In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Naziconcentratiekampen

Kamp Kratzau

Van: Roselaar, I. (Hoofd Afdeling War Material) Aan: Afdeling War Material Plaats: Tilburg Datum: 1945-04-02 Onderwerp: de op de vijand veroverde oorlogsbuit in Kamp Westerbork mag aan niemand worden afgegeven.

Van: Roselaar, I. (Hoofd Afdeling War Material) Aan: Afdeling War Material Plaats: Tilburg Datum: 1945-04-02 Onderwerp: de op de vijand veroverde oorlogsbuit in Kamp Westerbork mag aan niemand worden afgegeven.

Brief van I. Roselaar aan de Afdeling War Material over goederen in kamp Westerbork

Van: Lierens, A. Aan: van Heiks, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: wasgoed ontvangen…

Van: Lierens, A. Aan: van Heiks, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: wasgoed ontvangen…

Briefkaart van A. Lierens en Jansje aan mevrouw A van Heiks vanuit kamp Westerbork

Trouwboekje (familieregister) van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen.&nbsp; Gehuwd in Kamp Westerbork, 1943-11-26

Trouwboekje (familieregister) van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen.&nbsp; Gehuwd in Kamp Westerbork, 1943-11-26

Trouwboekje van Max Vlessing en Mientjen Vomberg in kamp Westerbork

Van: Vader, moeder, Bets Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-18 Onderwerp: Transporten; pakketten; dagelijks leven; In bijbehorende enveloppe (4622-7-1)

Van: Vader, moeder, Bets Aan: Hamburg, Flora Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-18 Onderwerp: Transporten; pakketten; dagelijks leven; In bijbehorende enveloppe (4622-7-1)

Brief van vader, moeder en Bets aan Flora Hamburg vanuit kamp Westerbork

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Poppers, M.M.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1972-09-14&nbsp; Onderwerp: bereikbaarheid en bewegwijzering herinneringsteken (destijds een keuze gemaakt zo terughoudend mogelijk te zijn). De bewegwijzering zal worden verbeterd (er zijn borden besteld). Er zal ook een plattegrond worden geplaatst van het deel van de boswachterij waar het voormalige kamp en het herinneringsteken zich bevindt. Het zal worden geplaatst in het voorjaar van 1973 als alle opruimingswerkzaamheden van het woonoord Schattenberg zijn afgrond. De bereikbaarheid is een probleem dat Staatsbosbeheer niet kan oplossen. Verwijzing naar de Radiosterrenwacht voor eventuele ontheffing.

Van: Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Poppers, M.M.&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1972-09-14&nbsp; Onderwerp: bereikbaarheid en bewegwijzering herinneringsteken (destijds een keuze gemaakt zo terughoudend mogelijk te zijn). De bewegwijzering zal worden verbeterd (er zijn borden besteld). Er zal ook een plattegrond worden geplaatst van het deel van de boswachterij waar het voormalige kamp en het herinneringsteken zich bevindt. Het zal worden geplaatst in het voorjaar van 1973 als alle opruimingswerkzaamheden van het woonoord Schattenberg zijn afgrond. De bereikbaarheid is een probleem dat Staatsbosbeheer niet kan oplossen. Verwijzing naar de Radiosterrenwacht voor eventuele ontheffing.

Brief van Staatsbosbeheer aan de heer M.M. Poppers

Bericht over overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: overlijden van zeven personen op 31 mei en 1 juni 1943.

Bericht over overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: overlijden van zeven personen op 31 mei en 1 juni 1943.

Bericht nummer 21 over het overlijden van een zevental personen in kamp Westerbork in mei en juni 1943

Afschrift van de burgelijke stand der gemeente Westerbork. Betreft trouwakte van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen, gehuwd 1943-11-26 te Kamp Westerbork.

Afschrift van de burgelijke stand der gemeente Westerbork. Betreft trouwakte van Vlessing, Max en Vomberg, Mientjen, gehuwd 1943-11-26 te Kamp Westerbork.

Afschrift van de trouwakte van Max Vlessing en Mientjen Vomberg in kamp Westerbork

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-09-04 Onderwerp: vertegenwoordiger St. Toezicht Politieke Delinquenten in Commissies Geestelijke en Sociale Verzorging.

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr Aan: Buijvoets, J.G. e.a. Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-09-04 Onderwerp: vertegenwoordiger St. Toezicht Politieke Delinquenten in Commissies Geestelijke en Sociale Verzorging.

Instructie over vertegenwoordiger St. Toezicht Politieke Delinquenten in Commissies Geestelijke en Sociale Verzorging.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-24&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: inenting tegen difterie.

Mededeling&nbsp; Datum: 1944-01-24&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: inenting tegen difterie.

Mededeling over inenting tegen difterie

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Regina Loewenstein

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de schoenmakerij van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk in de schoenmakerij van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1940-02-20&nbsp; Onderwerp: Plan beplanting Vluchtelingenkamp. Directeur Syswerda dringt aan op spoed.

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1940-02-20&nbsp; Onderwerp: Plan beplanting Vluchtelingenkamp. Directeur Syswerda dringt aan op spoed.

Brief van notaris van Hasselt aan mevrouw G.F. van Dam-Laug in verband met Jokosclaims

Personen