In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring&nbsp; Afgegeven door de burgemeester van Amsterdam&nbsp; Datum: 1935-08-26&nbsp; Verklaring dat Goldenberg, Maximilian geboren te Wenen, Nederlander is.

Verklaring van de gemeente Amsterdam dat Maximilian Goldenberg Nederlander is

Arbeitskarte Lager Westerbork Van: Blik, Rudolf Louis Datum: 1944-07-07 Barak 43 Groep: DB2 Gr. 5

Arbeitskarte Lager Westerbork Van: Blik, Rudolf Louis Datum: 1944-07-07 Barak 43 Groep: DB2 Gr. 5

Arbeitskarte van Rudolf Louis Blik

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring&nbsp; Afgegeven door Universiteit van Amsterdam&nbsp; Datum: 1932-01-19&nbsp; Betreft onderzoek naar bekwaamheden van Meneer Maximilian Goldenberg op het gebied van de Duitse en Nederlandse taal en waar als uitslag volgt dat hij kan worden aanbevolen als beëdigd tolk bij het gerecht. Dit document is waarschijnlijk gebruikt om in aanmerking voor de Barneveldlijst te komen. &nbsp;

Verklaring door Universiteit van Amsterdam over de bekwaamheid van Maximilian Goldenberg

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-11-26 Onderwerp: het gaat goed, bezig met Sinterklaas pakjes; Hanneke krijgt nu veel pakjes; moeder vraagt haar iets meer te schrijven over het kampleven en iets over school, de kinderen en de onderwijzers, het eten en het slapen; tekening van Sinterklaas met de tekst: ‘Hij komt gauw’!

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-11-26 Onderwerp: het gaat goed, bezig met Sinterklaas pakjes; Hanneke krijgt nu veel pakjes; moeder vraagt haar iets meer te schrijven over het kampleven en iets over school, de kinderen en de onderwijzers, het eten en het slapen; tekening van Sinterklaas met de tekst: ‘Hij komt gauw’!

Brief van moeder aan Hanneke

Ziekenhuisbarakken

Medisch laboratorium

Portretfoto van Asser Straus.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend&nbsp; Hij was slager van beroep en woonde in Terborg.

Portretfoto van Asser Straus.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend&nbsp; Hij was slager van beroep en woonde in Terborg.

Portret van Asser Straus

Mededeling of gebed Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944

Mededeling of gebed Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944

Mededeling/gebed in kamp Westerbork

Tegel De tegel is gemaakt door Aaron van Hoorn (1922) in het Joodse werkkamp Ybenheer. Op de tegel een afbeelding van barakken in kamp Ybenheer.

Tegel De tegel is gemaakt door Aaron van Hoorn (1922) in het Joodse werkkamp Ybenheer. Op de tegel een afbeelding van barakken in kamp Ybenheer.

Een beschilderde tegel uit het Joodse werkkamp Ybenheer

Mededeling&nbsp; Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Esther Boom-Jacobs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-12 Onderwerp: ze is bij de reinigingsdienst ingedeeld en dient zich vandaag in barak 11 bij de heer Wolff te melden.

Mededeling&nbsp; Van: Verwaltung D.B. Arbeitszentrale Aan: Esther Boom-Jacobs Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-12 Onderwerp: ze is bij de reinigingsdienst ingedeeld en dient zich vandaag in barak 11 bij de heer Wolff te melden.

Mededeling aan Esther Boom-Jacobs dat zij bij de reinigingsdienst is ingedeeld

Personen