In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Mady en Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verbittering vanwege feit dat Edy (Emanuel) op transport is gesteld; ontvangen pakketten; deze brief is op illegale wijze verstuurd tegen betaling (1,25); vrijheden vanwege baantje in het kamp

Brief van Morris Zomerplaag aan Mady en Ali vanuit kamp Westerbork

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Polet, mevrouw (moeder van haar schoondochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: bedankt voor het heerlijke brood en de foto's. Heel Westerbork stond op z'n kop, wat een schatje; ze vinden Tom (kleinzoon) op haar lijken; van de Portugese afstamming nog niets gehoord, informeren dagelijks; Esther ligt nog steeds in bed, haar arm is nog niet in orde. Ze moet veel oefenen; zelf klaarmaken van eten…

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Polet, mevrouw (moeder van haar schoondochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-08 Onderwerp: bedankt voor het heerlijke brood en de foto's. Heel Westerbork stond op z'n kop, wat een schatje; ze vinden Tom (kleinzoon) op haar lijken; van de Portugese afstamming nog niets gehoord, informeren dagelijks; Esther ligt nog steeds in bed, haar arm is nog niet in orde. Ze moet veel oefenen; zelf klaarmaken van eten…

Brief van Esther Acohen-de la Bella aan mevrouw Polet

Afbraak kamp Westerbork

Ruiming gebouwen kamp Westerbork

Verkoop gebouwen kamp Westerbork

Van: Presser, Louise Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-07-16 Onderwerp: Heden op transport naar Westerbork, pakketjes kunnen gestuurd worden onder vernmelding van naam, geboortedatum en transport d.d. 16-7-1943

Van: Presser, Louise Aan: Huizinga-Swaluw, Christine (moeder)&nbsp; Plaats: Hollandsche Schouwburg Datum: 1943-07-16 Onderwerp: Heden op transport naar Westerbork, pakketjes kunnen gestuurd worden onder vernmelding van naam, geboortedatum en transport d.d. 16-7-1943

Telegram van Louise Presser aan Christine Huizinga-Swaluw vanuit de Hollandsche Schouwburg

Joodse gemeenten in Friesland

Joodse gemeente Drachten

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-01&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: verplichting tot baden.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-01&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: verplichting tot baden.

Mededeling over de verplichting tot baden

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Datum: 1943-07-25 Onderwerp: bedankje voor pakketje; elke dag naar de hei; weeshuis; school. De meisjes hebben al de vierde verzorgster. Er is een zangkoor opgericht; omstandigheden; dagindeling;

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp, barak 64 Datum: 1943-07-25 Onderwerp: bedankje voor pakketje; elke dag naar de hei; weeshuis; school. De meisjes hebben al de vierde verzorgster. Er is een zangkoor opgericht; omstandigheden; dagindeling;

Brief van Jettie Zomerplaag aan haar tante vanuit kamp Westerbork

Ontstaan kamp Westerbork

Bouwplannen kamp Westerbork

De voormalige Kommandantur (In Schattenberg barak 201) Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1970&nbsp;

De voormalige Kommandantur (In Schattenberg barak 201) Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1960-1970&nbsp;

Foto van de voormalige Kommadantur in woonoord Schattenberg

Van: Lies en Jules Aan: Corrie en Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-02 Onderwerp: kaart van Jules, die hij citeert, omdat hij liggend niet kan schrijven; pakketje met perziken sap en appelmoes. Jules heeft ervan genoten; Jules gaat erg langzaam vooruit; Lies: bedankt voor de aardbeien; voor het gewone eten hebben ze behoefte aan uitjes, piccalilly en augurken…

Van: Lies en Jules Aan: Corrie en Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-02 Onderwerp: kaart van Jules, die hij citeert, omdat hij liggend niet kan schrijven; pakketje met perziken sap en appelmoes. Jules heeft ervan genoten; Jules gaat erg langzaam vooruit; Lies: bedankt voor de aardbeien; voor het gewone eten hebben ze behoefte aan uitjes, piccalilly en augurken…

Briefkaart van Jules en Lies aan het echtpaar den Haan-Palache vanuit kamp Westerbork

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: &nbsp;Heymans, Arthur en gezin Datum: 1943-08-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: alle pakketten tot en met nummer 40 ontvangen (opsomming). Herman heeft een operatie ondergaan. Hij ligt nog in het ziekenhuis, iedere avond om zeven uur mag hij bezoek ontvangen, verhalen over vele andere personen (echtpaar Wessels, ‘Jo(a)chim’ Mogendorff (1900), overleden in kamp Westerbork, (Jo)Hanna Alexander, (1923)), (Flora van (Creveld) Krefeld (1906).

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: &nbsp;Heymans, Arthur en gezin Datum: 1943-08-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: alle pakketten tot en met nummer 40 ontvangen (opsomming). Herman heeft een operatie ondergaan. Hij ligt nog in het ziekenhuis, iedere avond om zeven uur mag hij bezoek ontvangen, verhalen over vele andere personen (echtpaar Wessels, ‘Jo(a)chim’ Mogendorff (1900), overleden in kamp Westerbork, (Jo)Hanna Alexander, (1923)), (Flora van (Creveld) Krefeld (1906).

Brief van de familie Heymann-Heymans aan het gezin A. Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: Gans, Regina Voor dienst bij het transport op 1944-05-19 (het door Breslauer gefilmde transport).

Van: Gans, Regina Voor dienst bij het transport op 1944-05-19 (het door Breslauer gefilmde transport).

Ausweiskarte voor Regina Gans in kamp Westerbork

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, Estella en per adres aan Kwieser, Henri, inspecteur Joodsche Raad, barak 34. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-22 Onderwerp: Ina helpt Henk in het huishouden nu Stella in Westerbork zit. Ze bedankt haar voor de briefkaart en hoopt dat ze, vanwege haar doofheid, niet eenzaam is. Met enveloppe

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, Estella en per adres aan Kwieser, Henri, inspecteur Joodsche Raad, barak 34. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-22 Onderwerp: Ina helpt Henk in het huishouden nu Stella in Westerbork zit. Ze bedankt haar voor de briefkaart en hoopt dat ze, vanwege haar doofheid, niet eenzaam is. Met enveloppe

Brief van Ina aan Estella de Jong-Cohen en Henri Kwieser vanuit Amsterdam

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: het in de aarde zetten van plantjes in de kas.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: het in de aarde zetten van plantjes in de kas.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Brief Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella na de lange treinreis goed in Westerbork is aangekomen. Hij hoopt haar gauw weer terug te zien. Morgen zal hij op de markt van alles voor haar kopen. Ook zal hij haar twee feuilletons en een zakbijbeltje opsturen. Ina is bij Henk langs geweest.

Brief Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella na de lange treinreis goed in Westerbork is aangekomen. Hij hoopt haar gauw weer terug te zien. Morgen zal hij op de markt van alles voor haar kopen. Ook zal hij haar twee feuilletons en een zakbijbeltje opsturen. Ina is bij Henk langs geweest.

Brief van H. de Jong aan Estella de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van: Grootkerk, Bep Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-31 Onderwerp: Zenden van bewijsje voor zeep (8508-09) en vraag om goederen. Bijbehorende enveloppe (8508-08-1)

Van: Grootkerk, Bep Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-31 Onderwerp: Zenden van bewijsje voor zeep (8508-09) en vraag om goederen. Bijbehorende enveloppe (8508-08-1)

Brief van Bep Grootkerk aan een drogist in Den Haag vanuit kamp Westerbork

Van: Lierens, B. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: brief en pakket ontvangen, stuur levensmiddelen.

Van: Lierens, B. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-03 Onderwerp: brief en pakket ontvangen, stuur levensmiddelen.

Brief van B. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Dienst Bureel Kampintendant Aan: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-26 Onderwerp: Ontslag uit het kamp op 28 juni 1945. De auto's naar Amsterdam vertrekken om 8 uur 's morgens.

Van: Dienst Bureel Kampintendant Aan: Gassmann-Baumann, Inge Geboren: 1923-05-18&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-06-26 Onderwerp: Ontslag uit het kamp op 28 juni 1945. De auto's naar Amsterdam vertrekken om 8 uur 's morgens.

Bewijs van ontslag uit kamp Westerbork voor Inge Gassmann-Baumann

Toelichting over verschillende collectiestukken die in het bezit van Aad van As waren: Oranje sjerp; prenttekening; fotoalbum Humor und Melodie en de&nbsp;De Westerborker.

Toelichting over verschillende collectiestukken die in het bezit van Aad van As waren: Oranje sjerp; prenttekening; fotoalbum Humor und Melodie en de&nbsp;De Westerborker.

Verslag van Aad van As over verschillende collectiestukken

Bord Het gaat om een uniek houten bord, door de grootvader van de schenker op de timmerwerkplaats gemaakt. Versierd met bloemen door Edgar Reich, een reclametekenaar, die op 15-7-1942 naar Auschwitz werd gedeporteerd.&nbsp; Het bord werd tijdens Pesach gebruikt en het heeft Westerbork, Bergen-Belsen en Tröbitz overleefd. Interessant zijn de geschreven namen op de achterkant van de bewoners van zaal 2, barak 6.&nbsp; In het Hebreeuws staat op de achterkant ook het jaar 1942 vermeld (Pesach 5702) Namen: Walter Cremer, 8.5.23, 4.6.45 Dachau Werner Bloch, 15.9.20 oorlog overleefd Hans Leiser, 2.8.22, 7.1.45 Dachau Hans Blume, 23.11.21, 26.10.44 Auschwitz Walter Adwokat 13.10.22 oorlog overleefd Edgar Reich 19.8.23, 30.9.42 Auschwitz Norbert Hekler 25.8.21, oorlog overleefd Harry Klafter 1.11.25 oorlog overleefd Fritz Tannenwald 20.6.24, 30.9.42 Auschwitz Günter Röttgen 30.12.1920, 26.9.42 Auschwitz Salo Forgasz 2.6.21, 2.5.45 Trobitz Kurt Weintraub 1.7.22, vermist Siegmund Keller 19.9.20, oorlog overleefd Ernst Hahn 12.6.21, 23.8.42 Auschwitz &nbsp;

Bord Het gaat om een uniek houten bord, door de grootvader van de schenker op de timmerwerkplaats gemaakt. Versierd met bloemen door Edgar Reich, een reclametekenaar, die op 15-7-1942 naar Auschwitz werd gedeporteerd.&nbsp; Het bord werd tijdens Pesach gebruikt en het heeft Westerbork, Bergen-Belsen en Tröbitz overleefd. Interessant zijn de geschreven namen op de achterkant van de bewoners van zaal 2, barak 6.&nbsp; In het Hebreeuws staat op de achterkant ook het jaar 1942 vermeld (Pesach 5702) Namen: Walter Cremer, 8.5.23, 4.6.45 Dachau Werner Bloch, 15.9.20 oorlog overleefd Hans Leiser, 2.8.22, 7.1.45 Dachau Hans Blume, 23.11.21, 26.10.44 Auschwitz Walter Adwokat 13.10.22 oorlog overleefd Edgar Reich 19.8.23, 30.9.42 Auschwitz Norbert Hekler 25.8.21, oorlog overleefd Harry Klafter 1.11.25 oorlog overleefd Fritz Tannenwald 20.6.24, 30.9.42 Auschwitz Günter Röttgen 30.12.1920, 26.9.42 Auschwitz Salo Forgasz 2.6.21, 2.5.45 Trobitz Kurt Weintraub 1.7.22, vermist Siegmund Keller 19.9.20, oorlog overleefd Ernst Hahn 12.6.21, 23.8.42 Auschwitz &nbsp;

Houten Bord tijdens Pesach gebruikt in kamp Westerbork

Van: Dr. Ir. Stork, K. E. Aan: Tauber, Fritz Plaats: Nijmegen Datum: 1940-05-14 Onderwerp: Fritz is na zijn vlucht uit Oostenrijk voor dit bedrijf werkzaam geweest. Hij heeft voor zijn werkgever een type transformator/schakelaar getekend en ontwikkeld tot grote tevredenheid van het bedrijf.

Van: Dr. Ir. Stork, K. E. Aan: Tauber, Fritz Plaats: Nijmegen Datum: 1940-05-14 Onderwerp: Fritz is na zijn vlucht uit Oostenrijk voor dit bedrijf werkzaam geweest. Hij heeft voor zijn werkgever een type transformator/schakelaar getekend en ontwikkeld tot grote tevredenheid van het bedrijf.

Verklaring van Transformatorenfabriek N.V. Nijmegen over het dienstverband van Fritz Tauber

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: verlof om naar Amsterdam te gaan; de familie Hakker is de dagen ervoor in Amsterdam; Jacob Hijman vraagt al maanden wanneer Werner naar Amsterdam gaat, mogelijkheid om zijn vrouw te bezoeken. Werner kan niks beloven, zijn tijd is beperkt; Werner wil niet door heel Amsterdam gesleept worden. Westerbork is een moeilijk verhaal om te moeten vertellen.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-05 Onderwerp: verlof om naar Amsterdam te gaan; de familie Hakker is de dagen ervoor in Amsterdam; Jacob Hijman vraagt al maanden wanneer Werner naar Amsterdam gaat, mogelijkheid om zijn vrouw te bezoeken. Werner kan niks beloven, zijn tijd is beperkt; Werner wil niet door heel Amsterdam gesleept worden. Westerbork is een moeilijk verhaal om te moeten vertellen.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Foto album&nbsp; Westerbork, kamp Foto album met foto's van huis van de commandant; werkende kampbewoners; voetballen; kinderen; cabaret; vee.&nbsp; Totaal 32 foto's (5101-3-01 t/m 5101-3-32)&nbsp; Op de map bevonden zich de initialen A.G. (Gemmeker) uitgevoerd in brons.

Foto album&nbsp; Westerbork, kamp Foto album met foto's van huis van de commandant; werkende kampbewoners; voetballen; kinderen; cabaret; vee.&nbsp; Totaal 32 foto's (5101-3-01 t/m 5101-3-32)&nbsp; Op de map bevonden zich de initialen A.G. (Gemmeker) uitgevoerd in brons.

Het Westerborkfotoalbum met de initialen van kampcommandant Gemmeker

Van: Kortoef, W. Aan: Piket, T. Datum: 1943-06-06 Plaats: Westerbork, kamp, barak 16 Onderwerp: pakket ontvangen…

Van: Kortoef, W. Aan: Piket, T. Datum: 1943-06-06 Plaats: Westerbork, kamp, barak 16 Onderwerp: pakket ontvangen…

Briefkaart van W. Kortoef aan T. Piket vanuit kamp Westerbork

Gedichten/teksten (13) van diverse schrijvers geschreven in kamp Westerbork (en Vught).&nbsp; Een aantal teksten zijn als liedteksten gebruikt tijdens cabaretprogramma's in de zomer van 1943. De teksten refereren naar allerlei aspecten uit het kampleven en de transporten.

Gedichten/teksten (13) van diverse schrijvers geschreven in kamp Westerbork (en Vught).&nbsp; Een aantal teksten zijn als liedteksten gebruikt tijdens cabaretprogramma's in de zomer van 1943. De teksten refereren naar allerlei aspecten uit het kampleven en de transporten.

Gedicht en teksten geschreven in kamp Vught en kamp Westerbork

Foto van Joodse landarbeiders bij de familie Jonkers in Zwiggelte De foto werd gemaakt met de camera van Ernst (Erco) Cosmann. Het object was meegenomen door Ilse Birnbaum tijdens een bezoek aan de boerderij. Zij is zittende rechts op de foto. Links van haar Grete (Reta) Lehmann en Esther Singer.

Foto van Joodse landarbeiders bij de familie Jonkers in Zwiggelte De foto werd gemaakt met de camera van Ernst (Erco) Cosmann. Het object was meegenomen door Ilse Birnbaum tijdens een bezoek aan de boerderij. Zij is zittende rechts op de foto. Links van haar Grete (Reta) Lehmann en Esther Singer.

Foto van drie Joodse landarbeiders op het land van de familie Jonkers

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-07-25 Onderwerp: Werner was geschrokken van een expresbrief van Stella. Hij dacht dat ze een oproep had gekregen, wat dus niet het geval was. Stella heeft de mogelijkheid van uitstel van transport. Zo lijkt ook de situatie voor Werner in kamp Westerbork, de oorspronkelijke bewoners lijken voorlopig uitstel te krijgen. De situatie blijft onzeker. ‘We leven op afroep’, het kan weken, het kan maanden duren. De rugzakken die vorige week klaarstonden worden weer leeggemaakt. De eerste twee transporten waren schokkend en confronterend, mensen met gevangenis- en concentratiekamp ervaring zaten erbij. De organisatie van de transporten was nog niet in orde. De eerste twee transporten gingen met goederenwagons. Vanaf het derde transport konden de mensen even bijkomen, zieke mensen &nbsp;en bijzondere gevallen werden eruit gehaald en oude persoonswagons werden ingezet om de mensen verder te vervoeren. ‘We hebben gehoord dat de mensen in Auschwitz goed zijn gearriveerd en in Groningen en Bremen door het Rode Kruis verzorgd worden’. De kinderen kregen melk en de mannen moeten daarginds werken bij boeren of in fabrieken. De vrouwen en kinderen blijven in het kamp. De gezinnen wonen samen. Werner vindt de berichten niet betrouwbaar genoeg. Eerst maar een bericht van de mannen zelf krijgen. Het vijfde transport uit Amsterdam is binnengekomen. Er komen ook mannen uit werkkampen, gedeeltelijk werken ze in het kamp of gaan ze met hun gezin mee naar het Oosten. Tweemaal in de week vertrekt een transport, elk met ongeveer 1000 mensen. Onder de gedeporteerden bevinden zich veel arme mensen uit de Jodenbuurt. Er zitten weinig beter gesitueerden tussen…

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1942-07-25 Onderwerp: Werner was geschrokken van een expresbrief van Stella. Hij dacht dat ze een oproep had gekregen, wat dus niet het geval was. Stella heeft de mogelijkheid van uitstel van transport. Zo lijkt ook de situatie voor Werner in kamp Westerbork, de oorspronkelijke bewoners lijken voorlopig uitstel te krijgen. De situatie blijft onzeker. ‘We leven op afroep’, het kan weken, het kan maanden duren. De rugzakken die vorige week klaarstonden worden weer leeggemaakt. De eerste twee transporten waren schokkend en confronterend, mensen met gevangenis- en concentratiekamp ervaring zaten erbij. De organisatie van de transporten was nog niet in orde. De eerste twee transporten gingen met goederenwagons. Vanaf het derde transport konden de mensen even bijkomen, zieke mensen &nbsp;en bijzondere gevallen werden eruit gehaald en oude persoonswagons werden ingezet om de mensen verder te vervoeren. ‘We hebben gehoord dat de mensen in Auschwitz goed zijn gearriveerd en in Groningen en Bremen door het Rode Kruis verzorgd worden’. De kinderen kregen melk en de mannen moeten daarginds werken bij boeren of in fabrieken. De vrouwen en kinderen blijven in het kamp. De gezinnen wonen samen. Werner vindt de berichten niet betrouwbaar genoeg. Eerst maar een bericht van de mannen zelf krijgen. Het vijfde transport uit Amsterdam is binnengekomen. Er komen ook mannen uit werkkampen, gedeeltelijk werken ze in het kamp of gaan ze met hun gezin mee naar het Oosten. Tweemaal in de week vertrekt een transport, elk met ongeveer 1000 mensen. Onder de gedeporteerden bevinden zich veel arme mensen uit de Jodenbuurt. Er zitten weinig beter gesitueerden tussen…

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Nederlandse Spoorwegen

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: de Leeuw, Bernard (zoon) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: plaatsing op de Weinreblijst van Schoontje de Leeuw-Polak.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: de Leeuw, Bernard (zoon) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-20 Onderwerp: plaatsing op de Weinreblijst van Schoontje de Leeuw-Polak.

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Expositur aan de familie de Leeuw

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-18

Recept&nbsp; Voor: Boom-Jacobs, Esther Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-18

Recept voor Esther Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Van: Schol, J.&nbsp; Aan: Sperna Weiland, A.C.&nbsp; Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp&nbsp; Datum: 1940-08-02&nbsp; Onderwerp: lessen in het vluchtelingenkamp, betreft cursussen in de Engelse taal voor jeugd boven de 14 jaar.

Van: Schol, J.&nbsp; Aan: Sperna Weiland, A.C.&nbsp; Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp&nbsp; Datum: 1940-08-02&nbsp; Onderwerp: lessen in het vluchtelingenkamp, betreft cursussen in de Engelse taal voor jeugd boven de 14 jaar.

Brief van J. Schol aan A.C. Sperna Weiland vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-05-02 Onderwerp: denk terug aan de 1 mei viering; bezoek aan Amsterdam in mei gaat niet door; misschien is het mogelijk dat Stella een bezoek brengt; over een gesprek met een marechaussee; in het kamp wordt aan de nieuwe barakken gebouwd. ‘Na een paar weken zal wel het nieuwe treurspel beginnen’; Van zijn ouders nog steeds niets gehoord.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-05-02 Onderwerp: denk terug aan de 1 mei viering; bezoek aan Amsterdam in mei gaat niet door; misschien is het mogelijk dat Stella een bezoek brengt; over een gesprek met een marechaussee; in het kamp wordt aan de nieuwe barakken gebouwd. ‘Na een paar weken zal wel het nieuwe treurspel beginnen’; Van zijn ouders nog steeds niets gehoord.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Overzicht van het militair kampement met in het midden de schoorsteen van het ketelhuis. ‘Panorama van kamp Westerbork’

Militair Kampement Westerbork Datum: 1949 Overzicht van het militair kampement met in het midden de schoorsteen van het ketelhuis. ‘Panorama van kamp Westerbork’

Foto van het centrale deel van het Militair kampement Westerbork

Akte in gebruik geven van grond en boerderij&nbsp; Datum: 1939-10-20 Tevens wijzigingen dat met ingang van 16 juli 1940 het kamp is ondergebracht bij het Ministerie van Justitie en dat het beheer van het kamp op 1 juli 1942 door de Duitse bezetter werd overgenomen, Den Haag, november 1942 en Assen, 23 januari 1943. &nbsp;

Akte in gebruik geven van grond en boerderij&nbsp; Datum: 1939-10-20 Tevens wijzigingen dat met ingang van 16 juli 1940 het kamp is ondergebracht bij het Ministerie van Justitie en dat het beheer van het kamp op 1 juli 1942 door de Duitse bezetter werd overgenomen, Den Haag, november 1942 en Assen, 23 januari 1943. &nbsp;

Verklaring van het in gebruik geven van de boerderij met grond ten behoeve van het Vluchtelingenkamp

Van: Meyers, K.&nbsp; Aan: Meyers, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-23&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie; verhuis naar barak 66, betere omstandigheden, een raam en een bed op driehoog; het werken gebeurd in twee ploegendiensten; kopen van voedsel en het klaarmaken ervan.

Van: Meyers, K.&nbsp; Aan: Meyers, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-07-23&nbsp; Onderwerp: beschrijving situatie; verhuis naar barak 66, betere omstandigheden, een raam en een bed op driehoog; het werken gebeurd in twee ploegendiensten; kopen van voedsel en het klaarmaken ervan.

Brief van Karl Meijers aan zijn moeder

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Van: Jewish Agency Jerusalem Aan: Snoek, Hermine Plaats: Palestina Datum: 1944-06-07 Onderwerp: registratie op de Palestinalijst

Brief van Jewish Agency Jerusalem aan Hermine Snoek

Verslag van vergadering te Assen&nbsp; Datum: 1939-08-14 Onderwerp: over land- en tuinbouw in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Verslag van vergadering te Assen&nbsp; Datum: 1939-08-14 Onderwerp: over land- en tuinbouw in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Verslag van een vergadering te Assen over het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-09-29 Onderwerp: Dagelijks leven in het Apeldoornsche Bosch; beschrijving van nachtdiensten en lol met collega's en patiënten; begonnen met volksdansen, is erg leuk

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-09-29 Onderwerp: Dagelijks leven in het Apeldoornsche Bosch; beschrijving van nachtdiensten en lol met collega's en patiënten; begonnen met volksdansen, is erg leuk

Foto van Meinard Kats

Personen