In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Gedicht ‘Hoe lang nog’ Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: De schrijfster, gemengd-gehuwd, vraagt zich in het gedicht af hoe lang ze nog in kamp Westerbork moet blijven. Geschreven op de achterkant van een Prüfungs-Ergebnis.

Gedicht ‘Hoe lang nog’ Van: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: De schrijfster, gemengd-gehuwd, vraagt zich in het gedicht af hoe lang ze nog in kamp Westerbork moet blijven. Geschreven op de achterkant van een Prüfungs-Ergebnis.

Gedicht geschreven in het kamp door Esther Boom-Jacobs

Van: Politieke Recherche Dienst&nbsp; Aan: Coeling, Mevr.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1945-11-26&nbsp; Onderwerp: wegvoering van moeder en broer.

Van: Politieke Recherche Dienst&nbsp; Aan: Coeling, Mevr.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1945-11-26&nbsp; Onderwerp: wegvoering van moeder en broer.

Brief van de Politieke Recherche Dienst in verband met de wegvoering van Sientje Barnstijn-van den Berg en haar zoon Gustaaf Adolf

Anti-Joodse maatregelen

Reactie op de anti-Joodse maatregelen

Joods verzet

Februaristaking

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Operaties kamp Westerbork

EHBO-posten kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Geestelijke verzorging en sociale hulpverlening kamp Westerbork

Sterfte kamp Westerbork

Patiënten kamp Westerbork

Bezoek ziekenhuis buiten kamp Westerbork

Geboorten kamp Westerbork

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Collaboratie

Oostfrontstrijders

Ontspanning kamp Westerbork

Muziek kamp Westerbork

Optredens kamp Westerbork

Klassieke muziek kamp Westerbork

Kinderkoor kamp Westerbork

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Vrouwen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Ouderen kamp Westerbork (65+ jaar)

Mannen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Kinderen kamp Westerbork(4-15 jaar)

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Omstanders kamp Westerbork

Vrij personeel kamp Westerbork

Bezoeken kamp Westerbork

Gemeente Westerbork

Commissariaat Ambonezenzorg

Omwonenden van de vervolging

Radio Sterrenwacht

Militairen

Staatsbosbeheer

Werk bewoners buiten kamp Westerbork

Organisatie van de Endlösung

Registratie vernietigingskampen

Selectie vernietigingskampen

Egodocumenten bewoners kamp Westerbork (1939-1945)

Oorlogsdocumenten

Late naoorlogse herinneringen (1970-)

Vroeg naoorlogse documenten (1945-1970)

Oppakken en verzamelen

Joodse Raden

Organisatie van de Jodenvervolging

Razzia's

Arrestaties

Verraad

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Repatriëring Molukkers

Repatriëring Indische Nederlanders

Van: Groen, David Aan: Cozijn, E, mevrouw Plaats: Echten, Joods Werkkamp Datum: 1942-09-22 Onderwerp: over eventueel vertrek van het werkkamp Echten naar kamp Westerbork; over de leefomstandigheden; over de commandant; schrijven in de kantine; exercitie; onthouden van eten mag geen strafmaat meer zijn; toestemming om de grote verzoendag te vieren (Jom Kipoer); dwangarbeiders van rond en boven de zestig, er rolden tranen; Is meneer Cozijn naar Westerbork vertrokken?; bij eventueel vertrek naar kamp Westerbork en geen geld mogen meenemen, een adres voor geldverzending; verzoek van de schrijver het geld in bewaring te nemen…bij dochter is de deur ingetrapt en verzegeld…

Van: Groen, David Aan: Cozijn, E, mevrouw Plaats: Echten, Joods Werkkamp Datum: 1942-09-22 Onderwerp: over eventueel vertrek van het werkkamp Echten naar kamp Westerbork; over de leefomstandigheden; over de commandant; schrijven in de kantine; exercitie; onthouden van eten mag geen strafmaat meer zijn; toestemming om de grote verzoendag te vieren (Jom Kipoer); dwangarbeiders van rond en boven de zestig, er rolden tranen; Is meneer Cozijn naar Westerbork vertrokken?; bij eventueel vertrek naar kamp Westerbork en geen geld mogen meenemen, een adres voor geldverzending; verzoek van de schrijver het geld in bewaring te nemen…bij dochter is de deur ingetrapt en verzegeld…

Brief van David Groen vanuit het Joodse werkkamp Echten

Brief van David Groen vanuit het Joodse werkkamp Echten

Personen