In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Anti-Duitse houding bevolking

April-mei Stakingen

Kampbevelen kamp Westerbork

Lagerbefehlen

Oppakken en verzamelen

Arrestaties

Oproep om op de registratie te verschijnen bij Hernn Askanas&nbsp; Van: Slager, Jochem&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18

Oproep om op de registratie te verschijnen bij Hernn Askanas&nbsp; Van: Slager, Jochem&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-18

Oproep voor Jochem Slager zich te melden bij de registratieafdeling van kamp Westerbork

Huisje Betreft een creatieve uiting van David Kubaschka voorstellend een huisje geplaatst op een ondergrond. Het werd door hem in kamp Westerbork vervaardigd op 17 februari 1945, zoals op de onderkant van het voorwerp te lezen is.&nbsp; De vader van de schenker (oud -marechaussee en politieagent) was in het Interneringskamp als bewaker actief. Hij moet op deze manier in contact gekomen zijn met de net bevrijdde kampgevangene David Kubaschka, die met zijn vrouw en dochter Betty in een van de huisjes woonachtig was.

Huisje Betreft een creatieve uiting van David Kubaschka voorstellend een huisje geplaatst op een ondergrond. Het werd door hem in kamp Westerbork vervaardigd op 17 februari 1945, zoals op de onderkant van het voorwerp te lezen is.&nbsp; De vader van de schenker (oud -marechaussee en politieagent) was in het Interneringskamp als bewaker actief. Hij moet op deze manier in contact gekomen zijn met de net bevrijdde kampgevangene David Kubaschka, die met zijn vrouw en dochter Betty in een van de huisjes woonachtig was.

Beschilderd huisje van hout gemaakt in kamp Westerbork

Van: Goldschmidt, Werner Aan: Deenik, Fam. Plaats: Datum: 1944-08-21 Onderwerp: op weg naar Westerbork, via dit briefje proberen om een aantal zaken nog te regelen, vraag om toesturen van een aantal artikelen (via de Joodse Raad). Hij heeft niets bij zich. Misschien kunnen zijn vrienden nog iets uit zijn woning halen. Een Joke heeft nog een foto van hem. Mocht de familie Deenik nog een aandenken van hem willen hebben.

Van: Goldschmidt, Werner Aan: Deenik, Fam. Plaats: Datum: 1944-08-21 Onderwerp: op weg naar Westerbork, via dit briefje proberen om een aantal zaken nog te regelen, vraag om toesturen van een aantal artikelen (via de Joodse Raad). Hij heeft niets bij zich. Misschien kunnen zijn vrienden nog iets uit zijn woning halen. Een Joke heeft nog een foto van hem. Mocht de familie Deenik nog een aandenken van hem willen hebben.

Brief van Werner Goldschmidt aan de familie Deenik vanuit de trein gegooid

1942

Augustus 1942

Van: Heijmans-de Lange, Joela Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-10 Onderwerp: strafgeval, barakken 3 en 12

Van: Heijmans-de Lange, Joela Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-01-10 Onderwerp: strafgeval, barakken 3 en 12

Ausweiskarte van Joela Heijmans-de Lange

Lagerbefehl No. 13&nbsp; Datum: 1943-03-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: over de registratie van binnenkomende transporten

Lagerbefehl No. 13&nbsp; Datum: 1943-03-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: over de registratie van binnenkomende transporten

Lagerbefehl No. 13

Ausweis Westerbork, kamp Van: Katz-Goldschmidt, Kaatje Zeer slecht leesbaar !

Ausweis Westerbork, kamp Van: Katz-Goldschmidt, Kaatje Zeer slecht leesbaar !

Ausweis van Kaatje Katz-Goldschmidt

van: Kockx, Th, de Kampcommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05 Onderwerp: richtlijnen voor inname goederen e.d.

van: Kockx, Th, de Kampcommandant Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05 Onderwerp: richtlijnen voor inname goederen e.d.

Instructie richtlijnen voor inname goederen van Th. Kockx aan J.G. Buijvoets

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan is Sallie van Brakel.

Werken.&nbsp; Werken in het Joodse werkkamp Schaarshoek Datum: 1942.&nbsp; Groepje van zeven mannen bezig met het graven van een sloot, vooraan is Sallie van Brakel.

Dwangarbeiders uit het Joodse werkkamp Schaarshoek graven een sloot

1944

Augustus 1944

Briefpost kamp Westerbork

Uit de trein geworpen brieven

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-08 Onderwerp: aanvulling op herziene leidraad afstempeling oproepingen Joodse werkkampen; uitrusting voor werkverruiming in Duitsland.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-08 Onderwerp: aanvulling op herziene leidraad afstempeling oproepingen Joodse werkkampen; uitrusting voor werkverruiming in Duitsland.

Bulletin nummer 6 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Simons, D. Aan: Medema, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-15 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, invulling van zijn dagelijkse leven.

Van: Simons, D. Aan: Medema, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-10-15 Onderwerp: Beschrijving omstandigheden, invulling van zijn dagelijkse leven.

Brief van David Simons aan mej. T. Medema vanuit Amsterdam

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 4 september 1944 - Theresienstadt

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 29

Van: de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam Aan: (van Dam, Joseph)&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-29 Onderwerp: waarschijnlijk moet Joseph van Dam zich op 2 oktober melden om aan te kunnen tonen dat hij voor vrijstelling van tewerkstelling in Duitsland in aanmerking komt.

Van: de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam Aan: (van Dam, Joseph)&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1942-09-29 Onderwerp: waarschijnlijk moet Joseph van Dam zich op 2 oktober melden om aan te kunnen tonen dat hij voor vrijstelling van tewerkstelling in Duitsland in aanmerking komt.

Oproep van de Zentralstelle für Jüdische Auswanderung Amsterdam om te verschijnen

Personen