In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Aan: Gassmann, Heinrich&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: onbekende kaart, blanco (B3 Gr FK/?1).

Aan: Gassmann, Heinrich&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: onbekende kaart, blanco (B3 Gr FK/?1).

Document met daarop de naam van Heinrich Gassmann

Naziconcentratiekampen

Theresienstadt

Plattegrond Betreft een kaart opgemaakt door Kadaster betreffende het inmeten van een aantal bestaande en in aanbouw zijnde barakken. Verschillende meetmomenten. Dienstjaar: 1943

Plattegrond Betreft een kaart opgemaakt door Kadaster betreffende het inmeten van een aantal bestaande en in aanbouw zijnde barakken. Verschillende meetmomenten. Dienstjaar: 1943

Kadastrale plattegrond van barakken kamp Westerbork

Van: Heyman, M.&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-10&nbsp; Onderwerp: opname in ziekenhuis; toestemming om pakketten te mogen ontvangen.

Van: Heyman, M.&nbsp; Aan: Lackrooy, Fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-10&nbsp; Onderwerp: opname in ziekenhuis; toestemming om pakketten te mogen ontvangen.

Briefkaart van Meijer Heijman aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Foto's uit een pagina van een fotoalbum. De foto linksboven in het album (boven in de rij) is reeds beschreven. Op de andere foto's staan van boven naar beneden: Onderwerp: Bewoners staan voor hun barak en kijken naar een kinderbox Het gaat van links naar rechts om: Rosa Gottschalk-Strauss (1911-1944) Hans Müller (1908) Luise Bogen-Hertz (1904-1944) en een onbekende vrouw. Het jongetje op de voorgrond is ook onbekend Onderwerp: kinderen zittend aan een feestelijk gedekte tafel Van links naar rechts; Onbekend meisje Gisela Müller (1931) Ruth Bogen Inez Spanier (aan het hoofd van de tafel) Renate Spanier Onbekend meisje De vrouw met kind aan de kop van de tafel is Rosa Gottschalk-Strauss met Renee Gottschalk Onderwerp: kinderen en volwassen staan rond en in de buurt van een kinderbox De kinderen zijn onbekend, behalve Renée Gottschalk in de box. De volwassenen van links naar rechts: Martha Julie Müller-Kankelfitz haar echtgenoot Hans Müller Op de rug gezien Luise Bogen-Hertz met naast haar een onbekende vrouw.

Foto's uit een pagina van een fotoalbum. De foto linksboven in het album (boven in de rij) is reeds beschreven. Op de andere foto's staan van boven naar beneden: Onderwerp: Bewoners staan voor hun barak en kijken naar een kinderbox Het gaat van links naar rechts om: Rosa Gottschalk-Strauss (1911-1944) Hans Müller (1908) Luise Bogen-Hertz (1904-1944) en een onbekende vrouw. Het jongetje op de voorgrond is ook onbekend Onderwerp: kinderen zittend aan een feestelijk gedekte tafel Van links naar rechts; Onbekend meisje Gisela Müller (1931) Ruth Bogen Inez Spanier (aan het hoofd van de tafel) Renate Spanier Onbekend meisje De vrouw met kind aan de kop van de tafel is Rosa Gottschalk-Strauss met Renee Gottschalk Onderwerp: kinderen en volwassen staan rond en in de buurt van een kinderbox De kinderen zijn onbekend, behalve Renée Gottschalk in de box. De volwassenen van links naar rechts: Martha Julie Müller-Kankelfitz haar echtgenoot Hans Müller Op de rug gezien Luise Bogen-Hertz met naast haar een onbekende vrouw.

Fotoalbum met impressies uit het dagelijkse leven in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Pinkhof, Jiska en Divo Aan: Hoogland, Nel en Jan Plaats: Amsterdam Datum: 1941 Onderwerp: Jiska schrijft over de (gedwongen) verhuizing van Oudesluis naar een mooi huis in Amsterdam, heel zonnig, het ligt vlakbij de wolkenkrabber (Kinderdijkstraat).

Van: Pinkhof, Jiska en Divo Aan: Hoogland, Nel en Jan Plaats: Amsterdam Datum: 1941 Onderwerp: Jiska schrijft over de (gedwongen) verhuizing van Oudesluis naar een mooi huis in Amsterdam, heel zonnig, het ligt vlakbij de wolkenkrabber (Kinderdijkstraat).

Ansichtkaart van Jiska en divo Pinkhof aan Nel en Jan Hoogland

Brochure Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Jong-Cohen, de, Estella Datum: 1943-05-14 Onderwerp: gericht aan Joden te Amsterdam die niet gesperrd zijn. Bevat o.a. aanwijzingen voor bagage.

Brochure Van: Joodsche Raad voor Amsterdam Aan: Jong-Cohen, de, Estella Datum: 1943-05-14 Onderwerp: gericht aan Joden te Amsterdam die niet gesperrd zijn. Bevat o.a. aanwijzingen voor bagage.

Brochure van deJoodsche Raad voor Amsterdam aan Estella de Jong-Cohen

Personen