In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 357 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Herbst, Frederika geb. 18-02-66 overleden te Westerbork op 12-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 357 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Herbst, Frederika geb. 18-02-66 overleden te Westerbork op 12-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Frederika Herbst

Van: Heilbut, Rob Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: schrijfdag; werken als etenhaler; muziek

Van: Heilbut, Rob Aan: Andersen, H.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-22 Onderwerp: schrijfdag; werken als etenhaler; muziek

Briefkaart van Rob Heilbut aan H.L. Andersen vanuit kamp Westerbork

Identiteitskaart Van: Leeven, van, A. Uitgereikt door de Nederlandse Ambassade te Bern Datum: 1945-05-26

Identiteitskaart Van: Leeven, van, A. Uitgereikt door de Nederlandse Ambassade te Bern Datum: 1945-05-26

Identiteitsbewijs van Aaron van Leeven in Zwitserland

1944

Augustus 1944

Van: Kahn, Levie&nbsp; Aan: Knuppel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: verzoek om pakketjes. 'Mochten wij onverhoopt weg zijn, eventueel te zenden aan mijn zwager D. Goudsmit, barak 56, Zaal I, no 46…

Van: Kahn, Levie&nbsp; Aan: Knuppel, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10 Onderwerp: verzoek om pakketjes. 'Mochten wij onverhoopt weg zijn, eventueel te zenden aan mijn zwager D. Goudsmit, barak 56, Zaal I, no 46…

Brief van Levie Kahn aan de familie Knuppel vanuit kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 309 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Velleman, José geb. 28-04-42 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 25-05-1943 Nr. 309 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Velleman, José geb. 28-04-42 overleden te Westerbork op 20-05-1943 op: 21-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende José Velleman

Oproep Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-14 Hij moet zich onmiddellijk bij de Antragstelle, barak 34, melden.

Oproep Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-14 Hij moet zich onmiddellijk bij de Antragstelle, barak 34, melden.

Oproep voor Jules Cohen

Origineel briefpapier kamp Westerbork Onbeschreven

Origineel briefpapier kamp Westerbork Onbeschreven

Briefpapier kamp Westerbork

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-04-03

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-04-03

Plattegrond van het woonoord Schattenberg

Van: Informatiebureau Nederlandsche Roode Kruis Aan: Sanders, H., de heer Mr. Plaats: Den Haag Datum: 1947-06-02 Onderwerp: Informatie over Emile Leeraar

Van: Informatiebureau Nederlandsche Roode Kruis Aan: Sanders, H., de heer Mr. Plaats: Den Haag Datum: 1947-06-02 Onderwerp: Informatie over Emile Leeraar

Brief

Naziconcentratiekampen

Kamp Malapane

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 285 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cusel, Louis geb. 09-11-82 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 285 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Cusel, Louis geb. 09-11-82 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Louis Cussel

Portretfoto van Schlesinger, K.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto K. Schlesinger, eerste dienstleider in de organisatie van kamp Westerbork.

Portretfoto van Schlesinger, K.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; Foto K. Schlesinger, eerste dienstleider in de organisatie van kamp Westerbork.

Kurt Schlesinger, dienstleider van het kamp

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 170 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kirschen, Fischel geb. 07-09-67 overleden te Westerbork op 03-04-1943 op: 05-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 07-04-1943 Nr. 170 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kirschen, Fischel geb. 07-09-67 overleden te Westerbork op 03-04-1943 op: 05-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Fischel Kirschen

Ausweiskarte Van: Hammelburg, Salomon

Ausweiskarte van Salomon Hammelburg in kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-07-1943 Nr. 444 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Swaab, Nathan Marcus geb. 27-05-42 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-07-1943 Nr. 444 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Swaab, Nathan Marcus geb. 27-05-42 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Nathan Marcus Swaab

Van: de Joodse Raad, Afdeling Emigratie Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-30 Onderwerp: op de voorstel-lijst voor Palestina-certificaten geplaatst. Haar naam is doorgestuurd aan het Zwitserse Gezantschap in Berlijn.

Van: de Joodse Raad, Afdeling Emigratie Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-30 Onderwerp: op de voorstel-lijst voor Palestina-certificaten geplaatst. Haar naam is doorgestuurd aan het Zwitserse Gezantschap in Berlijn.

Brief van de Afdeling Emigratie van de Joodse Raad aan Clara Asscher-Pinkhof

Personen