We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Walter Pinto is op 5 oktober 1943 in Overschild doodgeschoten. Hij was ondergedoken bij de familie Slager, op het adres Schildwolde C 439 (nu Afwateringskanaal 2), samen met &nbsp;de joodse broer en zus Nico en Lenie Hart en Hendrik Steenhuis, die zo aan de arbeidsinzet probeerde te ontkomen. Op 5 oktober 1943 werd 's ochtends een inval gedaan op verschillende adressen. Walter probeerde te vluchten. Hij dook in een kanaaltje, maar dat werd opgemerkt door manschappen die bij een andere boerderij een inval deden. Zij openden het vuur op de vluchteling en schoten hem dood.&nbsp; Het lichaam van Walter Pinto is met een vrachtwagen eerst naar Groningen overgebracht en later naar kamp Westerbork overgebracht, waar Walter op 8 oktober 1943 is gecremeerd. Mogelijk is dat de reden waarom later Westerbork als overlijdensplaats is aangegeven.

Van: Bram Aan: de familie Sleutelberg Plaats: Amsterdam Datum: 1942-11-28 Onderwerp: alweer 9 maanden in Amsterdam, Bram blijft zich echter een Delfzijler voelen; het is rustig in Amsterdam, alleen zijn nog bij elkaar, je leeft bij de dag; Karel (Hoogstraal) zit bij hem bij de tafel. Ze zijn op deze plek sinds hun aankomst. Flora (Hoogstraal) en haar ouders wonen in het centrum; met Nathan (Hoogstraal) en Lena gaat het nogal mee; Antje en Simon wonen sinds zes weken in de buurt. zij maken het ook goed; hoe het gaat met verschillende personen in Farmsum en Delfzijl (Nieweg); Rine woont nog altijd op de oude plaats; Julius is weg. Een van de velen… Onderaan de brief met potlood: zojuist horen we dat Rine met de twee kinderen is weggehaald, 8 weken na Julius…Wie volgt

Van: Bram Aan: de familie Sleutelberg Plaats: Amsterdam Datum: 1942-11-28 Onderwerp: alweer 9 maanden in Amsterdam, Bram blijft zich echter een Delfzijler voelen; het is rustig in Amsterdam, alleen zijn nog bij elkaar, je leeft bij de dag; Karel (Hoogstraal) zit bij hem bij de tafel. Ze zijn op deze plek sinds hun aankomst. Flora (Hoogstraal) en haar ouders wonen in het centrum; met Nathan (Hoogstraal) en Lena gaat het nogal mee; Antje en Simon wonen sinds zes weken in de buurt. zij maken het ook goed; hoe het gaat met verschillende personen in Farmsum en Delfzijl (Nieweg); Rine woont nog altijd op de oude plaats; Julius is weg. Een van de velen… Onderaan de brief met potlood: zojuist horen we dat Rine met de twee kinderen is weggehaald, 8 weken na Julius…Wie volgt

Brief van Bram aan de familie Sleutelberg vanuit Amsterdam

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: de dominee heeft een bezoek in Amsterdam gebracht; felicitatie aan Aron in verband met zijn mooie betrekking bij de Joodse Raad; Mietje is met de kinderen bij haar ouders in Farmsum; is Lena nog in Amsterdam?; Lima is naar het buitenland gegaan, gehoord van Nijveen uit de Folkingestraat. Ze heeft in Hoogezand een briefje uit de trein gegooid en daarop geschreven…Een Jodenman uit Hoogezand heeft het briefje gevonden en naar Nijveen gestuurd; over vele anderen uit Groningen die zijn doorgestuurd…Siegfried ligt in het ziekenhuis en Rosa moet bevallen…

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: de dominee heeft een bezoek in Amsterdam gebracht; felicitatie aan Aron in verband met zijn mooie betrekking bij de Joodse Raad; Mietje is met de kinderen bij haar ouders in Farmsum; is Lena nog in Amsterdam?; Lima is naar het buitenland gegaan, gehoord van Nijveen uit de Folkingestraat. Ze heeft in Hoogezand een briefje uit de trein gegooid en daarop geschreven…Een Jodenman uit Hoogezand heeft het briefje gevonden en naar Nijveen gestuurd; over vele anderen uit Groningen die zijn doorgestuurd…Siegfried ligt in het ziekenhuis en Rosa moet bevallen…

Brief van Judikje Sleutelberg-Bamberger en Meijer Sleutelberg aan Golina van Dam-Sleutelberg en haar gezin

Van: Betsie Baruch-de Levie&nbsp; Aan: Topper, Fam.&nbsp; Plaats: Groningen, station&nbsp; Datum: 1942-10-03 Onderwerp: vertrek naar Westerbork van Betsie en Dina (moeder en dochter) Bijbehorende enveloppe (5453-02-1).&nbsp; Op briefpapier van L. de Groot

Van: Betsie Baruch-de Levie&nbsp; Aan: Topper, Fam.&nbsp; Plaats: Groningen, station&nbsp; Datum: 1942-10-03 Onderwerp: vertrek naar Westerbork van Betsie en Dina (moeder en dochter) Bijbehorende enveloppe (5453-02-1).&nbsp; Op briefpapier van L. de Groot

Brief van Betsie Baruch aan de familie Topper vanuit het station Groningen

Van: Cardozo, I, P.&nbsp; Aan:&nbsp;vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-06&nbsp; Onderwerp: situatie in kamp en vraag om levensmiddelen, schoeisel en kleding. Hij werkt aan leidingen in de wasserij. Van de week zullen ze proefdraaien (met stoom). Bekenden in het kamp, de vader van Dick (Arthur Salomon Koopman) en familieleden (onder andere tante Jet) zijn uit kamp Vught in zijn barak (barak 60) ondergebracht.

Van: Cardozo, I, P.&nbsp; Aan:&nbsp;vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-06&nbsp; Onderwerp: situatie in kamp en vraag om levensmiddelen, schoeisel en kleding. Hij werkt aan leidingen in de wasserij. Van de week zullen ze proefdraaien (met stoom). Bekenden in het kamp, de vader van Dick (Arthur Salomon Koopman) en familieleden (onder andere tante Jet) zijn uit kamp Vught in zijn barak (barak 60) ondergebracht.

Brief van Isaac Philip Cardozo aan zijn ouders vanuit kamp Westerbork

Van: A.E.F, D.P. Registration Record&nbsp; Aan: Cohen, Nathan Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-28 Onderwerp: repatriëring van Nathan Cohen van Bergen-Belsen naar Amsterdam.

Van: A.E.F, D.P. Registration Record&nbsp; Aan: Cohen, Nathan Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-28 Onderwerp: repatriëring van Nathan Cohen van Bergen-Belsen naar Amsterdam.

Bewijs van A.E.F., D.P. Registration Record voor Nathan Cohen in verband met zijn repatriëring

Personen