In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Simmeren, familie Aan: Knap, familie Plaats: Norg, Joods werkkamp De Fledders Datum: 1942 Onderwerp: hoop er doorheen te komen, hoop op een weerzien; ontmoeting gehad met de familie (vrouw en dochter)…het was een mooie dag…

Van: Simmeren, familie Aan: Knap, familie Plaats: Norg, Joods werkkamp De Fledders Datum: 1942 Onderwerp: hoop er doorheen te komen, hoop op een weerzien; ontmoeting gehad met de familie (vrouw en dochter)…het was een mooie dag…

Brief van Bernhard Simmeren aan de familie Knap vanuit het Joodse werkkamp De Fledders

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: droeve berichten, het heengaan van Nathan was voor hem een verlossing; Bennie en Mathilda waren tot het laatste ogenblik bij hem; hij kan de familie geruststellen over moeder, Mathilda…&nbsp;

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-05-27 Onderwerp: droeve berichten, het heengaan van Nathan was voor hem een verlossing; Bennie en Mathilda waren tot het laatste ogenblik bij hem; hij kan de familie geruststellen over moeder, Mathilda…&nbsp;

Brief van Bennie Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Van: Mentrop J., majoor van Staf Militair Gezag Aan: Alle Kampcommandanten Plaats: Den Haag Datum: 1945-07-17 Onderwerp: verplichte tewerkstelling van gedetineerden met als prioriteit landbouwwerkzaamheden en oogstvoorziening en de verantwoording hierover. Zware gevallen kunnen worden ingezet bij het opruimen van mijnen.

Van: Mentrop J., majoor van Staf Militair Gezag Aan: Alle Kampcommandanten Plaats: Den Haag Datum: 1945-07-17 Onderwerp: verplichte tewerkstelling van gedetineerden met als prioriteit landbouwwerkzaamheden en oogstvoorziening en de verantwoording hierover. Zware gevallen kunnen worden ingezet bij het opruimen van mijnen.

Instructie van het Militair Gezag aan alle commandanten van Interneringskampen

Specifieke groepen kampbewoners

Barneveld Joden kamp Westerbork

Transport Vertrekkend transport Twee mannen van de Joodse Ordedienst dragen een brancard. Westerbork, kamp, 1943-1944 &nbsp;

Transport Vertrekkend transport Twee mannen van de Joodse Ordedienst dragen een brancard. Westerbork, kamp, 1943-1944 &nbsp;

Twee mannen van de Joodse ordedienst dragen een brancard

Foto van een olieverfschilderij met de titel ‘Vertrek uit het kamp.’&nbsp; Maker Gemaakt door: Verstappen, J. Verstappen was als leerling-machinist betrokken geweest bij de deportaties uit kamp Westerbork.

Foto van een olieverfschilderij met de titel ‘Vertrek uit het kamp.’&nbsp; Maker Gemaakt door: Verstappen, J. Verstappen was als leerling-machinist betrokken geweest bij de deportaties uit kamp Westerbork.

Foto van een schilderij met als titel 'Vertrek uit kamp Westerbork'

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Nederlandse leger in krijgsgevangenschap

Kampgeld Lager Westerbork Rood bruin&nbsp; Serie CC No. 8104&nbsp; 25 cent/25 Gutschen.

Kampgeld Lager Westerbork Rood bruin&nbsp; Serie CC No. 8104&nbsp; 25 cent/25 Gutschen.

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Foto tijdens het huwelijk van Raphael Acohen De fotograaf rechts is de jongste broer van Raphael, Alfred Herman.

Foto tijdens het huwelijk van Raphael Acohen De fotograaf rechts is de jongste broer van Raphael, Alfred Herman.

Foto gemaakt tijdens het huwelijk van Raphael (Ru) Acohen

Van: Baudoin, P, Geneesk. insp. RGD Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-11-30 Onderwerp: Advies over invulling taken bij medische dienst door gedetineerden.

Van: Baudoin, P, Geneesk. insp. RGD Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-11-30 Onderwerp: Advies over invulling taken bij medische dienst door gedetineerden.

Brief van Dr. P. Baudoin aan J.G. Buijvoets over invulling van taken door gedetineerden

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-18 Onderwerp: dienst van de officier van kazerneering.

Mededeling Van: Grevelink, J. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-18 Onderwerp: dienst van de officier van kazerneering.

Mededeling van J. Grevelink aan J. Buijvoets over de dienst van de officier van kazerneering

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04 Onderwerp: concept kampvoorschrift II-6 betreffende werkopdrachten/schoenreparaties.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04 Onderwerp: concept kampvoorschrift II-6 betreffende werkopdrachten/schoenreparaties.

Voorschrift van J.G. Buijvoets over schoenreparaties in Interneringskamp Westerbork

Van: Turksma-Cohen, S.&nbsp; Aan: Lackrooy, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-12&nbsp; Onderwerp: haast geen bagage mee kunnen nemen; pakketten; dochter getrouwd met oud-kampbewoner Heinz Feigenbaum, waardoor Sperre, hoop op langer te kunnen blijven.

Van: Turksma-Cohen, S.&nbsp; Aan: Lackrooy, Mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-07-12&nbsp; Onderwerp: haast geen bagage mee kunnen nemen; pakketten; dochter getrouwd met oud-kampbewoner Heinz Feigenbaum, waardoor Sperre, hoop op langer te kunnen blijven.

Briefkaart van S. Turksma-Cohen aan mevrouw Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Textielkaarten VA 905 Met bonnen voor textiel

Textielkaarten VA 905 Met bonnen voor textiel

Bonkaart met textielbonnen