We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Plaatsen van een wegwijzer in het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Plaatsen van een wegwijzer in het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeente Tiel

Van: Smid, H. sect. Commandant Gezagstroepen Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-14 Onderwerp: uit controle is gebleken dat de bewakers van de Cie. van C.C. Andringa uit Assen andere consignes hebben dan door Commandant Buijvoets zijn afgegeven. Geïnterneerden krijgen per dag 1 liter eten uit de gaarkeuken en een bord pap van de boer. Ook krijgen zij bezoek met een briefje van de P.O.D.

Van: Smid, H. sect. Commandant Gezagstroepen Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-14 Onderwerp: uit controle is gebleken dat de bewakers van de Cie. van C.C. Andringa uit Assen andere consignes hebben dan door Commandant Buijvoets zijn afgegeven. Geïnterneerden krijgen per dag 1 liter eten uit de gaarkeuken en een bord pap van de boer. Ook krijgen zij bezoek met een briefje van de P.O.D.

Rapport van H. Smid aan J. G. Buijvoets over voeding van gedetineerden tijdens hun werk en het ontvangen van bezoek

Jaap Krammer ontsnapte op 2 oktober 1942 vanuit het werkkamp Kloosterhaar om op zoek te gaan naar zijn vrouw en kinderen. Die waren op dat moment al opgepakt en overgebracht naar Westerbork.

Van: Turfrijer-Coeverden, Greet (Grietje), van Aan: Belterman, J Datum: 1943-04-13 Plaats:&nbsp;Amsterdam Onderwerp: over haar familieleden in Vught en kamp Westerbork. Haar man werkt al 9 weken bij de Moerdijkbruggen. Ze werken in streepjespakken tijdens het werk. Ze proberen zich aan te passen. Ze zit in de onzekerheid of haar moeder in Vught moet blijven. Ze hoopt het maar. Ze weet dat er in Westerbork elke dinsdag een trein vertrekt. ‘En dan kan je helemaal niets meer’. Daarnaast over wat Belterman wel en niet kan schrijven over en aan haar zus en het sturen van pakketjes.

Van: Turfrijer-Coeverden, Greet (Grietje), van Aan: Belterman, J Datum: 1943-04-13 Plaats:&nbsp;Amsterdam Onderwerp: over haar familieleden in Vught en kamp Westerbork. Haar man werkt al 9 weken bij de Moerdijkbruggen. Ze werken in streepjespakken tijdens het werk. Ze proberen zich aan te passen. Ze zit in de onzekerheid of haar moeder in Vught moet blijven. Ze hoopt het maar. Ze weet dat er in Westerbork elke dinsdag een trein vertrekt. ‘En dan kan je helemaal niets meer’. Daarnaast over wat Belterman wel en niet kan schrijven over en aan haar zus en het sturen van pakketjes.

Brief van Greet Turfrijer-Coeverden aan J. Belterman vanuit Amsterdam

Van: Max&nbsp; Aan: Gelder, van, S.&nbsp; Plaats: Datum: 1942-09-23&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief, uit de trein gegooid

Van: Max&nbsp; Aan: Gelder, van, S.&nbsp; Plaats: Datum: 1942-09-23&nbsp; Onderwerp: afscheidsbrief, uit de trein gegooid

Briefkaart van Max aan S. van Gelder vanuit de trein gegooid

Groepsfoto.&nbsp; Groep joodse mannen in kamp Schaarshoek, 1942.&nbsp; De persoon links is Sallie van Brakel.

Groepsfoto.&nbsp; Groep joodse mannen in kamp Schaarshoek, 1942.&nbsp; De persoon links is Sallie van Brakel.

Groep dwangarbeiders in de buurt van het Joodse werkkamp Schaarshoek

Van: het Nederlands Beheersinstituut Aan: van Dam, Joseph Plaats: Groningen Datum: 1951-05-04 Onderwerp: Beëindiging bewindvoerderschap over M. de Winter-van Dam en drie van haar kinderen. Dit in verband met het vaststellen van hun overlijden en het doen van aangifte hiervan.

Van: het Nederlands Beheersinstituut Aan: van Dam, Joseph Plaats: Groningen Datum: 1951-05-04 Onderwerp: Beëindiging bewindvoerderschap over M. de Winter-van Dam en drie van haar kinderen. Dit in verband met het vaststellen van hun overlijden en het doen van aangifte hiervan.

Brief van het Nederlands Beheersinstituut aan Joseph van Dam vanuit Groningen

Personen