In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto van Albert Teixeira de Mattos

Foto van Salomon Stodel andere dwangarbeiders en omstanders (boeren) in de buurt van het Joodse werkkamp Kremboong Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel andere dwangarbeiders en omstanders (boeren) in de buurt van het Joodse werkkamp Kremboong Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel andere dwangarbeiders en omstanders in de buurt van het Joodse werkkamp Kremboong

Oproep Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Hij moet zich op 04-10-1943 melden bij de leiding van de Arbeitszentrale, i.v.m. indeling in de boekbinderij.

Oproep Aan: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Hij moet zich op 04-10-1943 melden bij de leiding van de Arbeitszentrale, i.v.m. indeling in de boekbinderij.

Oproep aan Jules Cohen

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-23 Onderwerp: omstandigheden thuis; kinderen wachten op bericht van commandant inzake ontslag; ziekenhuis; overlijden Moritz Weinberg.

Van: Zomerplaag, Morris Aan: lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-23 Onderwerp: omstandigheden thuis; kinderen wachten op bericht van commandant inzake ontslag; ziekenhuis; overlijden Moritz Weinberg.

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Recept&nbsp; Van: Cohen-Nijstad, Lena Datum: 1944-08-04 Plaats: Westerbork, kamp Voorgeschreven door haar arts.

Recept&nbsp; Van: Cohen-Nijstad, Lena Datum: 1944-08-04 Plaats: Westerbork, kamp Voorgeschreven door haar arts.

Recept voor Lena Cohen-Nijstad

Van: Spier-Salomon, E. Aan: Kranss, E., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-02 Onderwerp: omstandigheden, stemming, groeten

Van: Spier-Salomon, E. Aan: Kranss, E., Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-02 Onderwerp: omstandigheden, stemming, groeten

Briefkaart van E. Spier-Salomon vanuit kamp Westerbork

Joodse mannen op weg naar hun werk.&nbsp; De niet-joodse opzichter Snater staat rechts met hoed. Kamp Westerbork, 1940-1942 &nbsp;

Joodse mannen op weg naar hun werk.&nbsp; De niet-joodse opzichter Snater staat rechts met hoed. Kamp Westerbork, 1940-1942 &nbsp;

Joodse mannen op weg naar het werk

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en vragen over hoe het gaat in Amstelveen (gezin en kwekerij). Met Annie en haar ouders gaat het nog steeds goed. Loes is haar crisis bovenop gekomen.

Van: Annie&nbsp; Aan: Rudie Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-08-22&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden in het kamp en vragen over hoe het gaat in Amstelveen (gezin en kwekerij). Met Annie en haar ouders gaat het nog steeds goed. Loes is haar crisis bovenop gekomen.

Brief van Annie aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Van: Lager Westerbork Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: werkzaam in het kamp voor DB 10 als leerkracht.

Van: Lager Westerbork Aan: Asscher-Pinkhof, Clara Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: werkzaam in het kamp voor DB 10 als leerkracht.

Arbeitskarte van Clara Asscher-Pinkhof in kamp Westerbork

Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-18 Plaats: Westerbork, kamp

Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-18 Plaats: Westerbork, kamp

Vrijstelling van transport voor Saartje Kruimink-van Dam

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Conflicten tussen Duitse en Nederlandse Joden kamp Westerbork

Van: de Kampintendant Van As, A. Aan: de Commandant N.M.A Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-22 Onderwerp: vaststelling grenzen waarbinnen gewandeld mag worden.

Van: de Kampintendant Van As, A. Aan: de Commandant N.M.A Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-22 Onderwerp: vaststelling grenzen waarbinnen gewandeld mag worden.

Mededeling van de kampintendant Van As over vaststelling grenzen waarbinnen gewandeld mag worden door de kampbewoners

Van: Beckers, Lies Aan: Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-30 Onderwerp: schrijfster heeft lakens en dekens opgestuurd naar Westerbork.

Van: Beckers, Lies Aan: Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-30 Onderwerp: schrijfster heeft lakens en dekens opgestuurd naar Westerbork.

Brief van Lies Beckers aan S. Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Personen