We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Situatie van het woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1965-1967 Opmerking: situatie in het woonoord in 1967, waarbij wordt aangegeven welke barakken sinds 1965 zijn verwijderd, gedeeltelijk of volledig zijn bewoond of in functie zijn.

Situatie van het woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1965-1967 Opmerking: situatie in het woonoord in 1967, waarbij wordt aangegeven welke barakken sinds 1965 zijn verwijderd, gedeeltelijk of volledig zijn bewoond of in functie zijn.

Plattegrond van het woonoord Schattenberg in de periode 1965-1967

Overall van een politieke gevangene Nummer 89 Gedragen door mw. Van der Stel-Polderman, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen. De plunjezak is gemaakt van stof van een parachute.

Overall van een politieke gevangene Nummer 89 Gedragen door mw. Van der Stel-Polderman, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De overall werd oorspronkelijk zonder nummer door een Joodse strafgeval gedragen. De plunjezak is gemaakt van stof van een parachute.

Overall van een politieke gevangene met plunjezak

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Geboorten kamp Westerbork

Abortus kamp Westerbork

Arbeitskarte Lager Westerbork Van: Wessel-Oostra, Marianne Groep: D. 11 Datum: 1943-10-22 Op achterkant staat met potlood geschreven o.a.1 TDF. Dit staat voor 1 Tag Dienst Frei met daarachter het paraaf van een arts.

Arbeitskarte Lager Westerbork Van: Wessel-Oostra, Marianne Groep: D. 11 Datum: 1943-10-22 Op achterkant staat met potlood geschreven o.a.1 TDF. Dit staat voor 1 Tag Dienst Frei met daarachter het paraaf van een arts.

Arbeitskarte van Marianne Wessel-Oostra

Beugeltasje, verzilverd: het tasje werd gevonden door de moeder van Antje (Semler)-Jongedijk op een ochtend, nadat er die avond ervoor een transport (te voet) naar Westerbork was binnengekomen. Moeder en dochter woonde in het boswachtershuisje aan de weg naar het kamp. &nbsp;

Beugeltasje, verzilverd: het tasje werd gevonden door de moeder van Antje (Semler)-Jongedijk op een ochtend, nadat er die avond ervoor een transport (te voet) naar Westerbork was binnengekomen. Moeder en dochter woonde in het boswachtershuisje aan de weg naar het kamp. &nbsp;

Een tasje gevonden na een binnenkomend transport

Een binnenkomend transport. Mensen met bagage te voet op de weg van Hooghalen naar kamp Westerbork. Een marechaussee zorgt voor de bewaking. Hooghalen/kamp Westerbork, 1942.

Een binnenkomend transport. Mensen met bagage te voet op de weg van Hooghalen naar kamp Westerbork. Een marechaussee zorgt voor de bewaking. Hooghalen/kamp Westerbork, 1942.

Een binnenkomend transport te voet onder bewaking van de marechaussee

Stortingsbewijs Naam afzender: Snoek, Hermine Aan: In 't Veld, Nel Datum: 1942-12-09 Bijz.: op achterzijde staat een klein briefje geschreven. Hermine feliciteert Nel voor haar verjaardag.

Stortingsbewijs Naam afzender: Snoek, Hermine Aan: In 't Veld, Nel Datum: 1942-12-09 Bijz.: op achterzijde staat een klein briefje geschreven. Hermine feliciteert Nel voor haar verjaardag.

Stortingsbewijs van Hermine Snoek aan Nel In 't Veld

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Manuscript van Walter Kauffmann of zijn vrouw Eva onder de titel 'Grete'&nbsp; Onderwerp: liefdesverhaal van een vriend. Tijdens een vakantie in Parijs leert de vriend een meisje kennen. Zij rijden in dezelfde trein terug naar huis. Zij komt naar hem toe om bij hem te slapen. Later ontvangt hij een postkaart van haar. Hij stuurt een antwoord, waarop zij weer als antwoord een vertwijfelde liefdesbrief schrijft. De brief van de vriend komt retour met de notitie dat het meisje overleden is.

Manuscript van Walter Kauffmann of zijn vrouw Eva onder de titel 'Grete'&nbsp; Onderwerp: liefdesverhaal van een vriend. Tijdens een vakantie in Parijs leert de vriend een meisje kennen. Zij rijden in dezelfde trein terug naar huis. Zij komt naar hem toe om bij hem te slapen. Later ontvangt hij een postkaart van haar. Hij stuurt een antwoord, waarop zij weer als antwoord een vertwijfelde liefdesbrief schrijft. De brief van de vriend komt retour met de notitie dat het meisje overleden is.

Manuscript van Walter Kauffmann of van zijn vrouw Eva onder de titel 'Grete'

Gedicht over ontslag en sterilisatie van gemengd-gehuwde Joden. Westerbork, kamp, 1943

Gedicht over ontslag en sterilisatie van gemengd-gehuwde Joden. Westerbork, kamp, 1943

over uit het kamp ontslagen gemengd-gehuwde Joden

Bewarings- en Verblijfskampen

Bewarings- en Verblijfskamp Westvoort 1947-1948

Bewarings- en Verblijfskamp Ybenheer

Bewarings- en Verblijfskamp Vianda

Bewarings- en Verblijfskamp Papenvoort

Bewarings- en Verblijfskamp Mariënbosch

Bewarings- en Verblijfskamp Duindorp

Bewarings- en Verblijfskamp Nuis

Bewarings- en Verblijfskamp Conrad

Bewarings- en Verblijfskamp de Fledders

Bewarings- en Verblijfskamp Laan 1914-1918

Bewarings- en Verblijfskamp Carel Coenraadpolder

Bewarings- en Verblijfskamp Irene

Bewarings- en Verblijfskamp de Beetse

Bewarings- en Verblijfskamp It Petgat

Bewarings- en Verblijfskamp Avegoor

Bewarings- en Verblijfskamp Cellenbarakken Scheveningen

Bewarings- en Verblijfskamp de Harskamp

Bewarings- en Verblijfskamp de Roskam

Bewarings- en Verblijfskamp Levantkade

Bewarings- en Verblijfskamp Crailoo

Bewarings- en Verblijfskamp Vught

Bewarings- en Verblijfskamp Fort de Bilt

Bewarings- en Verblijfskamp Geesbrug

Bewarings- en Verblijfskamp de Pietersberg

Bewarings- en Verblijfskamp Wezep

Bewarings- en Verblijfskamp Oranje

Bewarings- en Verblijfskamp Vosseveld

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928.

Advertentie in verband met het overlijden van Izak van Dam in 1928.