In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van aanmelding. Plaats: Rotterdam. Afgegeven: 1941-03-18

Bewijs van aanmelding. Plaats: Rotterdam. Afgegeven: 1941-03-18

Bewijs van aanmelding van Joodse bloede te zijn

Bewijs van aanmelding betreffende aanmeldingsplicht van personen van geheel of gedeeltelijk joodschen bloede Van: Prins, Seraphina Datum afgifte: 1941-03-19 Plaats: Amsterdam

Bewijs van aanmelding betreffende aanmeldingsplicht van personen van geheel of gedeeltelijk joodschen bloede Van: Prins, Seraphina Datum afgifte: 1941-03-19 Plaats: Amsterdam

Bewijs van aanmelding van Joodse Bloede te zijn door S. Boas-Prins

Van: de gemeente Delfzijl Aan: van Dam, Aron Plaats: Delfzijl Datum: 1941-03-05 Onderwerp: bewijs van aangifte van Aron van Dam dat hij van Joodse bloede is.

Van: de gemeente Delfzijl Aan: van Dam, Aron Plaats: Delfzijl Datum: 1941-03-05 Onderwerp: bewijs van aangifte van Aron van Dam dat hij van Joodse bloede is.

Bewijs van aanmelding van Joodse bloede door Aron van Dam

Bewijs van aanmelding van Joodsche bloede te zijn; blanco.

Bewijs van aanmelding van Joodsche bloede te zijn; blanco.

Bewijs van aanmelding van Joodsche bloede te zijn blanco

Van: de gemeente Den Haag Aan: Smit-Hilversum, Bloeme Plaats: Den Haag Datum: 1941-04-07&nbsp; Onderwerp: bewijs van aanmelding van Joodse bloede te zijn; twee Joodse grootouders.

Van: de gemeente Den Haag Aan: Smit-Hilversum, Bloeme Plaats: Den Haag Datum: 1941-04-07&nbsp; Onderwerp: bewijs van aanmelding van Joodse bloede te zijn; twee Joodse grootouders.

Bewijs van aanmelding van Joodse bloede te zijn van Bloeme Smit-Hilversum

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: P.I.Z., Amsterdam Datum: 1942-02-27 Onderwerp: ze ligt weer in het ziekenhuis, wond is opengegaan, ontslag gekregen.

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: P.I.Z., Amsterdam Datum: 1942-02-27 Onderwerp: ze ligt weer in het ziekenhuis, wond is opengegaan, ontslag gekregen.

Briefkaart van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: stuur geen pakket meer, doorgestuurd, vader en moeder.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: stuur geen pakket meer, doorgestuurd, vader en moeder.

Briefkaart van A. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Bonkaart KA 411-412 Voedingsmiddelen 11e en 12e periode 1944 Bonkaart is compleet omdat deze niet geldig is verklaard.

Bonkaart KA 411-412 Voedingsmiddelen 11e en 12e periode 1944 Bonkaart is compleet omdat deze niet geldig is verklaard.

Bonkaart voor voedingsmiddelen

Een Bonkaart

Bonkaart&nbsp; Vervolg inlegvel K4

Twee levensmiddelenkaarten van het Evacuatiecentrum "Veemgebouw" te Eindhoven (locatie waar veel gerepatrieerde concentratiekampgevangenen terecht kwamen bij terugkeer in Nederland).

Twee levensmiddelenkaarten van het Evacuatiecentrum "Veemgebouw" te Eindhoven (locatie waar veel gerepatrieerde concentratiekampgevangenen terecht kwamen bij terugkeer in Nederland).

Bonkaart

Informatiebureau van het Rode Kruis

Joodse Raad Cartotheek

Van: Schol, J. Aan: de barakleiders Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-02-11 Onderwerp: regeling van post in het kamp; richtlijnen waar niet over geschreven mag worden…

Van: Schol, J. Aan: de barakleiders Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-02-11 Onderwerp: regeling van post in het kamp; richtlijnen waar niet over geschreven mag worden…

Order van kampcommandant J. Schol aan de barakleiders betreffende post en censuur

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-07 Onderwerp: registratie op Palestinalijst

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-07 Onderwerp: registratie op Palestinalijst

Brief van Jewish Agency in Jerusalem aan het echtpaar Gassmann-Baumann

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-08, No. 73 Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Leopold Oberlander)

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-04-08, No. 73 Inhoud: Benoeming tot dienstleider (Leopold Oberlander)

Lagerbefehl No. 73

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-04, No. 11 Inhoud: Benoeming tot plaatsvervangende dienst- en groepsleider.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-04, No. 11 Inhoud: Benoeming tot plaatsvervangende dienst- en groepsleider.

Lagerbefehl No. 11

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-22, No. 18 Inhoud: Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot dienstleider resp. groepsleider.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-22, No. 18 Inhoud: Werkbrieven voor de kleermakerij en schoenmakerij; benoeming tot dienstleider resp. groepsleider.

Lagerbefehl No. 18

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-08, No. 13 Inhoud: Aankomende (binnenkomende) transporten.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-03-08, No. 13 Inhoud: Aankomende (binnenkomende) transporten.

Lagerbefehl No. 13

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-08-25, No. 46&nbsp; Inhoud: verlof; nieuw Dienstbereich (DB 12 - Besondere Lagerwerkstätten)

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-08-25, No. 46&nbsp; Inhoud: verlof; nieuw Dienstbereich (DB 12 - Besondere Lagerwerkstätten)

Lagerbefehl No. 46

Lagerbefehl No. 47 Datum: 1943-09-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Vergunning tot verlaten van het kamp

Lagerbefehl No. 47 Datum: 1943-09-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Vergunning tot verlaten van het kamp

Lagerbefehl No. 47

Lagerbefehl No. 52&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Strafmaatregel, genomen in een geval van ontvluchting Gelijk aan inv.nr.: 20-62

Lagerbefehl No. 52&nbsp; Datum: 1943-10-13&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Strafmaatregel, genomen in een geval van ontvluchting Gelijk aan inv.nr.: 20-62

Lagerbefehl No. 52

Lagerbefehl No. 73&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Benoeming tot dienstleiter Lagerbefehl No. 74 Datum: 1944-04-20 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Opheffing van het verbod tot het ontvangen van nieuwsbladen

Lagerbefehl No. 73&nbsp; Datum: 1944-04-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Benoeming tot dienstleiter Lagerbefehl No. 74 Datum: 1944-04-20 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Opheffing van het verbod tot het ontvangen van nieuwsbladen

Lagerbefehl No. 73 en No. 74

Lagerbefehl No. 54&nbsp; Datum: 1943-10-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Diefstal van hout

Lagerbefehl No. 54&nbsp; Datum: 1943-10-27&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Diefstal van hout

Briefkaart van Pienas Jacob Levie aan het echtpaar Cohen-de Haaff vanuit kamp Westerbork

Personen