In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Dekker, G. Aan: Huisman, G.K. Plaats: Smilde Datum: 1945-06-30 Onderwerp: gegevens over de werkzaamheden van gedetineerden en de bewaking in Smilde van 25 t/m 30 juni 1945.

Van: Dekker, G. Aan: Huisman, G.K. Plaats: Smilde Datum: 1945-06-30 Onderwerp: gegevens over de werkzaamheden van gedetineerden en de bewaking in Smilde van 25 t/m 30 juni 1945.

Rapport van G. Dekker over werkzaamheden van gedetineerden en hun bewakers in Smilde

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen.

Mededeling over ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen

Speelgoedhert Ongeverfd Staand op een houten plankje Het hertje werd op 30 mei 1944 uit het kamp gesmokkeld.&nbsp; De maakster van het stuk speelgoed is Rita Bosman.

Speelgoedhert Ongeverfd Staand op een houten plankje Het hertje werd op 30 mei 1944 uit het kamp gesmokkeld.&nbsp; De maakster van het stuk speelgoed is Rita Bosman.

Hertje van hout gemaakt in kamp Westerbork

Tijger uit hout gesneden met opschildering. Gemaakt door schenkster. Bij expositie mag naam schenkster niet worden gebruikt.

Tijger uit hout gesneden met opschildering. Gemaakt door schenkster. Bij expositie mag naam schenkster niet worden gebruikt.

Tijger uit hout gesneden met opschildering

Speelgoed Eendje gemaakt in de speelgoedmakerij van kamp Westerbork &nbsp;

Speelgoed Eendje gemaakt in de speelgoedmakerij van kamp Westerbork &nbsp;

Houten eendje gemaakt in kamp Westerbork

Speelgoed Houten rammelaar, gemaakt in de speelgoedmakerij van het kamp Westerbork. Geillustreerd met verschillende figuurtjes.

Speelgoed Houten rammelaar, gemaakt in de speelgoedmakerij van het kamp Westerbork. Geillustreerd met verschillende figuurtjes.

Houten rammelaar gemaakt in kamp Westerbork

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-25 (poststempel) Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: een pakket ontvangen.

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J. Datum: 1943-01-25 (poststempel) Plaats: Westerbork, kamp, barak 36 Onderwerp: een pakket ontvangen.

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, Estella en per adres aan Kwieser, Henri, inspecteur Joodsche Raad, barak 34. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-22 Onderwerp: Ina helpt Henk in het huishouden nu Stella in Westerbork zit. Ze bedankt haar voor de briefkaart en hoopt dat ze, vanwege haar doofheid, niet eenzaam is. Met enveloppe

Brief Van: Ina Aan: Jong-Cohen, de, Estella en per adres aan Kwieser, Henri, inspecteur Joodsche Raad, barak 34. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-22 Onderwerp: Ina helpt Henk in het huishouden nu Stella in Westerbork zit. Ze bedankt haar voor de briefkaart en hoopt dat ze, vanwege haar doofheid, niet eenzaam is. Met enveloppe

Brief van Ina aan Estella de Jong-Cohen en Henri Kwieser vanuit Amsterdam

Personen