We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-13 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kinderen komen uit het ziekenhuis. Selly heeft een bloedonderzoek gehad. Er wordt onderwijs gegeven. Er is ook een kleuterschool. Het is zo koud in de schoolbarak dat de kinderen de jassen aan moeten houden. Bedankt voor de thermometer. Drie pakketten zijn ontvangen.&nbsp;

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-13 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kinderen komen uit het ziekenhuis. Selly heeft een bloedonderzoek gehad. Er wordt onderwijs gegeven. Er is ook een kleuterschool. Het is zo koud in de schoolbarak dat de kinderen de jassen aan moeten houden. Bedankt voor de thermometer. Drie pakketten zijn ontvangen.&nbsp;

Briefkaart van Louis Stranders aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-22 (jaar staat fout vermeld, het moet zijn 1943). Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verschillende pakketten ontvangen. Allerlei aanvullingen zijn nodig, waaronder schrijfpapier en enveloppen. Betty heeft een blaar in de mond en Selly is nog steeds slap. Ze heeft diarree…&nbsp;

Van: Stranders, Louis Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-22 (jaar staat fout vermeld, het moet zijn 1943). Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: verschillende pakketten ontvangen. Allerlei aanvullingen zijn nodig, waaronder schrijfpapier en enveloppen. Betty heeft een blaar in de mond en Selly is nog steeds slap. Ze heeft diarree…&nbsp;

Dienstwoning/Directeurswoning.&nbsp; Op de achtergrond de woningen van respectievelijk de directeur en de onderdirecteur. Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.

Dienstwoning/Directeurswoning.&nbsp; Op de achtergrond de woningen van respectievelijk de directeur en de onderdirecteur. Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.

van de bouw van dienstwoningen in het centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Dienstwoningen. Twee dienstwoningen op de kale vlakte tijdens de aanbouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Achter op de foto staat: 'De arbeiderswoningen Vl. kamp'.

Dienstwoningen. Twee dienstwoningen op de kale vlakte tijdens de aanbouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1939. Achter op de foto staat: 'De arbeiderswoningen Vl. kamp'.

van de een tweetal dienstwoningen in aanbouw in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Philips, Leo en Saar Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-03&nbsp; Onderwerp: stuur geen pakjes meer want vader, moeder en de kinderen zijn op transport gegaan. Chelly, Simon en zijn moeder zijn ook doorgezonden.

Van: Philips, Leo en Saar Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-03&nbsp; Onderwerp: stuur geen pakjes meer want vader, moeder en de kinderen zijn op transport gegaan. Chelly, Simon en zijn moeder zijn ook doorgezonden.

Briefkaart van van Leo en Saar Philips aan Arthur Philips vanuit kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 2 februari 1943 - Auschwitz

Van: Philips, Suze Aan: Rijst, van de, Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-08 Onderwerp: omstandigheden, nog steeds op Nederlandse bodem, maar de vrees op transport te moeten naar Duitsland.

Van: Philips, Suze Aan: Rijst, van de, Ali Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-08 Onderwerp: omstandigheden, nog steeds op Nederlandse bodem, maar de vrees op transport te moeten naar Duitsland.

Briefkaart van Suze Philips aan Ali van de Rijst vanuit kamp Westerbork

Dienstwoningen. Westerbork, Vluchtelingenkamp. Kamp Westerbork, 1939.

Dienstwoningen. Westerbork, Vluchtelingenkamp. Kamp Westerbork, 1939.

van dienstwoningen in aanbouw in het centraal Vluchtelingenkam[p Westerbork

Mededeling&nbsp; Van: Nederlands Volksherstel Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Onderwerp: Helena Cohen-Vogel is 1943-03-30 op transport uit Westerbork gegaan.&nbsp;

Mededeling&nbsp; Van: Nederlands Volksherstel Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Onderwerp: Helena Cohen-Vogel is 1943-03-30 op transport uit Westerbork gegaan.&nbsp;

Mededeling van het Nederlands Volksherstel dat Helena Cohen-Vogel op 30 maart 1943 op transport uit Westerbork is gegaan

Personen