In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-09-07 Onderwerp: De vakantie van zijn zus zit er dus weer op en is het weer alle dagen ploeteren. Of valt het wel mee? Ali gaat volgende week dinsdag een week met vakantie naar Winterswijk. Hij gaat dan zaterdag's naar haar toe en blijft er tot maandag. Langer kan niet omdat hij geen verlof meer heeft. Hij vraagt zijn zus of zij dan ook kan komen, ze hebben elkaar al zo lang niet meer gezien en je weet nooit wanneer de volgende gelegenheid zich voordoet. Ze moet maar even overleggen met oom en tante. Hoe gaat het met de familie en met de vliegtuigen de laatste tijd? Bij hem in de buurt valt het wel mee. De groeten en schrijf maar hoe en wat als ze in de gelegenheid is.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1943-09-07 Onderwerp: De vakantie van zijn zus zit er dus weer op en is het weer alle dagen ploeteren. Of valt het wel mee? Ali gaat volgende week dinsdag een week met vakantie naar Winterswijk. Hij gaat dan zaterdag's naar haar toe en blijft er tot maandag. Langer kan niet omdat hij geen verlof meer heeft. Hij vraagt zijn zus of zij dan ook kan komen, ze hebben elkaar al zo lang niet meer gezien en je weet nooit wanneer de volgende gelegenheid zich voordoet. Ze moet maar even overleggen met oom en tante. Hoe gaat het met de familie en met de vliegtuigen de laatste tijd? Bij hem in de buurt valt het wel mee. De groeten en schrijf maar hoe en wat als ze in de gelegenheid is.

Brief van J. Droppers aan G. Droppers vanuit Groningen

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Haren Datum: 1943-11-24 Onderwerp: Het is donderdagavond en hij moet op de telefoon letten en dergelijke kleine karweitjes doen, zodat hij haar mooi kan schrijven. Gisteren heeft hij van de marechaussee toestemming gekregen om te trouwen, zodat hij haar eindelijk de datum kan doorgeven. Het wordt 9 december. Het valt op het ogenblik helemaal niet mee om het nog enigszins voor elkaar te krijgen, maar het komt wel goed. Zij moet maar minstens een dag van tevoren komen, in overleg met Bernard. Vader en moeder zullen vermoedelijk een paar dagen eerder komen. Ze moet hen maar schrijven voor het trouwen over hoe en wat. Hoe is het tegenwoordig met de vliegtuigen bij haar? Bij hem zijn ze weer een paar avonden druk aan het vliegen geweest. Hartelijke groeten en tot wederhoren.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Haren Datum: 1943-11-24 Onderwerp: Het is donderdagavond en hij moet op de telefoon letten en dergelijke kleine karweitjes doen, zodat hij haar mooi kan schrijven. Gisteren heeft hij van de marechaussee toestemming gekregen om te trouwen, zodat hij haar eindelijk de datum kan doorgeven. Het wordt 9 december. Het valt op het ogenblik helemaal niet mee om het nog enigszins voor elkaar te krijgen, maar het komt wel goed. Zij moet maar minstens een dag van tevoren komen, in overleg met Bernard. Vader en moeder zullen vermoedelijk een paar dagen eerder komen. Ze moet hen maar schrijven voor het trouwen over hoe en wat. Hoe is het tegenwoordig met de vliegtuigen bij haar? Bij hem zijn ze weer een paar avonden druk aan het vliegen geweest. Hartelijke groeten en tot wederhoren.

Brief van J. Droppers aan G. Droppers vanuit Haren

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Appingedam Datum: 1942-04-06 Onderwerp: Jan Droppers heeft eindelijk weer eens tijd om zijn zuster te schrijven. Het gaat met hem uitstekend, hopelijk met haar ook. Misschien heeft ze thuis bij de ouders al gehoord dat hij momenteel in Appingedam zit, wat minder leuk is maar waaraan hij niets kan veranderen is. Hij hoorde van moeder dat zij afgelopen zaterdag nog thuis is geweest. Hij wilde al eerder naar hun ouders toe, maar kon niet omdat hij naar Appingedam werd overgeplaatst. Hij weet niet wanneer hij weer verlof kan krijgen. Dit zal waarschijnlijk aan het eind van de maand zijn en dan gaat hij er met Ali heen. De groeten aan iedereen en ze moet maar weer spoedig schrijven.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Appingedam Datum: 1942-04-06 Onderwerp: Jan Droppers heeft eindelijk weer eens tijd om zijn zuster te schrijven. Het gaat met hem uitstekend, hopelijk met haar ook. Misschien heeft ze thuis bij de ouders al gehoord dat hij momenteel in Appingedam zit, wat minder leuk is maar waaraan hij niets kan veranderen is. Hij hoorde van moeder dat zij afgelopen zaterdag nog thuis is geweest. Hij wilde al eerder naar hun ouders toe, maar kon niet omdat hij naar Appingedam werd overgeplaatst. Hij weet niet wanneer hij weer verlof kan krijgen. Dit zal waarschijnlijk aan het eind van de maand zijn en dan gaat hij er met Ali heen. De groeten aan iedereen en ze moet maar weer spoedig schrijven.

Brief van J. Droppers aan G. Droppers vanuit Appingedam

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1941-11-26 Onderwerp: Jan heeft de brief van zijn zuster vorige week ontvangen, waarin ze schrijft dat alles oké is. Met hem gaat het ook best. Hij zit momenteel weer in Groningen. Hij weet niet voor hoe lang, maar het kan nooit voor lange tijd zijn. Ze zullen ook wel weer gauw in Winterswijk komen, al weet hij niet wanneer. Dan moet zij ook maar komen. Hij heeft in Tilburg een foto van hem laten maken, die hij insluit. De groeten aan oom en tante en aan Annie en Jan. Haar brieven kan ze weer naar zijn oude adres sturen. Hij hoopt dat ze deze brief in goede gezondheid mag ontvangen.

Van: Droppers, J. Aan: Droppers, mej. G. Plaats: Groningen Datum: 1941-11-26 Onderwerp: Jan heeft de brief van zijn zuster vorige week ontvangen, waarin ze schrijft dat alles oké is. Met hem gaat het ook best. Hij zit momenteel weer in Groningen. Hij weet niet voor hoe lang, maar het kan nooit voor lange tijd zijn. Ze zullen ook wel weer gauw in Winterswijk komen, al weet hij niet wanneer. Dan moet zij ook maar komen. Hij heeft in Tilburg een foto van hem laten maken, die hij insluit. De groeten aan oom en tante en aan Annie en Jan. Haar brieven kan ze weer naar zijn oude adres sturen. Hij hoopt dat ze deze brief in goede gezondheid mag ontvangen.

Met opschrift: Mejuffrouw A. van de Poll Valkenhoflaan 11 Hilversum Behorend bij inv.nr. 4557- 1 of 2

Met opschrift: Mejuffrouw A. van de Poll Valkenhoflaan 11 Hilversum Behorend bij inv.nr. 4557- 1 of 2

Enveloppe met opschrift

Van: de Burgerlijke Stand Amsterdam Aan: Teixeira de Mattos, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-16 Onderwerp: betaald voor het doen van nasporing in de registers van de Burgerlijke Stand. Zie gegevens op de achterkant.

Van: de Burgerlijke Stand Amsterdam Aan: Teixeira de Mattos, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-16 Onderwerp: betaald voor het doen van nasporing in de registers van de Burgerlijke Stand. Zie gegevens op de achterkant.

Bewijs van betaling door mej. Teixeira de Mattos voor nasporing in de Burgerlijke Stand in Amsterdam