In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-11-08 Onderwerp: reisvergunning en vervoerbiljet voor reis naar Hooghalen/kamp Westerbork op 1942-11-08.

Van: Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam&nbsp; Aan:&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1942-11-08 Onderwerp: reisvergunning en vervoerbiljet voor reis naar Hooghalen/kamp Westerbork op 1942-11-08.

Reisvergunning en vervoersbiljet voor transport naar kamp Westerbork

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeente Vorden

Organisatie van de Endlösung

Massamoorden

Holocaust door kogels

Van: Smid, H. sect. Commandant Gezagstroepen Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-14 Onderwerp: uit controle is gebleken dat de bewakers van de Cie. van C.C. Andringa uit Assen andere consignes hebben dan door Commandant Buijvoets zijn afgegeven. Geïnterneerden krijgen per dag 1 liter eten uit de gaarkeuken en een bord pap van de boer. Ook krijgen zij bezoek met een briefje van de P.O.D.

Van: Smid, H. sect. Commandant Gezagstroepen Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-14 Onderwerp: uit controle is gebleken dat de bewakers van de Cie. van C.C. Andringa uit Assen andere consignes hebben dan door Commandant Buijvoets zijn afgegeven. Geïnterneerden krijgen per dag 1 liter eten uit de gaarkeuken en een bord pap van de boer. Ook krijgen zij bezoek met een briefje van de P.O.D.

Rapport van H. Smid aan J. G. Buijvoets over voeding van gedetineerden tijdens hun werk en het ontvangen van bezoek

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op het Oranjekanaal en het haventje. Kampgevangenen zijn bezig met de bouw van een steiger.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op het Oranjekanaal en het haventje. Kampgevangenen zijn bezig met de bouw van een steiger.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Magnus, Josef Datum: 1944-06-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: legitimatie waaruit blijkt dat de eigenaar in het bezit is van Ecuadoraanse papieren. Tevens persoonskenmerken op de achterkant van de kaart.

Van: Magnus, Josef Datum: 1944-06-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: legitimatie waaruit blijkt dat de eigenaar in het bezit is van Ecuadoraanse papieren. Tevens persoonskenmerken op de achterkant van de kaart.

Ausweis van Josef Magnus in Theresienstadt

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-10&nbsp; Onderwerp: o.a. verzoek om kleding, oude kleren die door de kinderen van de familie Swaak niet meer gedragen worden. De kinderen gaan naar school. De oudste heeft zijn verjaardag gevierd en is lang en mager. De jongste is nog steeds dik. De broer en zus van Frederika zijn sinds 10 weken in Westerbork.

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-10&nbsp; Onderwerp: o.a. verzoek om kleding, oude kleren die door de kinderen van de familie Swaak niet meer gedragen worden. De kinderen gaan naar school. De oudste heeft zijn verjaardag gevierd en is lang en mager. De jongste is nog steeds dik. De broer en zus van Frederika zijn sinds 10 weken in Westerbork.

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Van: B&amp;W Westerbork&nbsp; Aan: Schoon, S.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1949-04-28&nbsp; Onderwerp: verzetsmonument; bezwaren tegen plaatsing van het verzetsmonument en niet van plan zijn het monument te onderhouden. Het kamp is op het moment van schrijven een militair kamp of dit zo zal blijven is onduidelijk.

Van: B&amp;W Westerbork&nbsp; Aan: Schoon, S.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1949-04-28&nbsp; Onderwerp: verzetsmonument; bezwaren tegen plaatsing van het verzetsmonument en niet van plan zijn het monument te onderhouden. Het kamp is op het moment van schrijven een militair kamp of dit zo zal blijven is onduidelijk.

Brief van B&W Westerbork aan S. Schoon inzake monument

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-16 Onderwerp: Henk heeft Stella nu al 30 dagen niet gezien. Er is een pakketje met eten naar haar onderweg.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-16 Onderwerp: Henk heeft Stella nu al 30 dagen niet gezien. Er is een pakketje met eten naar haar onderweg.

Briefkaart van Henk de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Distributiestamkaart van Aron Alexander van Dam Notitie met adreswijziging Delfzijl-Amsterdam op 11 mei 1942.

Distributiestamkaart van Aron Alexander van Dam Notitie met adreswijziging Delfzijl-Amsterdam op 11 mei 1942.

Stamkaart van Aron A. van Dam

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht uit kamp Westerbork van Willem Korthoef (barak 66) met het verzoek: ‘zend dekens’. Pakketten ontvangen. De dekens moeten voor 9-12, voor 3 uur worden bezorgt.

Van: de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Lijnbaansgracht Aan: Kortoef, J. Datum: 1942-12-08 Plaats: Amsterdam Onderwerp: bericht uit kamp Westerbork van Willem Korthoef (barak 66) met het verzoek: ‘zend dekens’. Pakketten ontvangen. De dekens moeten voor 9-12, voor 3 uur worden bezorgt.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan J. Kortoef met het verzoek een pakket te sturen

Van: Turksma-Benninga, Rozette&nbsp; Aan: familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gezondheid; werkzaamheden (reiniging, heide trekken en aardappelschillen); informeren naar bekenden buiten het kamp; dagelijks leven.

Van: Turksma-Benninga, Rozette&nbsp; Aan: familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: gezondheid; werkzaamheden (reiniging, heide trekken en aardappelschillen); informeren naar bekenden buiten het kamp; dagelijks leven.

Brief van Rozette Turksma-Benninga aan familie vanuit kamp Westerbork

Van: Informatiebureau van het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-11-11 Onderwerp: wat Roosje Querido-Lever is overkomen.

Van: Informatiebureau van het Rode Kruis Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-11-11 Onderwerp: wat Roosje Querido-Lever is overkomen.

Informatie van het Rode Kruis over Roosje Querido-Lever

Personen

Wij gebruiken cookies