In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Schouwburg

Specifieke groepen kampbewoners

Gruppe Bühne

Kamporganisatie kamp Westerbork

Contacten kamp Westerbork met overheden

Registratie kamp Westerbork

Visitatie kamp Westerbork

Joodse Raad kamp Westerbork

Financiën kamp Westerbork

Brandweer kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Administratie kamp Westerbork

Notbereitschaft

Fliegende Kolonne

Contactcommissie

Kampregelementen kamp Westerbork

Dienstleiders

Boekhouding kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Onderwijs kamp Westerbork

Machtsverhoudingen in kamp Westerbork

Ordonnansen

Dienstbereiche

Arbeidsverdeling kamp Westerbork

Barakkenindeling

Joodse Ordedienst

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-18/20 Onderwerp: Op transport gaan, beschrijving situatie in kamp, heeft een voorlopige vrijstelling gekregen volgens haar groepsleider. Ze werkt bij boeren in de omgeving. Ze bezocht een cabaretuitvoering van de Bunter Abend, waarin tal van prominenten als Ehrlich, Rosen en Chaja Goldstein speelden. (Sel)Fried (Fuchs) zat naast haar. Hij was haar tegengevallen toen ze op transport moest. Hij had barakdienst en wilde haar niet helpen met het dragen van haar bagage. Hij was druk in gesprek. Moeder dankt voor het toegestuurde goed. Ze was het hare kwijtgeraakt toe ze op het laatste moment uit de trein werden gezet, pakketpost, voedselpakketten en met Loes gaat het goed. De vraag is wat haar toekomst zal zijn. De Palestina-lijst waar zij opstaat is vervallen… &nbsp;

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-18/20 Onderwerp: Op transport gaan, beschrijving situatie in kamp, heeft een voorlopige vrijstelling gekregen volgens haar groepsleider. Ze werkt bij boeren in de omgeving. Ze bezocht een cabaretuitvoering van de Bunter Abend, waarin tal van prominenten als Ehrlich, Rosen en Chaja Goldstein speelden. (Sel)Fried (Fuchs) zat naast haar. Hij was haar tegengevallen toen ze op transport moest. Hij had barakdienst en wilde haar niet helpen met het dragen van haar bagage. Hij was druk in gesprek. Moeder dankt voor het toegestuurde goed. Ze was het hare kwijtgeraakt toe ze op het laatste moment uit de trein werden gezet, pakketpost, voedselpakketten en met Loes gaat het goed. De vraag is wat haar toekomst zal zijn. De Palestina-lijst waar zij opstaat is vervallen… &nbsp;

Brief van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Artiesten kamp Westerbork

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 100 kronen Nummers: 008613, 008977, 010940, 019766

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 100 kronen Nummers: 008613, 008977, 010940, 019766

Kampgeld Theresienstadt 100 kronen

Verklaring van de kampcommandant Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-13 Onderwerp: Henriëtte Polak wordt op grond van afspraken die zijn gemaakt tussen de rijkscommissaris en vertegenwoordigers van de evangelische kerk niet naar het oosten gedeporteerd.

Verklaring van de kampcommandant Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06-13 Onderwerp: Henriëtte Polak wordt op grond van afspraken die zijn gemaakt tussen de rijkscommissaris en vertegenwoordigers van de evangelische kerk niet naar het oosten gedeporteerd.

Verklaring dat Henriëtte Polak niet naar het Oosten zal worden gedeporteerd

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Kwieser, Henri Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Henri informeert naar Stella en hoopt dat ze snel weer terugkomt. De Vries heeft kosteloos juridische informatie kunnen inwinnen. Hij vraagt of Stella nog in barak 73 woont en Hetty nog in 57. Is de familie Lam in kamp Westerbork aangekomen. Hoe gaat het met je moeder en zuster. Het ziekenhuis aan de Herengracht is bijna leeg.&nbsp;

Brief Van: Jong, de, H. Aan: Kwieser, Henri Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-05 Onderwerp: Henri informeert naar Stella en hoopt dat ze snel weer terugkomt. De Vries heeft kosteloos juridische informatie kunnen inwinnen. Hij vraagt of Stella nog in barak 73 woont en Hetty nog in 57. Is de familie Lam in kamp Westerbork aangekomen. Hoe gaat het met je moeder en zuster. Het ziekenhuis aan de Herengracht is bijna leeg.&nbsp;

Brief van H. de Jong aan Henri Kwieser vanuit Amsterdam

Verzoek Aan: Polak, Henriëtte Plaats: Zwitserland Datum: 1945-02-04 Onderwerp: ze is met een transport naar Zwitserland vertrokken en wordt verzocht zich vandaag met haar bagage naar de verzamelplaats Langestrasse 3 te begeven.

Verzoek Aan: Polak, Henriëtte Plaats: Zwitserland Datum: 1945-02-04 Onderwerp: ze is met een transport naar Zwitserland vertrokken en wordt verzocht zich vandaag met haar bagage naar de verzamelplaats Langestrasse 3 te begeven.

Verzoek aan Henriëtte Polak zich met bagage te melden voor vertrek naar Zwitserland

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 1 kroon Nummer: A049

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 1 kroon Nummer: A049

Kampgeld Theresienstadt 1 kroon

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Boom, Henriëtte Beatrice Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-28

Aanmeldingskaart voor gerepatrieerden Van: Boom, Henriëtte Beatrice Plaats: Amsterdam Datum: 1945-07-28

Aanmeldingskaart van Henriette Boom in Amsterdam

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Bevrijding kamp Westerbork

Repatriëring gevangenen kamp Westerbork

Prikkeldraad kamp Westerbork

Verordening&nbsp; Plaats: Zwitserland Datum: 1943-05-25 Onderwerp: bepalingen met betrekking tot werkzaamheden van vluchtelingen.

Verordening&nbsp; Plaats: Zwitserland Datum: 1943-05-25 Onderwerp: bepalingen met betrekking tot werkzaamheden van vluchtelingen.

Verordening over werkzaamheden van vluchtelingen in Zwitserland