In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1937-09-14 Onderwerp: bewijs van afmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1937-09-14 Onderwerp: bewijs van afmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Bewijs van afmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Van: bureau D.U.W. Aan: Commandant Gezagstroepen te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-02-25 Onderwerp: rekening + specificatie werkzaamheden.

Van: bureau D.U.W. Aan: Commandant Gezagstroepen te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-02-25 Onderwerp: rekening + specificatie werkzaamheden.

Rekening vanuit het Interneringskamp aan de commandant van de Gezagstroepen in Assen

Van: Baudoin, P, Geneesk. insp. RGD Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-11-30 Onderwerp: Advies over invulling taken bij medische dienst door gedetineerden.

Van: Baudoin, P, Geneesk. insp. RGD Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-11-30 Onderwerp: Advies over invulling taken bij medische dienst door gedetineerden.

Brief van Dr. P. Baudoin aan J.G. Buijvoets over invulling van taken door gedetineerden

Van: Het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Den Haag Datum: 1946-05-15 Onderwerp: persoonsinformatie over Abraham Benjamin de Vries en Meintje de Vries-Koe.

Van: Het Nederlandsche Roode Kruis Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Den Haag Datum: 1946-05-15 Onderwerp: persoonsinformatie over Abraham Benjamin de Vries en Meintje de Vries-Koe.

Brief van het Informatiebureau van het Rode Kruis aan de heer J.W. Adelaar

Van: Tijn, van, G.&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1939-07-28&nbsp; Onderwerp: bedankje voor toezenden lichtdrukken betreffende ontginning Vluchtelingenkamp&nbsp;

Van: Tijn, van, G.&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1939-07-28&nbsp; Onderwerp: bedankje voor toezenden lichtdrukken betreffende ontginning Vluchtelingenkamp&nbsp;

Brief van G. van Tijn aan Houtvester Assen

Van: Waterman, Mirjam&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-18 Oproep voor transport naar Bergen-Belsen op 19 mei 1944.

Van: Waterman, Mirjam&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-18 Oproep voor transport naar Bergen-Belsen op 19 mei 1944.

Oproep voor Mirjam Waterman voor een transport naar Bergen-Belsen

Van: Tas, L. , Reserve Kapitein 4de Kaderschool CMBO Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Hooghalen Datum: 1945-07 Onderwerp: Aanvraag voor 75 mannelijke werkkrachten t.b.v. uitbreiding schietbaan; corveediensten….

Van: Tas, L. , Reserve Kapitein 4de Kaderschool CMBO Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Hooghalen Datum: 1945-07 Onderwerp: Aanvraag voor 75 mannelijke werkkrachten t.b.v. uitbreiding schietbaan; corveediensten….

Verzoek van kap. L. Tas van de Kaderschool Hooghalen over de inzet van gedetineerden voor verschillende werkzaamheden

Van:&nbsp; Aan: vrienden Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-10-17 Onderwerp: Alleen de datering, aanhef en begin van de eerste regel is vermeld, die (in het Duits) luidt: "Heute ist schreibtag und ... " De afzender is onbekend. de briefkaart is nooit verzonden.

Van:&nbsp; Aan: vrienden Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-10-17 Onderwerp: Alleen de datering, aanhef en begin van de eerste regel is vermeld, die (in het Duits) luidt: "Heute ist schreibtag und ... " De afzender is onbekend. de briefkaart is nooit verzonden.

Briefkaart

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-03-01 Onderwerp: terug van bezoek aan Amsterdam, het lijkt nu reeds als een droom; de volgende dag weer kolen lossen; Werner is verliefd op Stella geworden; heden en toekomst Stella en Werner; smokkelen van een brief uit Amsterdam.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-03-01 Onderwerp: terug van bezoek aan Amsterdam, het lijkt nu reeds als een droom; de volgende dag weer kolen lossen; Werner is verliefd op Stella geworden; heden en toekomst Stella en Werner; smokkelen van een brief uit Amsterdam.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-16 Onderwerp: iemand schrijft voor moeder vanuit het Haagse Veer. Ze zal hedenavond vertrekken naar kamp Westerbork. Zeis zelf te vermoeid om de brief te schrijven..; ze schrijft vervolgens over mogelijk contact vanuit kamp Westerbork en dat ze elkaar met Gods hulp mogelijk elkaar weer zullen zien…

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilda Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-10-16 Onderwerp: iemand schrijft voor moeder vanuit het Haagse Veer. Ze zal hedenavond vertrekken naar kamp Westerbork. Zeis zelf te vermoeid om de brief te schrijven..; ze schrijft vervolgens over mogelijk contact vanuit kamp Westerbork en dat ze elkaar met Gods hulp mogelijk elkaar weer zullen zien…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin Smit-van Koppel vanuit Rotterdam

Van: Donath Aan: Fritz of Helene Plaats: Wenen Datum: 1935-05-04 Onderwerp: bevindingen na een longonderzoek.

Van: Donath Aan: Fritz of Helene Plaats: Wenen Datum: 1935-05-04 Onderwerp: bevindingen na een longonderzoek.

Verklaring naar aanleiding van longonderzoek

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-01-23 Onderwerp: overlijden Enny Lam

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1948-01-23 Onderwerp: overlijden Enny Lam

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand Amsterdam betreffende het overlijden van Enny Lam

Personen