In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Calendarium kamp Westerbork

1993

Mededeling&nbsp; Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Esther Boom-Jacobs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-12 Onderwerp: ze is bij de reinigingsdienst ingedeeld en dient zich vandaag in barak 11 bij de heer Wolff te melden.

Mededeling&nbsp; Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Esther Boom-Jacobs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-12 Onderwerp: ze is bij de reinigingsdienst ingedeeld en dient zich vandaag in barak 11 bij de heer Wolff te melden.

Mededeling aan Esther Boom-Jacobs dat zij bij de reinigingsdienst is ingedeeld

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 50 kronen Nummers: 000448, 000922, 006815, 007329, 008440, 014361, 014425, 015885, 017608, 018223, 018267, 018867.

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 50 kronen Nummers: 000448, 000922, 006815, 007329, 008440, 014361, 014425, 015885, 017608, 018223, 018267, 018867.

Kampgeld Theresienstadt 50 kronen

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 20 kronen Nummers: A001, A011, A017, A025, A027

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 20 kronen Nummers: A001, A011, A017, A025, A027

Kampgeld Theresienstadt 20 kronen

Kwitantie van het Joodse kledingbedrijf Stern dat locaties had in Hoogeveen en Meppel. Datum: 1938-01-25

Kwitantie van het Joodse kledingbedrijf Stern dat locaties had in Hoogeveen en Meppel. Datum: 1938-01-25

Kwitantie van kledingzaak Stern met locaties in Hoogeveen en Meppel

Kampgeld Theresienstadt 10 Kronen No. A024

Kampgeld Theresienstadt 10 Kronen No. A024

Kampgeld Theresienstadt 10 kronen

Briefje van: Tante Ila in verband met het huwelijk van, Stern, Herta en Tombowsky, H.&nbsp; Datum: 1941-10

Briefje van: Tante Ila in verband met het huwelijk van, Stern, Herta en Tombowsky, H.&nbsp; Datum: 1941-10

Briefje van tante Ila in verband met het huwelijk van Herta Stern en Herbert Tombowsky

Van: Heymann-Heymans, familie&nbsp; Aan: Heymans, Arthur, Ruth en kinderen Datum: 1943-05-17 Plaats: Westerbork, kamp, barak 56 Onderwerp: over familie in het ziekenhuis, over bezoeken, over pakketten en kwakkelende gezondheid van verschillende personen.

Van: Heymann-Heymans, familie&nbsp; Aan: Heymans, Arthur, Ruth en kinderen Datum: 1943-05-17 Plaats: Westerbork, kamp, barak 56 Onderwerp: over familie in het ziekenhuis, over bezoeken, over pakketten en kwakkelende gezondheid van verschillende personen.

Brief van de familie Heymann-Heymans aan Arthur Heymans vanuit kamp Westerbork

Perioden kamp Westerbork

Januari 1942 t/m juni 1942

1941

Mei 1941

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 27 april 1943 - Sobibor

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1939-06-17&nbsp; Onderwerp: Werkverschaffing Vluchtelingenkamp, inzet van werklozen, betaling sociale verzekeringen. &nbsp;

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1939-06-17&nbsp; Onderwerp: Werkverschaffing Vluchtelingenkamp, inzet van werklozen, betaling sociale verzekeringen. &nbsp;

Brief van de directeur van Staatsbosbeheer aan Houtvester Assen

Van: Dienstbereich 1, Verwaltung Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich Geboren: 1913-08-25&nbsp; Datum: 1944-12-10 Plaats Westerbork, kamp, barak 18 Onderwerp: In verband met Austausch (uitwisseling) moet Heinrich met benodigde papieren verschijnen bij Verwaltung, barak 86, op 11 december 1944 om tien uur. &nbsp;

Van: Dienstbereich 1, Verwaltung Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich Geboren: 1913-08-25&nbsp; Datum: 1944-12-10 Plaats Westerbork, kamp, barak 18 Onderwerp: In verband met Austausch (uitwisseling) moet Heinrich met benodigde papieren verschijnen bij Verwaltung, barak 86, op 11 december 1944 om tien uur. &nbsp;

Oproep van Dienstbereich 1 voor Heinrich Gassmann

De familie Buijvoets zittend op het talud van de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 De vrouw rechts is onbekend.

De familie Buijvoets zittend op het talud van de tuin. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 De vrouw rechts is onbekend.

Foto van het gezin Buijvoets in de tuinen van de woning van de kamcommandant

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 2 kronen Nummers: A003, A007, A008, A021, A023

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 2 kronen Nummers: A003, A007, A008, A021, A023

Kampgeld Theresienstadt 2 kronen

Mededeling over het uitwisselingstransport van Theresienstadt naar Zwitserland.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02-03

Mededeling over het uitwisselingstransport van Theresienstadt naar Zwitserland.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-02-03

Bekendmaking over het uitwisselingstransport van Theresienstadt naar Zwitserland

Tijger uit hout gesneden met opschildering. Gemaakt door schenkster. Bij expositie mag naam schenkster niet worden gebruikt.

Tijger uit hout gesneden met opschildering. Gemaakt door schenkster. Bij expositie mag naam schenkster niet worden gebruikt.

Tijger uit hout gesneden met opschildering

Van: familie P. Aan: onbekend Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-13 In Amsterdam is het rustig; familieleden in kamp Westerbork en kamp Vught; overlijden van een peuter van 2 jaar in kamp Vught; kindertransporten vanuit kamp Vught; briefwisseling vanuit het Oosten..

Van: familie P. Aan: onbekend Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1943-06-13 In Amsterdam is het rustig; familieleden in kamp Westerbork en kamp Vught; overlijden van een peuter van 2 jaar in kamp Vught; kindertransporten vanuit kamp Vught; briefwisseling vanuit het Oosten..

Brief van de familie P. vanuit Amsterdam

Mededeling Datum: 1943-03-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Inentingen

Mededeling Datum: 1943-03-09 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Inentingen

Mededeling over inentingen

Briefkaart adreswijziging Van: Asscher, A. en Asscher, J. Aan: Tollenaar, fam. De moeder van Abraham en Jacob was na het overlijden van haar eerste man hertrouwd met Dick Tollenaar. De brieven aan zijn gericht aan hun moeder Tollenaar-Fischer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: verhuizing van barak 63 naar barak 72

Briefkaart adreswijziging Van: Asscher, A. en Asscher, J. Aan: Tollenaar, fam. De moeder van Abraham en Jacob was na het overlijden van haar eerste man hertrouwd met Dick Tollenaar. De brieven aan zijn gericht aan hun moeder Tollenaar-Fischer. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: verhuizing van barak 63 naar barak 72

Adreswijziging in verband met verhuizing in kamp Westerbork

Personen