In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Groepsfoto.&nbsp; Groep joodse mannen in kamp Schaarshoek, 1942.&nbsp; De persoon links is Sallie van Brakel.

Groepsfoto.&nbsp; Groep joodse mannen in kamp Schaarshoek, 1942.&nbsp; De persoon links is Sallie van Brakel.

Groep dwangarbeiders in de buurt van het Joodse werkkamp Schaarshoek

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan is Sallie van Brakel.

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan is Sallie van Brakel.

Dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp Schaarshoek graven een sloot

Getypt door: Sluzker-Rapaport, T.&nbsp; Onderwerp: Westerbork, kamp tussen sept. 1944 en april 1945; indrukken en gevoelens, tevens een (historisch) kader voor een ieder die in die periode in kamp Westerbork verbleef, nadruk van het verslag april 1945; getuige verklaring van Floh (Gert Laske) over zijn ontmoeting met de Canadezen bij het Oranjekanaal op 12 april samen met Erich Zielke.&nbsp;

Getypt door: Sluzker-Rapaport, T.&nbsp; Onderwerp: Westerbork, kamp tussen sept. 1944 en april 1945; indrukken en gevoelens, tevens een (historisch) kader voor een ieder die in die periode in kamp Westerbork verbleef, nadruk van het verslag april 1945; getuige verklaring van Floh (Gert Laske) over zijn ontmoeting met de Canadezen bij het Oranjekanaal op 12 april samen met Erich Zielke.&nbsp;

Manuscript over de laatste periode van kamp Westerbork tot en met de dag van bevrijding

Foto van een groep bewoners van het Joodse werkkamp Geesbrug, Nieuweroord, kamer 4.&nbsp;

Foto van een groep bewoners van het Joodse werkkamp Geesbrug, Nieuweroord, kamer 4.&nbsp;

Bewoners Joods werkkamp "Geesbrug"

Geschreven door: een politieke gevangene nummer 78, Jordens-Marees, de, J. Onderwerp: vrouwentransport- gedwongen vierdaagse en hun bevrijding iets voorbij Grijpskerk.

Geschreven door: een politieke gevangene nummer 78, Jordens-Marees, de, J. Onderwerp: vrouwentransport- gedwongen vierdaagse en hun bevrijding iets voorbij Grijpskerk.

Manuscript van L Jordens- de Marees over de gedwongen mars van de politieke gevangenen uit kamp Westerbork

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp&nbsp;Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje mannen zittend in het gras, geheel links zit Sallie van Brakel.

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp&nbsp;Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje mannen zittend in het gras, geheel links zit Sallie van Brakel.

Een werkpauze voor dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp Schaarshoek

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Dagboek van Aad van As over kamp Westerbork 1942-1943

Mevrouw Prins-Spiersma Ervaringen met betrekking tot Kamp Westerbork Blz.: 4

Mevrouw Prins-Spiersma Ervaringen met betrekking tot Kamp Westerbork Blz.: 4

Verslag van mevrouw Prins-Spriensma over kamp Westerbork

Verslag over de bevrijding van kamp Westerbork en de week dat er aan vooraf ging.

Verslag over de bevrijding van kamp Westerbork en de week dat er aan vooraf ging.

Verslag van Aad van As over de bevrijding van kamp Westerbork

Persoonlijk verslag van Hans Simon Muller (1930) Datum: 1945-09-13 De kern van het verslag speelt zich af tussen 3 november 1943 en begin februari 1944. Het verslag begint op 3 november 1943 (de dag dat Hans werd opgepakt). Hij gaat uitvoerig in op verschillende aspecten als: het oppakken in Amsterdam, de schouwburg, transport naar kamp Westerbork, aankomst en registratie, Joodse Ordedienst, Strafgevangenen, &nbsp;sanitair, ziekenzorg, brancards, de barak (inrichting) en de stapelbedden (ijzeren banden en stromatrassen), overvolle barakken van wege het vrij moeten maken van barrakken voor industriedoeleinden, familiebarakken, Alte kampinsassen, het ontvangen van postpakketten, voedselvoorziening in het kamp, het werken in het ziekenhuis, timmerwerkplaats en de aardappelschilkeuken, de kampleiding, SS (van Dam en van Eck), samenstelling transportlijsten, Palestinacertificaten en andere vrijstellingen'… Op 11 februari 1944 werd hij doorgestuurd naar Bergen-Belsen.

Persoonlijk verslag van Hans Simon Muller (1930) Datum: 1945-09-13 De kern van het verslag speelt zich af tussen 3 november 1943 en begin februari 1944. Het verslag begint op 3 november 1943 (de dag dat Hans werd opgepakt). Hij gaat uitvoerig in op verschillende aspecten als: het oppakken in Amsterdam, de schouwburg, transport naar kamp Westerbork, aankomst en registratie, Joodse Ordedienst, Strafgevangenen, &nbsp;sanitair, ziekenzorg, brancards, de barak (inrichting) en de stapelbedden (ijzeren banden en stromatrassen), overvolle barakken van wege het vrij moeten maken van barrakken voor industriedoeleinden, familiebarakken, Alte kampinsassen, het ontvangen van postpakketten, voedselvoorziening in het kamp, het werken in het ziekenhuis, timmerwerkplaats en de aardappelschilkeuken, de kampleiding, SS (van Dam en van Eck), samenstelling transportlijsten, Palestinacertificaten en andere vrijstellingen'… Op 11 februari 1944 werd hij doorgestuurd naar Bergen-Belsen.

Verslag van Hans Simon Muller over o.a. zijn verblijf in kamp Westerbork

Joodse werkkampen

Joods werkkamp de Landweer

Kamporganisatie kamp Westerbork

Dienstleiders

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 9

Oppakken en verzamelen

Arrestaties

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Bevrijding

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Ordonnansen

Naziconcentratiekampen

Bergen-Belsen

Represailles

Onderduik

Ontsnappen naar het buitenland

Onderduikomstandigheden

Onderduikhulp

Verraad

Nationaal Steun Fonds

Ziekenhuisbarakken

Polikiniek

Werkplaatsen kamp Westerbork

Timmerwerkplaats

Barak 60

Fürsorge

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Alte Lagerinsassen

Vooroorlogs Joods leven

Joodse vluchtelingen

Vluchtelingenbeleid Nederlandse regering

St. Louis

Comité voor Bijzondere Joodsche Belangen

Casino kamp Westerbork

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Hollandsche Schouwburg

Surinaamse Joden

Orthodoxe stroming Jodendom

Liberale stroming Jodendom

Vooroorlogs antisemitisme

Hachsjara

Marokkaanse Joden

Kristallnacht

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Anschluss

Zionisme

Post kamp Westerbork

Censuur kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Pakketpost kamp Westerbork

Verstuurde post kamp Westerbork

Ontvangen post kamp Westerbork

Briefpost kamp Westerbork

Clandestiene post kamp Westerbork

Kantine kamp Westerbork

Joods werkkamp Geesbrug

Schrijven kamp Westerbork

Dichten kamp Westerbork

Ontspanning kamp Westerbork

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Auschwitz

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Vrouwenmars van Westerbork

Joods werkkamp Schaarshoek

Deportatie naar kamp Westerbork

Aankomst in kamp Westerbork

Bewaking kamp Westerbork

Grenzschutz kamp Westerbork

Ontstaan kamp Westerbork

Bouwplannen kamp Westerbork

Gebouwen kamp Westerbork

Ingebruikneming Westerbork

Ontginning gebied kamp Westerbork

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Dolle Dinsdag kamp Westerbork

Stammliste in kamp Westerbork

Transporten naar Bergen-Belsen

Industriebarakken kamp Westerbork

Afvalsortering kamp Westerbork

Ontvluchtingen kamp Westerbork

Barakken gebouwd van 1939-1942

Barakken gebouwd van 1942-1945

Specifieke groepen kampbewoners

Strafgevangenen kamp Westerbork

Aardappelkeuken kamp Westerbork

Reisverloop naar kamp Westerbork

Transportbegeleiding naar kamp Westerbork

Wijze van deportatie naar kamp Westerbork

Borstelmakerij kamp Westerbork

Matrassenfabriek kamp Westerbork

Zooltjes, tassen en handschoenenfabriek kamp Westerbork

Linoleumfabriek kamp Westerbork

Patentruitenfabriek kamp Westerbork

Batterijensloperij kamp Westerbork

Zilverpapierindustrie kamp Westerbork

Kabelsloperij kamp Westerbork

Meubelmakerij kamp Westerbork

Chemisch laboratorium kamp Westerbork

Mutsenmakerij kamp Westerbork

Metaalsloperij kamp Westerbork

Foliënsortering kamp Westerbork

Apparatensloperij kamp Westerbork

Lompensortering kamp Westerbork

Bonenpellerij kamp Westerbork

Garnalenpellerij kamp Westerbork

Spinnerij kamp Westerbork

Hertzbergerconfectiefabriek kamp Westerbork

Vliegtuigsloperij kamp Westerbork

Muziek kamp Westerbork

Klassieke muziek kamp Westerbork

Kamporkest kamp Westerbork

Tandarts

Diëtiek

Orthopedische instrumentenmakerij

Pedicure

Apotheek

Medisch laboratorium

Kinderafdeling

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Repatriëring Indische Nederlanders

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Kinderen kamp Westerbork(4-15 jaar)

Egodocumenten bewoners kamp Westerbork (1939-1945)

Late naoorlogse herinneringen (1970-)

Gemengd gehuwde Joden kamp Westerbork

Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Ouderen kamp Westerbork (65+ jaar)

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Mannen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Vrouwen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Samenstelling transportlijsten kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: Acohen, R. Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-10 Onderwerp: het lot van Alfred Herman Acohen.&nbsp;

Brief van het Rode Kruis over het lot van Alfred Acohen

Brief van het Rode Kruis over het lot van Alfred Acohen

Personen