We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Sonder-Ausweis Wijel, Eva, 20-9-13, B16 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Wijel, Eva, 20-9-13, B16 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Eva Weijel

Programma der bevrijdingsfeesten in Watergraafsmeer Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-26

Programma der bevrijdingsfeesten in Watergraafsmeer Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-26

Programma der bevrijdingsfeesten in Watergraafsmeer

Van: Moeder (Mina Polak-Hoogstraal) Aan: Lieve jongen (Salomon)&nbsp; Plaats:&nbsp;Vught, kamp Datum:&nbsp;1943-07 Onderwerp: beschrijving omstandigheden; moeder schrijft over geruchten dat iedereen uit Westerbork doorgestuurd zal worden, ook de OD. Misschien is het een optie dat Salomon in Vught wordt geplaatst voor de werkplaatsen van Philips.

Van: Moeder (Mina Polak-Hoogstraal) Aan: Lieve jongen (Salomon)&nbsp; Plaats:&nbsp;Vught, kamp Datum:&nbsp;1943-07 Onderwerp: beschrijving omstandigheden; moeder schrijft over geruchten dat iedereen uit Westerbork doorgestuurd zal worden, ook de OD. Misschien is het een optie dat Salomon in Vught wordt geplaatst voor de werkplaatsen van Philips.

Brief van Mina Polak-Hoogstraal aan haar zoon Salomon vanuit kamp Vught

Mededeling&nbsp; Datum: 1942-12-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen die in hun persoonsbewijs een Weermachtsstempel hebben dienen zich te melden bij de Joodsche Raad.

Mededeling&nbsp; Datum: 1942-12-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: personen die in hun persoonsbewijs een Weermachtsstempel hebben dienen zich te melden bij de Joodsche Raad.

Mededeling voor personen die een Weermachtsstempel in hun persoonsbewijs hebben

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in Groningen Datum: 1942-10-24 (zaterdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64&nbsp; Onderwerp: laatste dagen geen transporten binnengekomen. De vrees bestaat bij de schrijver dat zijn lot is bezegeld. Hij schrijft dan ook: ‘Mogelijk laatste brief van hier’. Over zijn lot over de grens bestaat geen zekerheid. Hij hoopt in gezinsverband te worden doorgestuurd. Iedereen is kalm en wacht op het moment van vertrek. De schrijver stond donderdag (22-10) met zijn zonen bepakt en gezakt klaar voor vertrek. Zoesman legde de situatie (ziekte van zijn vrouw?) aan een marechaussee uit. Ze mochten terug gaan en de volgende morgen tot het laatste moment in de barak blijven, om vervolgens te horen dat ze tot maandag (26-10) uitstel van transport hadden. Martha is nog steeds ziek. Zoon Ben zit nog steeds in de problemen vanwege een overtreding van de avondklok…

Van: Simmeren, Zoesman Aan: familie in Groningen Datum: 1942-10-24 (zaterdag) Plaats: Westerbork, kamp, barak 64&nbsp; Onderwerp: laatste dagen geen transporten binnengekomen. De vrees bestaat bij de schrijver dat zijn lot is bezegeld. Hij schrijft dan ook: ‘Mogelijk laatste brief van hier’. Over zijn lot over de grens bestaat geen zekerheid. Hij hoopt in gezinsverband te worden doorgestuurd. Iedereen is kalm en wacht op het moment van vertrek. De schrijver stond donderdag (22-10) met zijn zonen bepakt en gezakt klaar voor vertrek. Zoesman legde de situatie (ziekte van zijn vrouw?) aan een marechaussee uit. Ze mochten terug gaan en de volgende morgen tot het laatste moment in de barak blijven, om vervolgens te horen dat ze tot maandag (26-10) uitstel van transport hadden. Martha is nog steeds ziek. Zoon Ben zit nog steeds in de problemen vanwege een overtreding van de avondklok…

Brief van Zoesman Simmeren aan familieleden vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 13 september 1944 - Bergen-Belsen

Transport 8 februari 1944 - Auschwitz

Transporten naar Bergen-Belsen

Transport 23 januari 1943 - Auschwitz

Transport 18 januari 1943 - Auschwitz

Transport 11 januari 1943 - Auschwitz

Transport 17 maart 1943 - Sobibor

Transport 10 maart 1943 - Sobibor

Transport 16 februari 1943 - Auschwitz

Transport 9 februari 1943 - Auschwitz

Transport 2 februari 1943 - Auschwitz

Transport 29 januari 1943 - Auschwitz

Transport 30 maart 1943 - Sobibor

Transport 2 maart 1943 - Sobibor

Transport 23 maart 1943 - Sobibor

Transport 11 mei 1943 - Sobibor

Transport 4 mei 1943 - Sobibor

Transport 27 april 1943 - Sobibor

Transport 20 april 1943 - Sobibor

Transport 5 oktober 1942 - Auschwitz

Transport 13 april 1943 - Sobibor

Transport 6 april 1943 - Sobibor

Transport 14 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 10 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 7 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 3 augustus 1942 - Auschwitz

Transport 31 juli 1942 - Auschwitz

Transport 27 juli 1942 - Auschwitz

Transport 24 juli 1942 - Auschwitz

Transport 3 januari 1945 - Libenau

Transport 5 april 1944 - Ravensbrück

Transport 28 augustus 1942 - Auschwitz

Briefje Van: Rosette en (?) Aan: Allerliefsten Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10-09 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork om 8 uur in de ochtend. Vertrek vanuit Loods 24 te Rotterdam.

Briefje Van: Rosette en (?) Aan: Allerliefsten Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10-09 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork om 8 uur in de ochtend. Vertrek vanuit Loods 24 te Rotterdam.

Brief van Rosette Zwanenburg-Beer aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: Settela Steinbach in de deuropening van een wagon.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: Settela Steinbach in de deuropening van een wagon.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Geboorteplaatje/Identificatieplaatje Het is het metalen geboorteplaatje van Eric de Vries Robles. Hij werd op 22 juli 1944 in het ziekenhuis van kamp Westerbork werd geboren. Het bewijs van geboorte moest hij in het kamp als een ketting met hanger dragen. De rest van zijn leven had hij dit bewijs van geboorte altijd bij zich.

Geboorteplaatje/Identificatieplaatje Het is het metalen geboorteplaatje van Eric de Vries Robles. Hij werd op 22 juli 1944 in het ziekenhuis van kamp Westerbork werd geboren. Het bewijs van geboorte moest hij in het kamp als een ketting met hanger dragen. De rest van zijn leven had hij dit bewijs van geboorte altijd bij zich.

In kamp Westerbork gemaakt en gedragen identificatieplaatje van Eric de Vries Robles

Barakken en een latrine in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944 ‘Straat’ in Kamp Westerbork. Aan beide kanten grote woonbarakken. Aan het einde van het pad tussen de barakken is een latrine-gebouw te zien. Waarschijnlijk gaat het hier om de barakken 60 en 61.

Barakken en een latrine in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944 ‘Straat’ in Kamp Westerbork. Aan beide kanten grote woonbarakken. Aan het einde van het pad tussen de barakken is een latrine-gebouw te zien. Waarschijnlijk gaat het hier om de barakken 60 en 61.

Zicht op twee woonbarakken en een latrine in kamp Westerbork

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-08 Onderwerp:&nbsp;Henk hoopt dat Stella het pakketje met etensbakje heeft ontvangen. In een volgend pakket stuurt hij brood, rogge en vis. Hij hoopt dat ze spoedig weer naar huis kan. &nbsp;

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-08 Onderwerp:&nbsp;Henk hoopt dat Stella het pakketje met etensbakje heeft ontvangen. In een volgend pakket stuurt hij brood, rogge en vis. Hij hoopt dat ze spoedig weer naar huis kan. &nbsp;

Brief van H. de Jong aan Estella de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van: Bob&nbsp;en Hans Cahen Aan: Cahen-Vries, de, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08 Onderwerp: wel of niet op transport gaan naar Westerbork. Mevrouw Cahen ligt in een ziekenhuis te Amersfoort.

Van: Bob&nbsp;en Hans Cahen Aan: Cahen-Vries, de, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08 Onderwerp: wel of niet op transport gaan naar Westerbork. Mevrouw Cahen ligt in een ziekenhuis te Amersfoort.

Brief van Bob en Hans Cahen aan mevr. Cahen-de Vries vanuit kamp Westerbork

Van: Verwaltung Aan: Lobstein, Adriaan Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-12 Onderwerp; oproep om te verschijnen bij de Verwaltung in barak 86.

Van: Verwaltung Aan: Lobstein, Adriaan Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-12 Onderwerp; oproep om te verschijnen bij de Verwaltung in barak 86.

Oproep voor Adriaan Lobstein om bij de Lagerkommandant(en) te verschijnen in barak 86

Personen