In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie Datum: 1943 Nr. 112 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Stouwer, Margaretha geb. 22-05-70 overleden 15-03-1943 te Westerbork op: 17-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 1943 Nr. 112 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Stouwer, Margaretha geb. 22-05-70 overleden 15-03-1943 te Westerbork op: 17-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Margaretha Stouwer

Van: Slier, Herman Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden; groeten aan alle bekenden.

Van: Slier, Herman Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11 Onderwerp: omstandigheden; groeten aan alle bekenden.

Brief van Herman Slier aan allen vanuit kamp Westerbork

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-04-24 Onderwerp: opsomming van (keuken)goederen die in het magazijn aanwezig zijn en derhalve niet hoeven worden besteld.

Van: Heikens, Hoofd Inwendige Dienst Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-04-24 Onderwerp: opsomming van (keuken)goederen die in het magazijn aanwezig zijn en derhalve niet hoeven worden besteld.

Lijst opgemaakt van keukengoederen die in het magazijn aanwezig zijn

Het Laboratorium&nbsp; Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Inrichting van het laboratorium in kamp Westerbork.

Het Laboratorium&nbsp; Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Inrichting van het laboratorium in kamp Westerbork.

Tekening, aquarel van het laboratorium in kamp Westerbork getekend door Otto Birman

Van: Bets en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziekenhuis, oorontsteking; voedsel; pakketten.

Van: Bets en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziekenhuis, oorontsteking; voedsel; pakketten.

Brief van Bets en Joop aan lieve kinderen vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie Datum: 02-04-1943 Nr. 163 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sluijter, Wolf geb. 11-05-42 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 02-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 02-04-1943 Nr. 163 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sluijter, Wolf geb. 11-05-42 overleden 01-04-1943 te Westerbork op: 02-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Wolf Sluijter

Van: S. Kruijer-Bouwman Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Westerbork, kamp, barak 81 Datum: 1943-02 Onderwerp: ziekenzaal, sturen van kleding en levensmiddelen

Van: S. Kruijer-Bouwman Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Westerbork, kamp, barak 81 Datum: 1943-02 Onderwerp: ziekenzaal, sturen van kleding en levensmiddelen

Briefkaart van S. Kruijer-Bouwman aan A. Calligaro vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 380 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Walg, Karin geb. 19-06-43 overleden te Westerbork op 23-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 30-06-1943 Nr. 380 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Walg, Karin geb. 19-06-43 overleden te Westerbork op 23-06-1943 op 25-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Karin Walg

Bewijs van crematie Datum: 25-05-1943 Nr. 302 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Maritz, Izaak geb. 27-06-42 overleden te Westerbork op 17-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 25-05-1943 Nr. 302 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Maritz, Izaak geb. 27-06-42 overleden te Westerbork op 17-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Izaak Maritz

Van: Mouw-Hendriks, Alie Geboren: 1916-07-15 Plaats: Westerbork, kamp, barak 12 Datum: 1945-01-26 Onderwerp: Alie heeft zich vrijwillig met haar zoon Siegfried gemeld om zich bij haar echtgenoot te kunnen voegen. Op haar Ausweiskarte staat dat zij als Arische is vrijgesteld van het dragen van een Jodenster.

Van: Mouw-Hendriks, Alie Geboren: 1916-07-15 Plaats: Westerbork, kamp, barak 12 Datum: 1945-01-26 Onderwerp: Alie heeft zich vrijwillig met haar zoon Siegfried gemeld om zich bij haar echtgenoot te kunnen voegen. Op haar Ausweiskarte staat dat zij als Arische is vrijgesteld van het dragen van een Jodenster.

Ausweiskarte van Alie Mouw-Hendriks in kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 321 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Snatager, Emanuel geb. 09-05-43 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 321 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Snatager, Emanuel geb. 09-05-43 overleden te Westerbork op 26-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Emanuel Snatager

Synagogedienst Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: over het plaatsvinden van een synagogedienst in barak 35 in plaats van barak 97.

Synagogedienst Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: over het plaatsvinden van een synagogedienst in barak 35 in plaats van barak 97.

Bericht over een synagogedienst in barak 35 in kamp Westerbork

Van: Zus Aan: Bram Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: Een bedankje voor alles wat hij voor hen heeft gedaan, maar ze gaan binnenkort op transport.

Van: Zus Aan: Bram Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: Een bedankje voor alles wat hij voor hen heeft gedaan, maar ze gaan binnenkort op transport.

Briefkaart van zus aan Bram vanuit kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: mensen die in aanmerking komen voor uitwisseling gaan op transport; opsturen van kleding, scheerzeep en mesjes Op briefpapier Lager Westerbork

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01 Onderwerp: mensen die in aanmerking komen voor uitwisseling gaan op transport; opsturen van kleding, scheerzeep en mesjes Op briefpapier Lager Westerbork

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Arbeitskarte Van: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03-24 Gruppe Barackendienst DB 1

Arbeitskarte Van: Gerritse-Kwetser, Jeanette Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-03-24 Gruppe Barackendienst DB 1

Arbeitskarte van Jeanette Gerrits-Kwetser in kamp Westerbork

1945

Maart 1945

Van: Querido, Abraham Aan: zijn zus Jet (Judith) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-26 Onderwerp: wil is sterk genoeg om alle moeilijkheden te overwinnen; er zijn in kamp Westerbork veel kinderen; met de voedselvoorziening in het kamp gaat het beter, echter weinig vet; nog weinig tijd om te schrijven, om 22.00 uur gaat het licht uit; de brief wordt illegaal uit het kamp meegenomen naar Den Haag; steun mijn vrouw in alles.

Van: Querido, Abraham Aan: zijn zus Jet (Judith) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-02-26 Onderwerp: wil is sterk genoeg om alle moeilijkheden te overwinnen; er zijn in kamp Westerbork veel kinderen; met de voedselvoorziening in het kamp gaat het beter, echter weinig vet; nog weinig tijd om te schrijven, om 22.00 uur gaat het licht uit; de brief wordt illegaal uit het kamp meegenomen naar Den Haag; steun mijn vrouw in alles.

Brief van Abraham Querido aan zus Jet vanuit kamp Westerbork

Personen