In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Wiesenfeld-Krebs, E. mevr. Aan: de Kampleiding Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-08 Onderwerp: mw. Wiesenfeld-Krebs doet een verzoek om tandtechnische instrumenten (onder andere een polijstmotor), toebehorende aan haar broer Berthold, mee te mogen nemen bij het verlaten van het kamp ( op basis van een verklaring van tandarts Heinz Wolf).&nbsp; Van: mevrouw Hermann-Gerson Aan: Buijvoets, Jan Betreft een verzoek om een in kamp Westerbork in bewaring gegeven naaimachine, eigendom van dhr. en mevr. Levin, mee te mogen nemen om aan de familie Levin te kunnen overhandigen. Handtekeningen van drie personen, waaronder de aanvraagster, die dit verhaal kunnen bevestigen.

Van: Wiesenfeld-Krebs, E. mevr. Aan: de Kampleiding Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-08 Onderwerp: mw. Wiesenfeld-Krebs doet een verzoek om tandtechnische instrumenten (onder andere een polijstmotor), toebehorende aan haar broer Berthold, mee te mogen nemen bij het verlaten van het kamp ( op basis van een verklaring van tandarts Heinz Wolf).&nbsp; Van: mevrouw Hermann-Gerson Aan: Buijvoets, Jan Betreft een verzoek om een in kamp Westerbork in bewaring gegeven naaimachine, eigendom van dhr. en mevr. Levin, mee te mogen nemen om aan de familie Levin te kunnen overhandigen. Handtekeningen van drie personen, waaronder de aanvraagster, die dit verhaal kunnen bevestigen.

Brief van verschillende personen met het verzoek spullen te mogen meenemen bij het verlaten van het kamp

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Aerztliche Verbindungsstelle Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: betaling van 1,50 voor het niet meer hoeven dragen van een jodenster.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, Aerztliche Verbindungsstelle Aan: Plaats: Amsterdam Datum: 1943-08-31 Onderwerp: betaling van 1,50 voor het niet meer hoeven dragen van een jodenster.

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam betreffende de jodenster

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-28 Onderwerp: regeling straffen met een handgeschreven opmerking dat het niet is doorgegaan.

Van:&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-28 Onderwerp: regeling straffen met een handgeschreven opmerking dat het niet is doorgegaan.

Instructie over de regeling van straffen in Interneringskamp Westerbork

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1949-05-03&nbsp; Onderwerp: plaatsing monument (verzetsgraf) in de boswachterij Hooghalen.

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1949-05-03&nbsp; Onderwerp: plaatsing monument (verzetsgraf) in de boswachterij Hooghalen.

Brief van Staatsbosbeheer aan de houtvester in de houtvesterij Assen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Joodsche Raad, Afdeling Winschoten Aan:&nbsp; Plaats: Winschoten&nbsp; Datum: november 1941 Onderwerp: mededelingen over reisvergunningen en verandering van spreekuur

Van: Joodsche Raad, Afdeling Winschoten Aan:&nbsp; Plaats: Winschoten&nbsp; Datum: november 1941 Onderwerp: mededelingen over reisvergunningen en verandering van spreekuur

Brief van de Joodse Raad, afdeling Winschoten over reizen buiten de woonplaats

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: het produceren van batterijen.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: het produceren van batterijen.

Van: Noord, van, Mau&nbsp; Aan: Westerbrink, Martha, Zuster&nbsp; Plaats: Arbeitslager Birkenau&nbsp; Datum: 1943-07-25&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; bevestiging van ontvangst van brief en pakket.&nbsp;

Van: Noord, van, Mau&nbsp; Aan: Westerbrink, Martha, Zuster&nbsp; Plaats: Arbeitslager Birkenau&nbsp; Datum: 1943-07-25&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; bevestiging van ontvangst van brief en pakket.&nbsp;

Briefkaart van Mau van Noord uit Birkenau

Van: Buijvoets, J.G. Aan: personeel en bewakers Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07 Onderwerp: aanvullende opgave en instructies over werkverdeling voor barakleiders, bewaking, hoofden van dienst e.a.&nbsp;

Van: Buijvoets, J.G. Aan: personeel en bewakers Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07 Onderwerp: aanvullende opgave en instructies over werkverdeling voor barakleiders, bewaking, hoofden van dienst e.a.&nbsp;

Instructie van J.G. Buijvoets over werkverdeling in het Interneringskamp Westerbork

Disclaimer

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9125

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent Serie BB No. 9125

Kampgeld Lager Westerbork 10 cent

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Militair Gezag (in kamp Westerbork) Plaats Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: Voorschriften betreffende binnenbewaking, hoe te gedragen en hoe te handelen bij verschillende zaken.&nbsp;

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Militair Gezag (in kamp Westerbork) Plaats Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: Voorschriften betreffende binnenbewaking, hoe te gedragen en hoe te handelen bij verschillende zaken.&nbsp;

Instructie van J. G. Buijvoets over de binnenbewaking van Interneringskamp Westerbork

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942, augustus Onderwerp: Aankomst in kamp Westerbork, reis naar Westerbork. Lopen vanuit Hooghalen naar het kamp. De schrijfster weet al dat ze de volgende dag zal worden doorgestuurd en dat de reis drie dagen zal duren. Bijz.: stempel is Groningen/Zwolle (?)

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, H., Mej. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942, augustus Onderwerp: Aankomst in kamp Westerbork, reis naar Westerbork. Lopen vanuit Hooghalen naar het kamp. De schrijfster weet al dat ze de volgende dag zal worden doorgestuurd en dat de reis drie dagen zal duren. Bijz.: stempel is Groningen/Zwolle (?)

Briefkaart van Lini Snoek aan H. Snoek vanuit kamp Westerbork

Van: Vegelien, bijgestaan door Groonheim, Benjamin (barakken 48 en 49)&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G en (Janson, Luitenant) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04/05 Handgeschreven begeleidend briefje aan luitenant Janson met de vraag wat hij ervan vindt Onderwerp: huisvesting, barakken cartotheek; werkverdeling , taak diverse afdelingen der registratie; bevolkingsregistratie; onderscheid tussen mannen- en vrouwenkaarten; visitatie; documentatie en richtlijnen voor inname goederen bij binnenkomst. te denken valt aan: waarde-voorwerpen, waardepapieren, levensmiddelen, lijfgoederen, scherpe voorwerpen, brieven foto' s… Chef huisvesting

Van: Vegelien, bijgestaan door Groonheim, Benjamin (barakken 48 en 49)&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G en (Janson, Luitenant) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04/05 Handgeschreven begeleidend briefje aan luitenant Janson met de vraag wat hij ervan vindt Onderwerp: huisvesting, barakken cartotheek; werkverdeling , taak diverse afdelingen der registratie; bevolkingsregistratie; onderscheid tussen mannen- en vrouwenkaarten; visitatie; documentatie en richtlijnen voor inname goederen bij binnenkomst. te denken valt aan: waarde-voorwerpen, waardepapieren, levensmiddelen, lijfgoederen, scherpe voorwerpen, brieven foto' s… Chef huisvesting

Notitie over huisvesting en werkverdeling in Interneringskamp Westerbork

Van: Leo Dawidow (via het Internationale Rode Kruis) Aan: Gassmann, Heinrich Plaats: Tel Aviv Datum: 1943-10-14 Onderwerp: Het nummer van het Palestina Cerificaat zullen Heinrich en Inge Gassmann volgende week ontvangen.

Van: Leo Dawidow (via het Internationale Rode Kruis) Aan: Gassmann, Heinrich Plaats: Tel Aviv Datum: 1943-10-14 Onderwerp: Het nummer van het Palestina Cerificaat zullen Heinrich en Inge Gassmann volgende week ontvangen.

Brief van Leo Dawidow aan Heinrich Gassmann vanuit Tel Aviv

Van: Knork (Levie Querido) Aan: Manus (Dikhoff) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: overdragen van baten en lasten aan Piet en Bram…&nbsp;

Van: Knork (Levie Querido) Aan: Manus (Dikhoff) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: overdragen van baten en lasten aan Piet en Bram…&nbsp;

Brief van Knork (Levie Querido) aan Manus (Dikhoff) vanuit kamp Westerbork

Personen