In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Echten, van, F. Tekening die de situatie in woonoord Schattenberg schetst.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, 'Weerzien met Westerbork'. ) &nbsp;

Echten, van, F. Tekening die de situatie in woonoord Schattenberg schetst.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend.&nbsp; Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, 'Weerzien met Westerbork'. ) &nbsp;

Foto van een tekening van het woonoord Schattenberg

Van: Cohen, M.E. Aan: Loon, van, E.M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-20 Onderwerp: verhuisbericht van Amsterdam naar barak 67, kamp Westerbork (strafbarak).

Van: Cohen, M.E. Aan: Loon, van, E.M., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-07-20 Onderwerp: verhuisbericht van Amsterdam naar barak 67, kamp Westerbork (strafbarak).

Adreswijziging van M. E. Cohen vanuit kamp Westerbork

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-06-19 Onderwerp: brief van dochter Jet ontvangen; felicitatie voor Jet haar verjaardag; Mathilda hoopt dat de volgende verjaardag met elkaar gevierd kan worden..; briefwisselingen en contacten met verschillende personen; het is koud; Mathilda kwam Betje van Zanten tegen; doktersbezoeken (oogarts) en vreselijk mager geworden; familie van haar schoonzoon is vertrokken…

Van: van Koppelen Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-06-19 Onderwerp: brief van dochter Jet ontvangen; felicitatie voor Jet haar verjaardag; Mathilda hoopt dat de volgende verjaardag met elkaar gevierd kan worden..; briefwisselingen en contacten met verschillende personen; het is koud; Mathilda kwam Betje van Zanten tegen; doktersbezoeken (oogarts) en vreselijk mager geworden; familie van haar schoonzoon is vertrokken…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Anti-Joodse maatregelen

Persoonsbewijzen van Joden voorzien van een J

Lippmann, Rosenthal & Co.

Reactie op de anti-Joodse maatregelen

Gewelddadigheden tegen Joden

Represaille razzia's

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Het Joodsche Weekblad

Organisatie van de Jodenvervolging

Anti-Joodse propaganda

Ontzegging lidmaatschap verenigingen voor Joden

Bewegingsvrijheid voor Joden beperkt

Openbaar onderwijs voor Joden verboden

Registratie van Joodse inwoners

Joden ontslagen

Davidster

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Joodse Raden

Ariërverklaring

Verboden voor Joden

Van: Acohen Raphael (Ru) Aan: Leny en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-12-26 Onderwerp: pakketpost; nieuwjaar; vannacht thuisgebleven, zo gehoest; dokter heeft tabletten gegeven; blij met de honing…

Van: Acohen Raphael (Ru) Aan: Leny en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-12-26 Onderwerp: pakketpost; nieuwjaar; vannacht thuisgebleven, zo gehoest; dokter heeft tabletten gegeven; blij met de honing…

Brief van Raphael Acohen aan zijn vrouw en kind vanuit kamp Westerbork