In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Koning, Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1951-10-12&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Koning, Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum: 1951-10-12&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van de gebroeders Koning aan Staatsbosbeheer

Notities Onder andere over het versturen van brieven, de inhoud van een pakketje en de mogelijkheid van het versturen van post naar Theresienstadt (naar het gezin van Henri Kwieser).&nbsp;

Notities Onder andere over het versturen van brieven, de inhoud van een pakketje en de mogelijkheid van het versturen van post naar Theresienstadt (naar het gezin van Henri Kwieser).&nbsp;

Notitie over het versturen van post naar Theresienstadt en kamp Westerbork

Ausweis Van: M.D. Zentrale Essenkartenstelle Aan: Boas, Esther Transportnummer: XXIV/7-816 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: heeft recht op een Essenkarte voor de Spezialküche.

Ausweis Van: M.D. Zentrale Essenkartenstelle Aan: Boas, Esther Transportnummer: XXIV/7-816 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: heeft recht op een Essenkarte voor de Spezialküche.

Ausweis van Esther Boas in Theresienstadt

Vonnis Salomon Boas wordt aangeklaagd voor het verstoren van de openbare orde. Hiervoor wordt hij door de Berufungskammer onder voorzitterschap van Heinrich Klang veroordeeld tot een celstraf. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-03-21

Vonnis Salomon Boas wordt aangeklaagd voor het verstoren van de openbare orde. Hiervoor wordt hij door de Berufungskammer onder voorzitterschap van Heinrich Klang veroordeeld tot een celstraf. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-03-21

Vonnis voor Salomon Boas in Theresienstadt wegens verstoren openbare orde

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene aan het werk in het laboratorium van het kamp.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene aan het werk in het laboratorium van het kamp.&nbsp;

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: Lies schrijft vanuit haar bed; over het bericht van overlijden van Jules; over zijn laatste momenten; Lies weet niet waar hij gecremeerd is; Lies is ondertussen weer aan het werk. Ze heeft veel aan Bettie Laguna; Jules is op de 15de geboren, op de 15de getrouwd, op de 15de overleden en op de 15de in kamp Westerbork aangekomen; Stella Jacobs in kamp Westerbork ontmoet. Ze kwam in het kamp terecht na Jules zijn overlijden. Ze heeft Lies over het eerste verdriet heen geholpen; bedankt voor de pakketjes; Lies zou graag een goede foto van Jules willen hebben. Ze heeft er geen.

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: Lies schrijft vanuit haar bed; over het bericht van overlijden van Jules; over zijn laatste momenten; Lies weet niet waar hij gecremeerd is; Lies is ondertussen weer aan het werk. Ze heeft veel aan Bettie Laguna; Jules is op de 15de geboren, op de 15de getrouwd, op de 15de overleden en op de 15de in kamp Westerbork aangekomen; Stella Jacobs in kamp Westerbork ontmoet. Ze kwam in het kamp terecht na Jules zijn overlijden. Ze heeft Lies over het eerste verdriet heen geholpen; bedankt voor de pakketjes; Lies zou graag een goede foto van Jules willen hebben. Ze heeft er geen.

Brief van Lies aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Getypt bewijs Betreft verplichting tot betaling van contributie voor de J.N.J.V. Tseiree Tsion te Den Bosch, aangesloten bij de Joodse Jeugd Federatie ( Fed. van jonge Zionisten) Niet ingevuld.

Getypt bewijs Betreft verplichting tot betaling van contributie voor de J.N.J.V. Tseiree Tsion te Den Bosch, aangesloten bij de Joodse Jeugd Federatie ( Fed. van jonge Zionisten) Niet ingevuld.

van verplichting tot betaling voor de J.N.J.V. Tseiree Tsion

Van: Boas, S. Aan: Asman, H. Transportnummer: XXIV/7-815 Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-06-04 Onderwerp: De schrijver meldt dat zijn gezin zich in goede welstand bevindt. Deze brief geeft hij mee aan een kennis die met een Frans transport vertrekt en vanuit Frankrijk Holland probeert te bereiken. De schrijver wacht tot de regering zijn gezin komt halen. In Holland hoopt hij zijn moeder weer aan te treffen. De familieleden die naar Polen zijn vertrokken verwacht hij helaas niet meer te zien. Hij en zijn gezin hebben veel geluk gehad. Esthertje is weer helemaal in orde en is speelkameraadjes met pleegkind Carla.

Van: Boas, S. Aan: Asman, H. Transportnummer: XXIV/7-815 Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-06-04 Onderwerp: De schrijver meldt dat zijn gezin zich in goede welstand bevindt. Deze brief geeft hij mee aan een kennis die met een Frans transport vertrekt en vanuit Frankrijk Holland probeert te bereiken. De schrijver wacht tot de regering zijn gezin komt halen. In Holland hoopt hij zijn moeder weer aan te treffen. De familieleden die naar Polen zijn vertrokken verwacht hij helaas niet meer te zien. Hij en zijn gezin hebben veel geluk gehad. Esthertje is weer helemaal in orde en is speelkameraadjes met pleegkind Carla.

Bewijs dat Henriëtte Polak in Theresienstadt een persoonsbewijs heeft ontvangen