In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

SS-ers gezeten aan de tafel, etend en drinkend.&nbsp; Kamp Westerbork, datum onbekend

SS-ers gezeten aan de tafel, etend en drinkend.&nbsp; Kamp Westerbork, datum onbekend

SS'ers aan een diner in kamp Westerbork

Afzender: Kortoef, J. Aan: Polak-Korthoef, Anna Datum: 1942 Onderwerp: op de enveloppe werd het voormalig adres van Anna in Amsterdam en vervolgens het adres in kamp Westerbork, barak 65, opgeschreven. Tevens is met potlood geschreven: 'Op transport' en ‘terug afzender Amsterdam’. &nbsp;

Afzender: Kortoef, J. Aan: Polak-Korthoef, Anna Datum: 1942 Onderwerp: op de enveloppe werd het voormalig adres van Anna in Amsterdam en vervolgens het adres in kamp Westerbork, barak 65, opgeschreven. Tevens is met potlood geschreven: 'Op transport' en ‘terug afzender Amsterdam’. &nbsp;

Enveloppe behorende bij een brief verzonden door J. Kortoef aan Anna Polak-Kortoef in kamp Westerbork

Van: Kortoef, Johan Geboren: 1920-09-06

Foto van Johan Kortoef

Van: Kortoef, J. Datum: 1943-02-11 Onderwerp: toewijzing voedsel op doktersadvies

Van: Kortoef, J. Datum: 1943-02-11 Onderwerp: toewijzing voedsel op doktersadvies

Bewijs voor J. Kortoef voor toewijzing voedsel op doktersadvies

Plaatsen in kamp Westerbork

Weeshuis

Joodse gemeenten in Groningen

Joodse gemeente Leek

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeente Vlagtwedde

Joodse gemeente Aduard

Joodse gemeente Appingedam

Joodse gemeenschap Bareveld

Joodse gemeenschap Bedum

Joodse gemeente Bellingwolde

Joodse gemeente Borgsweer

Joodse gemeente Bourtange

Joodse gemeente Delfzijl

Joodse gemeente Eenrum

Joodse gemeente Farmsum

Joodse gemeente Foxhol

Joodse gemeente Garrelsweer

Joodse gemeente Garsthuizen

Joodse gemeente Grijpskerk

Joodse gemeente Groningen

Joodse gemeente Haren

Joodse gemeente Hellum

Joode gemeente Hoogezand

Joodse gemeente Hoogkerk

Joodse gemeente Leens

Joodse gemeente Loppersum

Joodse gemeente Middelstum

Joodse gemeente Muntendam

Joodse gemeente Musselkanaal

Joodse gemeente Nieuwe Pekela

Joodse gemeente Niezijl

Joodse gemeente Noordbroek

Joodse gemeente Onstwedde

Joodse gemeente Oude Pekela

Joodse gemeente Sappemeer

Joodse gemeenten in Flevoland

Joodse gemeenten in Utrecht

Joodse gemeenten in Limburg

Joodse gemeenten in Zeeland

Joodse gemeenten in Noord-Brabant

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeenten in Noord-Holland

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeenten in Overijssel

Joodse gemeenten in Friesland

Joodse gemeenten in Drenthe

Van: Kortoef, J. Aan: Polak-Kortoef, A. Geboren: 1919-03-10 Datum: december 1942 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: enveloppe retour naar afzender vanwege: 'Op transport"

Van: Kortoef, J. Aan: Polak-Kortoef, A. Geboren: 1919-03-10 Datum: december 1942 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: enveloppe retour naar afzender vanwege: 'Op transport"

Enveloppe behorende bij een brief geschreven door J. Kortoef aan A. Kortoef-Polak in kamp Westerbork

Onderwijs kamp Westerbork

Leraren kamp Westerbork

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Van: Rika (Bamberger) Aan: Line Plaats: Farmsum Datum: 1942-08 Onderwerp: hoe gaat het met verschillende personen, waaronder Jetbora; ze zal brood- en aardappelbonnen toesturen; zeep gemaakt van shampoo en scheerzeep… Line is Golina van Dam-Sleutelberg. In maart 1942 werd ze gedwongen met haar gezin te verhuizen van Farmsum naar Amsterdam.

Van: Rika (Bamberger) Aan: Line Plaats: Farmsum Datum: 1942-08 Onderwerp: hoe gaat het met verschillende personen, waaronder Jetbora; ze zal brood- en aardappelbonnen toesturen; zeep gemaakt van shampoo en scheerzeep… Line is Golina van Dam-Sleutelberg. In maart 1942 werd ze gedwongen met haar gezin te verhuizen van Farmsum naar Amsterdam.

Brief van Rika aan Line vanuit Farmsum

Notities van Abraham Querido Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01 Onderwerp: voedsel (koolhydraten), vaccinaties; chronologische vermelding van dagelijkse dingen &nbsp;lezing gehouden op 10 januari 1945, met groot succes.

Notities van Abraham Querido Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01 Onderwerp: voedsel (koolhydraten), vaccinaties; chronologische vermelding van dagelijkse dingen &nbsp;lezing gehouden op 10 januari 1945, met groot succes.

Noties van Abraham Querido over verschillende aspecten in het kamp met name over voedsel

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-22 Onderwerp: gegevens over Joseph en Samuel de la Bella.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-08-22 Onderwerp: gegevens over Joseph en Samuel de la Bella.

Brief van het Rode Kruis met inlichtingen over Joseph en Samuel de la Bella

Personen