In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Specifieke groepen kampbewoners

Barneveld Joden kamp Westerbork

Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: een vrijwilliger bij de eerste compagnie van de Binnenlandse Strijdkrachten wordt gestraft omdat hij zonder toestemming het kamp had verlaten.

Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: een vrijwilliger bij de eerste compagnie van de Binnenlandse Strijdkrachten wordt gestraft omdat hij zonder toestemming het kamp had verlaten.

Mededeling van J. Grevelink aan commandant J. G. Buijvoets over het straffen van een bewaker

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het gehele personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-05 Onderwerp: instructie over doorgeven van geconstateerde overtredingen door gedetineerden.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het gehele personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-05 Onderwerp: instructie over doorgeven van geconstateerde overtredingen door gedetineerden.

Order van J.G. Buijvoets aan het personeel van Interneringskamp Westerbork

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-29 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden (mannen en vrouwen) die zich drukken voor werk buiten het kamp; controle met onder andere Maurits Montezinos; &nbsp;barakken en straffen.

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-29 Onderwerp: tewerkstelling gedetineerden (mannen en vrouwen) die zich drukken voor werk buiten het kamp; controle met onder andere Maurits Montezinos; &nbsp;barakken en straffen.

Brief van G.K. Huisman aan J. G. Buijvoets over tewerkstelling van gedetineerden die zich drukken

Boekwerkje met tekeningen betrekking hebbende op kamp Westerbork Tekeningen van diverse werkzaamheden in het Interneringskamp Westerbork Titel: kamp Westerbork in beeld Talloze aspecten van het dagelijks leven in het kamp op het gebied van werk, ontspanning, voedselorganisatie, bewaking, kamporganisatie en bewaking zijn als tekening vastgelegd

Boekwerkje met tekeningen betrekking hebbende op kamp Westerbork Tekeningen van diverse werkzaamheden in het Interneringskamp Westerbork Titel: kamp Westerbork in beeld Talloze aspecten van het dagelijks leven in het kamp op het gebied van werk, ontspanning, voedselorganisatie, bewaking, kamporganisatie en bewaking zijn als tekening vastgelegd

Boek met tekeningen met de titel 'Kamp Westerbork in beeld'

Van: Schrik, H. Aan: Buijvoets J. G en de commandant van de Bewakingstroepen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-31 Onderwerp: burgers verstrekken voedsel aan gedetineerden. Het hoofd van de bewakingstroepen wil deze burgers in de gevangenis stoppen. Buijvoets wil weten wat voor maatregelen er zijn genomen tegenover de bewaker die toestond dat de door hem bewaakte gedetineerden eten kregen van de vrouw van de boer waar ze werkten.

Van: Schrik, H. Aan: Buijvoets J. G en de commandant van de Bewakingstroepen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-31 Onderwerp: burgers verstrekken voedsel aan gedetineerden. Het hoofd van de bewakingstroepen wil deze burgers in de gevangenis stoppen. Buijvoets wil weten wat voor maatregelen er zijn genomen tegenover de bewaker die toestond dat de door hem bewaakte gedetineerden eten kregen van de vrouw van de boer waar ze werkten.

Rapport vervolg van H. Schrik met onder andere opmerkingen van J.G. Buijvoets en de commandant van de bewakingstroepen

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: wasgoed ontvangen. De schrijver maakt het goed en doet de groeten.

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: wasgoed ontvangen. De schrijver maakt het goed en doet de groeten.

Brief(je) van Levie Querido aan vrienden vanuit kamp Westerbork

Personen