In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Spiegel, Fritz (Fred)&nbsp; Datum: 1998 Geboren: 1932-04-2 Overleden: 2020-07-26

Van: Spiegel, Fritz (Fred)&nbsp; Datum: 1998 Geboren: 1932-04-2 Overleden: 2020-07-26

Foto van Fritz Spiegel op latere leeftijd

Van: Rosenberg, Siegfried Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-12 Onderwerp: het geval Jules zal opnieuw aan Calmeyer worden voorgelegd; verzoek van de Joodse Raad en gesprekken(Dr. Kindler); Portugese afstamming; werken aan vrijstelling; Barneveld aanvraag…

Van: Rosenberg, Siegfried Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-12 Onderwerp: het geval Jules zal opnieuw aan Calmeyer worden voorgelegd; verzoek van de Joodse Raad en gesprekken(Dr. Kindler); Portugese afstamming; werken aan vrijstelling; Barneveld aanvraag…

Brief van Siegfried Rosenberg aan Reina, Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Naziconcentratiekampen

Kamp Ohrdruf

Van: Cohen, Simon Aan: Mulder, de heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-01-01 (moet zijn 1943-01-01) Onderwerp: omstandigheden; veel verzoeken om allerlei spullen, levensmiddelen, geld e.d. op te sturen

Van: Cohen, Simon Aan: Mulder, de heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-01-01 (moet zijn 1943-01-01) Onderwerp: omstandigheden; veel verzoeken om allerlei spullen, levensmiddelen, geld e.d. op te sturen

Brief van Simon Cohen aan de heer Mulder vanuit kamp Westerbork

Honger lijden Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945

Honger lijden Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945

Tekening van Herta Metz Baumgarten in Theresienstadt

Notitie Van: Asscher, A. Onderwerp: vraag om levensmiddelen en andere spullen.

Notitie Van: Asscher, A. Onderwerp: vraag om levensmiddelen en andere spullen.

Notitie voor de vraag om levensmiddelen vanuit kamp Westerbork

Naoorlogse Rechtspleging

Rechtsgang van samenwerking met de nazi's verdachte personen

Bijzondere Rechtspleging

Berechting oorlogsmisdadigers

Van: Emmering, S. Aan: Beste Rie Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-27 Onderwerp: informatie over vermoorde familieleden en schoonfamilie; persoonlijke omstandigheden en gezondheid van geadresseerde.

Van: Emmering, S. Aan: Beste Rie Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-27 Onderwerp: informatie over vermoorde familieleden en schoonfamilie; persoonlijke omstandigheden en gezondheid van geadresseerde.

Brief van S. Emmering aan Rie

Van: Frenk, G. Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-03-15 Plaats: Amsterdam Onderwerp: de schrijver doet namens Louis Sjouwerman (en zijn gezin) een poging om deze oud-solofluitist bij de VARA op de Barneveldlijst te krijgen. Een getuigschrift is hiervoor nodig.

Van: Frenk, G. Aan: Groot, Hugo, de Datum: 1943-03-15 Plaats: Amsterdam Onderwerp: de schrijver doet namens Louis Sjouwerman (en zijn gezin) een poging om deze oud-solofluitist bij de VARA op de Barneveldlijst te krijgen. Een getuigschrift is hiervoor nodig.

Brief van G. Frenk aan Hugo de Groot

Rugzak van politieke gevangene mevrouw Merlijn-Op de Weegh.&nbsp; In de collectie zijn verschillende van deze plunjezakken gemaakt van parachutestof terug te vinden. Echter deze is bijzonder omdat verschillende vrouwen, tijdens hun gedwongen voettocht van Westerbork naar Visvliet en Grijpskerk, hun naam op de zak hebben geborduurd. Bovenaan de zak borduurde mevrouw Hermanides bijvoorbeeld: ‘ KL Westerbork Blockalteste Hermanides’.&nbsp; &nbsp;

Rugzak van politieke gevangene mevrouw Merlijn-Op de Weegh.&nbsp; In de collectie zijn verschillende van deze plunjezakken gemaakt van parachutestof terug te vinden. Echter deze is bijzonder omdat verschillende vrouwen, tijdens hun gedwongen voettocht van Westerbork naar Visvliet en Grijpskerk, hun naam op de zak hebben geborduurd. Bovenaan de zak borduurde mevrouw Hermanides bijvoorbeeld: ‘ KL Westerbork Blockalteste Hermanides’.&nbsp; &nbsp;

Rugzak van een politieke gevangene

Van: Siegfried Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-09 Onderwerp: Calmeyer herplaatsing' indien bezwaar 'Ostjüdische Heirat' komt te vervallen (echtscheiding); allerlei opties worden door Siegfried uitgeprobeerd en personen benaderd'; Barneveld geen optie; &nbsp;de bereikte voorlopige vrijstelling van Jules en Liesje op basis van Portugese afstamming blijft onzeker…

Van: Siegfried Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-09 Onderwerp: Calmeyer herplaatsing' indien bezwaar 'Ostjüdische Heirat' komt te vervallen (echtscheiding); allerlei opties worden door Siegfried uitgeprobeerd en personen benaderd'; Barneveld geen optie; &nbsp;de bereikte voorlopige vrijstelling van Jules en Liesje op basis van Portugese afstamming blijft onzeker…

Brief van Siegfried Rosenberg aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Bewijs Van: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01 Onderwerp: Estella mag met mijn toestemming haar arbeid in de Schneiderei beëindigen. Ondertekend door de barakleider van barak 73.

Bewijs Van: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-01 Onderwerp: Estella mag met mijn toestemming haar arbeid in de Schneiderei beëindigen. Ondertekend door de barakleider van barak 73.

Bewijs dat E. de Jong-Cohen haar werk in de Schneiderei in kamp Westerbork mag beëindigen

Personen