We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-28 Onderwerp: Henk heeft een pakje gestuurd naar zijn vrouw. De inhoud moet ze delen met Mirjam en Hetty. Hij verwacht haar spoedig weer thuis.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, H. Aan: Jong-Cohen, de, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-28 Onderwerp: Henk heeft een pakje gestuurd naar zijn vrouw. De inhoud moet ze delen met Mirjam en Hetty. Hij verwacht haar spoedig weer thuis.&nbsp;

Briefkaart van H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Bekendmaking Datum: 1943-06-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Vermisten melding

Bekendmaking Datum: 1943-06-10 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Vermisten melding

Bekendmaking over melding van vermiste kampgevangenen

Mededeling Datum: 1943-10-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: melding van terugkeer van dienstreis

Mededeling Datum: 1943-10-23 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: melding van terugkeer van dienstreis

Mededeling over melding van terugkeer van een dienstreis

Werken.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Vrouwen tijdens het werk in de 'Mica-industrie' (Glimmer).

Werken.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Vrouwen tijdens het werk in de 'Mica-industrie' (Glimmer).

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Arbeitskarte&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Katz-Goldsmit, Kaatje DB 2 Groep: Frauengruppe Horst Cohen&nbsp; Datum: 1944-10-06

Arbeitskarte&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Van: Katz-Goldsmit, Kaatje DB 2 Groep: Frauengruppe Horst Cohen&nbsp; Datum: 1944-10-06

Arbeitskarte van Kaatje Katz-Goldsmit

Ausweiskarte (deel) Westerbork, kamp Van: Katz-Goldsmit, Kaatje Behorend bij: H1945-70-194

Ausweiskarte (deel) Westerbork, kamp Van: Katz-Goldsmit, Kaatje Behorend bij: H1945-70-194

Ausweiskarte van Kaatje Katz-Goldsmit

Foto van Indische vrouwen bij een barak en een sneeuwpop&nbsp; Plaats: Repatriëringskamp Westerbork, Schattenberg Datum: 1950-1951

Foto van Indische vrouwen bij een barak en een sneeuwpop&nbsp; Plaats: Repatriëringskamp Westerbork, Schattenberg Datum: 1950-1951

Foto van Indische vrouwen bij een barak en een sneeuwpop

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Vrouwen kamp Westerbork (21-65 jaar)

Vier Indische dames staan buiten voor het raam van een barak in het woonoord Schattenberg. Schattenberg, jaartal onbekend.

Vier Indische dames staan buiten voor het raam van een barak in het woonoord Schattenberg. Schattenberg, jaartal onbekend.

Foto van vier Indische vrouwen buiten voor het raam van een barak in (kamp) Schattenberg.

Bekendmaking&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-01 Onderwerp: Nachtausweis mag alleen voor het werk worden gebruikt. Verduistering moet beter worden toegepast.

Bekendmaking&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-01 Onderwerp: Nachtausweis mag alleen voor het werk worden gebruikt. Verduistering moet beter worden toegepast.

Bekendmaking over gebruik Nachtausweis en het toepassen van verduistering

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-16&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Stamkaarten, het inleveren ervan door de OD.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-08-16&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Stamkaarten, het inleveren ervan door de OD.

Bekendmaking over inleveren van stamkaarten door de OD

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-04-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Vrouwen met een 'Z' stempel mogen niet worden ingezet bij barakkendienst.

Bekendmaking&nbsp; Datum: 1943-04-22&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Vrouwen met een 'Z' stempel mogen niet worden ingezet bij barakkendienst.

Bekendmaking wel of niet inzetten van vrouwen bij barakkendienst

Synagoge van het centraal Vluchtelingenkamp (barak 9, 496 zitplaatsen). Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: later werd in deze barak ook de theateruitvoeringen en de registratie van binnenkomende- en soms vertrekkende transporten gedaan. Ook vonden hier later diensten plaats van gedoopte Joden.

Synagoge van het centraal Vluchtelingenkamp (barak 9, 496 zitplaatsen). Vluchtelingenkamp&nbsp; Schaal: 1:100 Opmerking: later werd in deze barak ook de theateruitvoeringen en de registratie van binnenkomende- en soms vertrekkende transporten gedaan. Ook vonden hier later diensten plaats van gedoopte Joden.

Bouwtekening van de synagoge

Van: Meyer&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Meyer&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van Meyer aan Staatsbosbeheer

Ketelopstelling en bemetseling voor centrale verwarmings installatie Vluchtelingenkamp Schaal: 1:20

Ketelopstelling en bemetseling voor centrale verwarmings installatie Vluchtelingenkamp Schaal: 1:20

Bouwtekening van de ketelopstelling in het ketelhuis

Kommandantur-Befehl No. 4&nbsp; Nieuwe indeling der diensten&nbsp; Datum: 1943-01-25 Blz.: 4&nbsp; Tekst in Duits

Kommandantur-Befehl No. 4&nbsp; Nieuwe indeling der diensten&nbsp; Datum: 1943-01-25 Blz.: 4&nbsp; Tekst in Duits

Kommandantur-Befehl No. 4

Distributiestamkaart Van: Van der Veen, Wijbren Plaats: Huizum, gem. Leeuwarderdeel Datum: 16 okt. 1939.

Distributiestamkaart Van: Van der Veen, Wijbren Plaats: Huizum, gem. Leeuwarderdeel Datum: 16 okt. 1939.

Distributiestamkaart van Wijbren van der Veen

Arbeitskarte van Henriette Clara Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: werkzaam voor DB 6, groep 13. met stempels van arts A. Bial (vrijstelling van dienst of lichte dienst).

Arbeitskarte van Henriette Clara Cohen-de Haaff Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Onderwerp: werkzaam voor DB 6, groep 13. met stempels van arts A. Bial (vrijstelling van dienst of lichte dienst).

Arbeitskarte van Heriette C. Cohen-de Haaff in kamp Westerbork

Van: Koppelen, Hijman, van&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-06 Betreft toestemming om het kamp voorgoed te verlaten en zich te begeven naar Den Haag.

Van: Koppelen, Hijman, van&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-06 Betreft toestemming om het kamp voorgoed te verlaten en zich te begeven naar Den Haag.

Vrijlatingsbewijs van Hijman van Koppelen

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Bevrijdingsacties kamp Westerbork

Bevrijdingsplan Dominee Ader

Aan: Cohen, L.A.A. Van: Allied Military Commandant&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-04-19&nbsp; Onderwerp: Identiteitsbewijs van de heer Cohen om voor belangrijk werk het kamp te mogen verlaten.&nbsp; Uit de periode dat het kamp was bevrijd door de Canadezen.&nbsp;

Aan: Cohen, L.A.A. Van: Allied Military Commandant&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-04-19&nbsp; Onderwerp: Identiteitsbewijs van de heer Cohen om voor belangrijk werk het kamp te mogen verlaten.&nbsp; Uit de periode dat het kamp was bevrijd door de Canadezen.&nbsp;

Foto van een identiteitsbewijs van L.A.A. Cohen

Eten.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Mensen aan het eten. De man links is rabbijn Benjamin Murmelstein.

Eten.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Mensen aan het eten. De man links is rabbijn Benjamin Murmelstein.

Van: Koppelen-Liebermann, van, Vrouwtje&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-06-21&nbsp; Betreft toestemming om het kamp voorgoed te verlaten en zich te begeven naar Den Haag.

Van: Koppelen-Liebermann, van, Vrouwtje&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-06-21&nbsp; Betreft toestemming om het kamp voorgoed te verlaten en zich te begeven naar Den Haag.

Vrijlatingsbewijs van Vrouwtje van Koppelen-Liebermann

Kerktoren en schetsjes van gezichten en een persoon Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Kerk in Theresienstadt.

Kerktoren en schetsjes van gezichten en een persoon Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp; Kerk in Theresienstadt.

Vonnis Salomon Boas wordt aangeklaagd voor het verstoren van de openbare orde. Hiervoor wordt hij door de Berufungskammer onder voorzitterschap van Heinrich Klang veroordeeld tot een celstraf. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-03-21

Vonnis Salomon Boas wordt aangeklaagd voor het verstoren van de openbare orde. Hiervoor wordt hij door de Berufungskammer onder voorzitterschap van Heinrich Klang veroordeeld tot een celstraf. Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-03-21

Vonnis voor Salomon Boas in Theresienstadt wegens verstoren openbare orde

Personen