In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 18

Lagerbefehl No. 70&nbsp; Datum: 1944-03-16 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Waardebonnen

Lagerbefehl No. 70&nbsp; Datum: 1944-03-16 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Waardebonnen

Lagerbefehl No. 70

1941

September 1941

1939

December 1939

Werkplaatsen kamp Westerbork

Schoenmakerij

Barak 99

Foto van bewoners van kamp Schattenberg: Links Hendricus Bloemhard die de arm van zijn dochter Marijke vasthoudt. Op de achtergrond van de foto is een deel van barak 10 en de centrale keuken te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van bewoners van kamp Schattenberg: Links Hendricus Bloemhard die de arm van zijn dochter Marijke vasthoudt. Op de achtergrond van de foto is een deel van barak 10 en de centrale keuken te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: familie Plaats: Smyrna (Turkije) Datum: 1947-04-02 Onderwerp: reisverslag van Palestina naar Nederland, via Turkije en Algiers (Algerije).

Van: Asscher-Pinkhof, Clara Aan: familie Plaats: Smyrna (Turkije) Datum: 1947-04-02 Onderwerp: reisverslag van Palestina naar Nederland, via Turkije en Algiers (Algerije).

Brief van Clara Asscher-Pinkhof aan familie over haar reis per boot van Palestina naar Nederland

Van: Moes (Helene Franken-Linnewiel) Aan: Cohen, Ernst M. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-05-22 Onderwerp: vierde briefkaart; hoop dat ze spoedig mogen komen, al drie jaar niet meer gezien; fijn dat het vrede is; over Helene; de bedden staan al klaar…

Van: Moes (Helene Franken-Linnewiel) Aan: Cohen, Ernst M. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-05-22 Onderwerp: vierde briefkaart; hoop dat ze spoedig mogen komen, al drie jaar niet meer gezien; fijn dat het vrede is; over Helene; de bedden staan al klaar…

Brief van Moes aan Ernst M. Cohen vanuit Amsterdam

Van: Afdeling Kunstzaken van de Gemeente Amsterdam Aan: Nijkerk (Nieuwkerk), M.B.B. Plaats: Amsterdam Datum: 1940-11-30 Onderwerp: ontheffing van Joden uit ereambten.

Van: Afdeling Kunstzaken van de Gemeente Amsterdam Aan: Nijkerk (Nieuwkerk), M.B.B. Plaats: Amsterdam Datum: 1940-11-30 Onderwerp: ontheffing van Joden uit ereambten.

Circulaire van de Afdeling Kunstzaken Amsterdam betreffende ontheffing van Joden uit ereambten

Van: Wimmer, F. (namens de Rijkscommissaris) Aan: de Heeren Commissarissen-Generaal van de Nederlandse Departementen van Algemeen Bestuur Plaats: Den Haag Datum: 1941-02-21 Onderwerp: ontheffing uit hun functie betreffende Joodse ambtenaren.&nbsp;

Van: Wimmer, F. (namens de Rijkscommissaris) Aan: de Heeren Commissarissen-Generaal van de Nederlandse Departementen van Algemeen Bestuur Plaats: Den Haag Datum: 1941-02-21 Onderwerp: ontheffing uit hun functie betreffende Joodse ambtenaren.&nbsp;

Afschrift van een instructie van de Rijkscommissaris over de uitvoering van de beschikking van 4 november 1940 betreffende de ontheffing der Joden

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Rabbijnen kamp Westerbork

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-21 Onderwerp: Henk hoopt dat Stella snel weer terugkeert uit Westerbork. Het valt hem zwaar alles alleen te moeten doen.

Briefkaart H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, E.&nbsp; Plaats: Halle, Gelderland Datum: 1943-07-06 Onderwerp: Ina is voor Stella naar de Joodse Raad op de Lijnbaansgracht geweest. Daar heeft ze gehoord dat er sprake van is dat alle gemengd gehuwden terugkomen. Met enveloppe, het adres is de barak waar Henri Kwieser voor de Joodse Raad werkt.

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, E.&nbsp; Plaats: Halle, Gelderland Datum: 1943-07-06 Onderwerp: Ina is voor Stella naar de Joodse Raad op de Lijnbaansgracht geweest. Daar heeft ze gehoord dat er sprake van is dat alle gemengd gehuwden terugkomen. Met enveloppe, het adres is de barak waar Henri Kwieser voor de Joodse Raad werkt.

Brief van Ina aan E. de Jong-Cohen vanuit Halle

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-28 Onderwerp: Henk heeft een pakje gestuurd naar zijn vrouw. De inhoud moet ze delen met Mirjam en Hetty. Hij verwacht haar spoedig weer thuis.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-28 Onderwerp: Henk heeft een pakje gestuurd naar zijn vrouw. De inhoud moet ze delen met Mirjam en Hetty. Hij verwacht haar spoedig weer thuis.&nbsp;

Briefkaart van H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Personen