In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: van Boeyen, Minister Aan: Minister van Justitie Plaats: Den Haag Datum: 1939-10-26 Onderwerp: Oprichting Vluchtelingenkamp, aantallen vluchtelingen, bewegingsvrijheid van de vluchtelingen; bewaking.

Van: van Boeyen, Minister Aan: Minister van Justitie Plaats: Den Haag Datum: 1939-10-26 Onderwerp: Oprichting Vluchtelingenkamp, aantallen vluchtelingen, bewegingsvrijheid van de vluchtelingen; bewaking.

Brief van minister van Boeyen aan de minister van Justitie

Van: Alice en Lotte en Eddy Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-04 Onderwerp: omstandigheden; dagelijks leven; pakketpost; het huwelijk bevalt goed.

Van: Alice en Lotte en Eddy Aan: Henny Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-04 Onderwerp: omstandigheden; dagelijks leven; pakketpost; het huwelijk bevalt goed.

Brief van Alice, Lotte en Eddy aan Henny vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1946-1947 Onderwerp: Betreft vervoer/transportmogelijkheden van en naar de buitenwereld. Deze zijn beperkt door het gebrek en de slechte kwaliteit van het wagenpark in het kamp en het ontbreken van openbaarvervoer mogelijkheden door de geïsoleerde ligging van het kamp. Na de opheffing van de spoorlijn naar Hooghalen was toegezegd dat het wagenpark zou worden uitgebreid. De grootste problemen doen zich op de zondag voor als het personeel terugkomt van weekendverlof.

Van:&nbsp; Aan: Plaats: Westerbork, interneringskamp Datum: 1946-1947 Onderwerp: Betreft vervoer/transportmogelijkheden van en naar de buitenwereld. Deze zijn beperkt door het gebrek en de slechte kwaliteit van het wagenpark in het kamp en het ontbreken van openbaarvervoer mogelijkheden door de geïsoleerde ligging van het kamp. Na de opheffing van de spoorlijn naar Hooghalen was toegezegd dat het wagenpark zou worden uitgebreid. De grootste problemen doen zich op de zondag voor als het personeel terugkomt van weekendverlof.

Notitie over vervoersmogelijkheden van en naar de buitenwereld

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06/07 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten in barak 97, onder leiding van de rabbijnen Frank en Augapfel.

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06/07 Onderwerpen: verschillende gebedsdiensten in barak 97, onder leiding van de rabbijnen Frank en Augapfel.

Mededeling over gebedsdiensten in barak 97 in kamp Westerbork

Van: Houtvester&nbsp; Aan: Directie Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-09-27&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork, afbraak in eigen hand (Staatsbosbeheer) om het materiaal te gebruiken voor de verharding of onderhoud van de wegen; herplaatsing elektrische meter.

Van: Houtvester&nbsp; Aan: Directie Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1951-09-27&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork, afbraak in eigen hand (Staatsbosbeheer) om het materiaal te gebruiken voor de verharding of onderhoud van de wegen; herplaatsing elektrische meter.

Brief van houtvester Assen aan de directie van Staatsbosbeheer

Plaatsen in kamp Westerbork

Militair Kamp Westerbork

Tekening uit kamp Westerbork.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: onbekend.&nbsp; Op de tekening staat geschreven: 'Remember Westerbork'.&nbsp; Bedoeld als een aandenken. Eronder staat het volgende geschreven:' Mijn collega's dachten me al kwijt te zijn en gaven me dit mooie aandenken mee.&nbsp; Het grapje ging niet op...&nbsp; De tekening met tekst is gemaakt door Werner Löwenhardt.&nbsp;

Tekening uit kamp Westerbork.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: onbekend.&nbsp; Op de tekening staat geschreven: 'Remember Westerbork'.&nbsp; Bedoeld als een aandenken. Eronder staat het volgende geschreven:' Mijn collega's dachten me al kwijt te zijn en gaven me dit mooie aandenken mee.&nbsp; Het grapje ging niet op...&nbsp; De tekening met tekst is gemaakt door Werner Löwenhardt.&nbsp;

Foto van een tekening met tekst gemaakt in kamp Westerbork

Spreuk&nbsp; Tekst: Don't say me your troubles&nbsp; I've enough for my own

Spreuk&nbsp; Tekst: Don't say me your troubles&nbsp; I've enough for my own

Spreuk

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-01-02 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-01-02 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakket aan Sara Kortoef-Leijden van Amstel in kamp Westerbork

Lijst met de namen van overleden personen Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: overleden personen in mei 1943.

Lijst met de namen van overleden personen Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: overleden personen in mei 1943.

Lijst met namen van personen in kamp Westerbork overleden in mei 1943

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 147 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sohn, Isidor geb. 30-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 147 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Sohn, Isidor geb. 30-07-78 overleden 27-03-1943 te Westerbork op: 29-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isidor Sohn

Briefkaart Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. (stiefvader en moeder, Tollenaar-Fischer)&nbsp; Plaats: Eindhoven&nbsp; Datum: 1945-05-22 Onderwerp: Bram verblijft nu bij de familie Van Leeuwen in Eindhoven. Hij schrijft zijn moeder met de vraag wat er met Trees Lek gebeurd is. Ze was namelijk niet in Bergen-Belsen.

Briefkaart Van: Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. (stiefvader en moeder, Tollenaar-Fischer)&nbsp; Plaats: Eindhoven&nbsp; Datum: 1945-05-22 Onderwerp: Bram verblijft nu bij de familie Van Leeuwen in Eindhoven. Hij schrijft zijn moeder met de vraag wat er met Trees Lek gebeurd is. Ze was namelijk niet in Bergen-Belsen.

Briefkaart van Bram Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit Eindhoven

Personen