In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Inspectie der Domeinen te Zwolle&nbsp; Aan: houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1950-08-22&nbsp; Onderwerp: overdracht van het crematorium van kamp Westerbork van Staatsbosbeheer aan de gemeente Westerbork.

Van: Inspectie der Domeinen te Zwolle&nbsp; Aan: houtvester in de houtvesterij Assen&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1950-08-22&nbsp; Onderwerp: overdracht van het crematorium van kamp Westerbork van Staatsbosbeheer aan de gemeente Westerbork.

Brief van Inspectie der Domeinen aan de houtvester in de houtvesterij Assen

Aanwijzingen voor de bevolking Betreft gebruik persoonsbewijzen Afgegeven door de Gemeente Amsterdam.

Aanwijzingen voor de bevolking Betreft gebruik persoonsbewijzen Afgegeven door de Gemeente Amsterdam.

Gebruiksaanwijzing persoonsbewijzen

Van: de Joodse Mulo Aan: de heer en mevrouw Meijer Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verklaring dat Helene Egger leerling is op de Joodse Mulo. &nbsp;

Van: de Joodse Mulo Aan: de heer en mevrouw Meijer Plaats: Amsterdam Datum: 1943-05-04 Onderwerp: verklaring dat Helene Egger leerling is op de Joodse Mulo. &nbsp;

Brief van de Joodse Mulo aan het echtpaar Meijer

Lagerbefehl No. 55 &nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-04&nbsp; Verbod tot bezoek aan het ziekenhuis.

Lagerbefehl No. 55 &nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-04&nbsp; Verbod tot bezoek aan het ziekenhuis.

Lagerbefehl No. 55

Mededeling of gebed Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944

Mededeling of gebed Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944

Mededeling/gebed in kamp Westerbork

Drie Indische jongeren poseren voor een foto op een wipwap in kamp Schattenberg. Op de achtergrond is een deel van barak 9 (de schouwburg) te zien. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring) &nbsp;

Drie Indische jongeren poseren voor een foto op een wipwap in kamp Schattenberg. Op de achtergrond is een deel van barak 9 (de schouwburg) te zien. Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring) &nbsp;

Foto van Indische jongeren op een wipwap

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Keetje en Simon Gans.

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Keetje en Simon Gans.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Keetje en Simon Gans

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Van: Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan:&nbsp;Beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-08-12 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de ontvangers van de brief voor de toegestuurde foto met pleegkind. Met paps gaat het sinds enige dagen iets beter: na de tweede bloedtransfusie is hij opgeknapt. Meta hoopt dat nu ook de koorts weggaat en de blaas schoon wordt, zodat paps weer gezond naar huis kan. Ze schrijft dat Pim bloed heeft afgestaan. Ze stuurt een zegel mee met de brief, en vraagt of de volgende keer melkpoeder, suiker, thee en bloem kan worden opgestuurd. De laatste zending is in goede orde aangekomen. Ze groet ook namens paps en Pim.&nbsp;

Brief van Meta Loeb-Spiegel aan beste allen vanuit kamp Westerbork

Verzoekschrift / Opdrachtbiljet Keetje Polak verzoekt voor een bedrag van F. 500,- in te schrijven op de 3 percents Grootboekschuld 1946 Datum: 1946-06-14

Verzoekschrift / Opdrachtbiljet Keetje Polak verzoekt voor een bedrag van F. 500,- in te schrijven op de 3 percents Grootboekschuld 1946 Datum: 1946-06-14

Verzoekschrift van Keetje Polak

Mededeling&nbsp; Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Esther Boom-Jacobs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-12 Onderwerp: ze is bij de reinigingsdienst ingedeeld en dient zich vandaag in barak 11 bij de heer Wolff te melden.

Mededeling&nbsp; Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Esther Boom-Jacobs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-12 Onderwerp: ze is bij de reinigingsdienst ingedeeld en dient zich vandaag in barak 11 bij de heer Wolff te melden.

Mededeling aan Esther Boom-Jacobs dat zij bij de reinigingsdienst is ingedeeld

Personen