In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: To en Ger Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: De schrijfster is blij dat Sal en Seraphien in Barneveld zijn. Ze zal een pakje opsturen met werkgerei voor Sal. Met enveloppe

Van: To en Ger Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: De schrijfster is blij dat Sal en Seraphien in Barneveld zijn. Ze zal een pakje opsturen met werkgerei voor Sal. Met enveloppe

Brief en enveloppe van To en Ger aan het echtpaar Boas-Prins in Barneveld vanuit Amsterdam

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-09-28&nbsp; Onderwerp: Opheffing interneringskamp, volgens de kranten op 1 oktober. Dit heeft gevolgen voor het beheer van het gebied voor Staatsbosbeheer, kampboerderij (60 ha.) kampterrein 100 ha.), opheffen afgesloten weg en vuilwaterafvoer.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-09-28&nbsp; Onderwerp: Opheffing interneringskamp, volgens de kranten op 1 oktober. Dit heeft gevolgen voor het beheer van het gebied voor Staatsbosbeheer, kampboerderij (60 ha.) kampterrein 100 ha.), opheffen afgesloten weg en vuilwaterafvoer.

Brief Houtvester Assen aan de Directie

Van:&nbsp;L. Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: schrijven van brieven; censuur; vraag om pakketten; transporten.

Van:&nbsp;L. Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: schrijven van brieven; censuur; vraag om pakketten; transporten.

Brief van L. aan Lieve allen vanuit kamp Westerbork

Enveloppe Behorend bij brief met Inv.nr.: 10036-5

Enveloppe Behorend bij brief met Inv.nr.: 10036-5

Enveloppe van de brief geschreven door Martha Bertenthal vanuit Amsterdam

Van: Max en Sientje&nbsp; Aan: Geldere, van, Fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-07-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden, bevestiging ontvangst van pakketten en warm eten gehad. Ze hebben genoeg eten om de komende dagen door te komen.

Van: Max en Sientje&nbsp; Aan: Geldere, van, Fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-07-24&nbsp; Onderwerp: omstandigheden, bevestiging ontvangst van pakketten en warm eten gehad. Ze hebben genoeg eten om de komende dagen door te komen.

Briefkaart van Max en Sientje Stodel aan familie van Geldere vanuit de Hollandsche Schouwburg

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Portret van een baby in kamp Westerbork

Samenvatting van de gebeurtenissen op 20 en 21 september 1943 betreffende de gefusilleerde 10 verzetsmannen te Witten en Westerbork&nbsp; Datum: 1949-02-14

Samenvatting van de gebeurtenissen op 20 en 21 september 1943 betreffende de gefusilleerde 10 verzetsmannen te Witten en Westerbork&nbsp; Datum: 1949-02-14

Verslag van de gebeurtenissen rond de 10 gefusilleerde verzetsstrijders

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Herman Kan) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: over haar status en een eventuele vrijlating, een complex proces; ze gelooft niet met Pinksteren thuis te zullen zijn; over Eef van Thijn en haar man Alfred en haar zieke man waren in Westerbork. (Ze zijn met het transport vertrokken). Ze waren flink…; Lotte deed alles binnen haar mogelijkheden voor hun; Ze hebben Palestina-papieren; Sieg Menco en zijn vrouw zijn ook hier…; mevrouw Waterman zou het fijn vinden als Tibor haar man bezoekt; over de man van Rita Menko; er gaat veel post verloren.

Van: Feldman-Kan, Lotte Ruth (via Herman Kan) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: over haar status en een eventuele vrijlating, een complex proces; ze gelooft niet met Pinksteren thuis te zullen zijn; over Eef van Thijn en haar man Alfred en haar zieke man waren in Westerbork. (Ze zijn met het transport vertrokken). Ze waren flink…; Lotte deed alles binnen haar mogelijkheden voor hun; Ze hebben Palestina-papieren; Sieg Menco en zijn vrouw zijn ook hier…; mevrouw Waterman zou het fijn vinden als Tibor haar man bezoekt; over de man van Rita Menko; er gaat veel post verloren.

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan (via Herman Kan) aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Vught

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Het akkerland wordt door een kampgevangene bewerkt met een ploeg.&nbsp; &nbsp;

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Het akkerland wordt door een kampgevangene bewerkt met een ploeg.&nbsp; &nbsp;

Een kampgevangene ploegt een akker van de kampboerderij

Van: Boswachter Aan: Houtvester Assen Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1946-07-30 Onderwerp: wegomlegging Noord zal niet verder worden verhard. Commandant Buijvoets wil dit niet. De boswachter heeft dit gehoord van G. Huisman.

Van: Boswachter Aan: Houtvester Assen Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1946-07-30 Onderwerp: wegomlegging Noord zal niet verder worden verhard. Commandant Buijvoets wil dit niet. De boswachter heeft dit gehoord van G. Huisman.

Brief van de boswachter aan Houtvester Assen

Bewijs van crematie Datum: 12-08-1943 Nr. 459 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kohen, Israel Maurits Emile geb. 05-03-43 overleden te Westerbork op 06-08-1943 op 09-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 12-08-1943 Nr. 459 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Kohen, Israel Maurits Emile geb. 05-03-43 overleden te Westerbork op 06-08-1943 op 09-08-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Israel Maurits Emile Kohen

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-05-19&nbsp; Onderwerp: Reeds een militair kamp; zorgen om afwezigheid oefen- en sporterrein. Eventuele aankoop van het Hoge Veldt of het Zwiggelte Bos. De laatste locatie is tijdens de doorgangskampperiode van zijn bos ontdaan.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-05-19&nbsp; Onderwerp: Reeds een militair kamp; zorgen om afwezigheid oefen- en sporterrein. Eventuele aankoop van het Hoge Veldt of het Zwiggelte Bos. De laatste locatie is tijdens de doorgangskampperiode van zijn bos ontdaan.

Brief van Houtvester Assen aan de directeur van Staatsbosbeheer

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: voetbal - animatie

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: voetbal - animatie

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Asscher, S. (dochter) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-13 Onderwerp: brief naar Jerusalem; ontvangen post en foto. De schrijfster was lang bedlegerig. Alleen Eliflor (Eliezer en Flora) bereikbaar, drie anderen maken het goed.

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: Asscher, S. (dochter) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-13 Onderwerp: brief naar Jerusalem; ontvangen post en foto. De schrijfster was lang bedlegerig. Alleen Eliflor (Eliezer en Flora) bereikbaar, drie anderen maken het goed.

Brief van Clara Asscher-Pinkhof aan haar dochter Shoshanna Asscher

Personen