In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1951-09-26&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork, afbraak, na de reactie vanuit de Joodse gemeenschap.

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1951-09-26&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork, afbraak, na de reactie vanuit de Joodse gemeenschap.

Brief van Staatsbosbeheer aan de houtvester in de Houtvesterij Assen

Sonder-Ausweis&nbsp; Leib, Levie, 17-1-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Leib, Levie, 17-1-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Levie Leib

Notitie - overzicht Morris Zomerplaag Beschrijving vanaf moment Hollandse Schouwburg tot en met repatriëring (1943-1945)

Notitie - overzicht Morris Zomerplaag Beschrijving vanaf moment Hollandse Schouwburg tot en met repatriëring (1943-1945)

Notities van Morris Zomerplaag

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonder-Ausweis ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Arbeiten zu Gültig bis: Niet ingevuld exemplaar !

Sonderausweis

Van: Asscher, Benjamin Bewijs om zich van 14 tot 15 mei 1943 zich buiten de eigen barak te begeven met betrekking tot zijn werk voor de Fliegende Kolonne.

Van: Asscher, Benjamin Bewijs om zich van 14 tot 15 mei 1943 zich buiten de eigen barak te begeven met betrekking tot zijn werk voor de Fliegende Kolonne.

Ausweiskarte van Benjamin Asscher

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Leerwerkatelier

Westerborkpad

Routes van de Vervolging

De 102.000 Namen Lezen

In het spoor van Anne Frank

Project Joodse Werkkampen

Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden

Srebrenica Genocide Memorial

Naam en Gezicht

Memoires Van: Stertzenbach, Werner Onderwerp: Westerbork een bericht, de geschiedenis van kamp Westerbork van Centraal Vluchtelingenkamp tot doorgangskamp. Een beschrijving door de ogen van Werner Stertzenbach, die vanaf februari 1941 tot zijn vlucht op 21 september 1943 in kamp Westerbork verbleef.

Memoires Van: Stertzenbach, Werner Onderwerp: Westerbork een bericht, de geschiedenis van kamp Westerbork van Centraal Vluchtelingenkamp tot doorgangskamp. Een beschrijving door de ogen van Werner Stertzenbach, die vanaf februari 1941 tot zijn vlucht op 21 september 1943 in kamp Westerbork verbleef.

Memoires geschreven door Werner Stertzenbach

Geschreven door: verschillende voormalige kampgevangenen kort na de bevrijding van het kamp. Onderwerp: Westerbork, kamp van oprichting vluchtelingenkamp t/m bevrijding.

Geschreven door: verschillende voormalige kampgevangenen kort na de bevrijding van het kamp. Onderwerp: Westerbork, kamp van oprichting vluchtelingenkamp t/m bevrijding.

Manuscript over de oprichting van kamp Westerbork tot en met de bevrijding

Van: Cahen, Bob&nbsp; Aan: de leden van de L.R.V.C.&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum:&nbsp;1942 Onderwerp: een paar uurtjes uit het kamp onder bewaking van de marechaussee. Hij heeft onder andere een bezoek aan zijn moeder gebracht.

Van: Cahen, Bob&nbsp; Aan: de leden van de L.R.V.C.&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum:&nbsp;1942 Onderwerp: een paar uurtjes uit het kamp onder bewaking van de marechaussee. Hij heeft onder andere een bezoek aan zijn moeder gebracht.

Ansichtkaart met tekst geschreven door Bob Cahen

Nacht Getekend door: De Jong, Daniël Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Jodenvervolging, wachttoren, prikkeldraad, &nbsp;ketelhuis.

Nacht Getekend door: De Jong, Daniël Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Jodenvervolging, wachttoren, prikkeldraad, &nbsp;ketelhuis.

Tekening van Daniël de Jong in kamp Westerbork met de titel 'Nacht'

Chanoeka.&nbsp; Chanoeka viering met kinderen in kamp Westerbork. Kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-12-09 Helemaal rechts zit Doris Moses. Tweede van links is Margot Goldberg.

Chanoeka.&nbsp; Chanoeka viering met kinderen in kamp Westerbork. Kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942-12-09 Helemaal rechts zit Doris Moses. Tweede van links is Margot Goldberg.

Jongeren tijdens de viering van Chanoeka in een grote woonbarak

Huwelijksfoto van Michiel Levi Roos en Henriette Gosschalk Plaats: Hardenberg Datum: 1927-07-13&nbsp;

Huwelijksfoto van Michiel Levi Roos en Henriette Gosschalk Plaats: Hardenberg Datum: 1927-07-13&nbsp;

Foto van het huwelijk van Michiel Levi Roos en Henriette Gosschalk

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Brief van Mr. J. Slijper aan de heer R.P. Euser over de afwikkeling rond de heer I. Kroon

Personen