We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: de kommandant van de Evacuatiedienst Aan: Domen, J.C.M. (van Zuiden, Max) Plaats: Barneveld Datum: 1944-10-31 Onderwerp: bewijs voor het mogen rijden op een fiets in verband met de evacuatie van patiënten van de Stichting Wolfheze naar Bennekom.&nbsp;

Van: de kommandant van de Evacuatiedienst Aan: Domen, J.C.M. (van Zuiden, Max) Plaats: Barneveld Datum: 1944-10-31 Onderwerp: bewijs voor het mogen rijden op een fiets in verband met de evacuatie van patiënten van de Stichting Wolfheze naar Bennekom.&nbsp;

Bewijs voor het mogen rijden op een fiets voor J.C.M. Domen in opdracht van het Rode Kruis

Betreft: Voorgevel en fundatie bijgebouw kindertehuis.&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: het kindertehuis (barak 209) staat iets buiten het kamp aan de weg naar Hooghalen. Het was het vroegere wachthuis en eerste toegang naar kamp Westerbork. Een van de weinige stenen gebouwen van het kamp/woonoord.

Betreft: Voorgevel en fundatie bijgebouw kindertehuis.&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: het kindertehuis (barak 209) staat iets buiten het kamp aan de weg naar Hooghalen. Het was het vroegere wachthuis en eerste toegang naar kamp Westerbork. Een van de weinige stenen gebouwen van het kamp/woonoord.

Plattegrond van de voorgevel en fundatie van het bijgebouw van het kindertehuis in woonoord Schattenberg

Directeurswoning in het Centraal Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Details 1:10 Opmerking: de directeurswoning werd later de woning van de kampcommandant.

Directeurswoning in het Centraal Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Details 1:10 Opmerking: de directeurswoning werd later de woning van de kampcommandant.

Bouwtekening van de woning van de directeur

Sonder-Ausweis Goldsteen, Adolf, 30-6-02, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis Goldsteen, Adolf, 30-6-02, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Adolf Goldsteen

Lagerbefehl No. 69 Datum: 1944-03-08 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Signalen voor de nieuwe werktijd; werk- en bezoektijden voor de verschillende kampinstellingen; Blz.: 4

Lagerbefehl No. 69 Datum: 1944-03-08 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Signalen voor de nieuwe werktijd; werk- en bezoektijden voor de verschillende kampinstellingen; Blz.: 4

Lagerbefehl No. 69

Plaatsen in kamp Westerbork

LaWa

Kleiderkammer kamp Westerbork

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal:&nbsp; Datum: 1965 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht. Een beeld van het leidingsysteem (water elektriciteit en riool)

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal:&nbsp; Datum: 1965 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht. Een beeld van het leidingsysteem (water elektriciteit en riool)

Plattegrond van het woonoord Schattenberg en het leidingsysteem

Lagerbefehl No. 7 Datum: 1943-02-14 Werkbrieven

Lagerbefehl No. 7 Datum: 1943-02-14 Werkbrieven

Lagerbefehl No. 7

Lagerbefehl No. 44&nbsp; Datum: 1943-07-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Binnenkomende geldzendingen en de inhouding van 25% van het bedrag.

Lagerbefehl No. 44&nbsp; Datum: 1943-07-31&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Binnenkomende geldzendingen en de inhouding van 25% van het bedrag.

Lagerbefehl No. 44

Schijnwereld van kamp Westerbork

Kennis van de vernietigingen in het Oosten

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Inbeslagname Joods geld

Sonder-Ausweis Oberlander-Wittmann, Lilli, 30-10-98 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Oberlander-Wittmann, Lilli, 30-10-98 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Lilli Oberlander-Wittmann

Oproep aan R. Gimbrere-Snoek, barak 62 Zij wordt verzocht om op 31-05-1943 om 14.30 uur naar de heer Molhuysen, Verwaltung II te komen. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-31

Oproep aan R. Gimbrere-Snoek, barak 62 Zij wordt verzocht om op 31-05-1943 om 14.30 uur naar de heer Molhuysen, Verwaltung II te komen. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-31

Oproep aan R. Gimbrere-Snoek

Sonder-Ausweis&nbsp; Hakker, Abraham, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Hakker, Abraham, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Abraham Hakker

Sonder-Ausweis&nbsp; Van Berg, Abraham, 25-9-09, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Van Berg, Abraham, 25-9-09, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Abraham van Berg

Van: de Duitse bezetter Aan: Joden die zijn vrijgesteld van het dragen van een Jodenster Plaats: Den Haag Datum: 1943 Onderwerp: Instructie over de verplichtingen voor Joden die zijn vrijgesteld van het dragen van een Jodenster.

Van: de Duitse bezetter Aan: Joden die zijn vrijgesteld van het dragen van een Jodenster Plaats: Den Haag Datum: 1943 Onderwerp: Instructie over de verplichtingen voor Joden die zijn vrijgesteld van het dragen van een Jodenster.

Instructie over de verplichtingen voor Joden die zijn vrijgesteld van het dragen van een Jodenster

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-05-24 Onderwerp: bedank voor het pakketje. Voor een bezoek op zondag aan de Schaffelaar is het beste om bij het hek te wachten. Vervolgens zien of Willems op het terrein mag komen.

Van: Dr. de Jong, M. (Marcus) Aan: Willems, D. (oud-student) Plaats: Barneveld Datum: 1943-05-24 Onderwerp: bedank voor het pakketje. Voor een bezoek op zondag aan de Schaffelaar is het beste om bij het hek te wachten. Vervolgens zien of Willems op het terrein mag komen.

Briefkaart van Dr. M. de Jong aan D. Willems vanuit De Schaffelaar in Barneveld

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: commissie zakelijke belangen; huispersoneel; &nbsp;vrijstelling van gemengd-gehuwde Joden; oproeping voor keuring voor de werkverschaffing; geloof; Expositur.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: commissie zakelijke belangen; huispersoneel; &nbsp;vrijstelling van gemengd-gehuwde Joden; oproeping voor keuring voor de werkverschaffing; geloof; Expositur.

Bulletin nummer 14 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag