In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Naziconcentratiekampen

Ravensbrück

Tweede Distributie Stamkaart No. 90093 Van: Boas, Esther Ruth Afgegeven: Amsterdam

Tweede Distributie Stamkaart No. 90093 Van: Boas, Esther Ruth Afgegeven: Amsterdam

Tweede distributiestamkaart van Esther Ruth Boas

Van: Querido, Levie Aan: het is uit te houden in de Schouwburg; transporten naar Vught; wie gaat naar Brandon (Joodse Raad); voorlopig eten genoeg voor een week…

Van: Querido, Levie Aan: het is uit te houden in de Schouwburg; transporten naar Vught; wie gaat naar Brandon (Joodse Raad); voorlopig eten genoeg voor een week…

Brief van Levie Querido vanuit de Hollandsche Schouwburg

Tweede Distributie Stamkaart No. 976531 Van: Boas, Marc Louis Afgegeven: Amsterdam

Tweede Distributie Stamkaart No. 976531 Van: Boas, Marc Louis Afgegeven: Amsterdam

Tweede distributiestamkaart van Marc Louis Boas

Tweede Distributie Stamkaart No. 062705 Van: Boas, Salomon Afgegeven: Amsterdam

Tweede Distributie Stamkaart No. 062705 Van: Boas, Salomon Afgegeven: Amsterdam

Tweede distributiestamkaart van Salomon Boas

Tweede Distributie Stamkaart No. 062400 Van: Boas-Prins, Seraphina Afgegeven: Amsterdam

Tweede Distributie Stamkaart No. 062400 Van: Boas-Prins, Seraphina Afgegeven: Amsterdam

Tweede distributiestamkaart van S. Boas-Prins

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Bezetting Nederlands-Indië door Japan

Japanse krijgsgevangenen- en interneringskampen

KNIL

Religieus leven kamp Westerbork

Synagogebezoek kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Overnachten kamp Westerbork

Specifieke razzia's in Nederland

Razzia 20 juni 1943

Ziekenhuisbarakken

Tandarts

Bertha van Praag-Schwarz is gedeporteerd op 23 maart 1943. Haar officiële overlijdensakte bevat een onjuiste datum, die alleen via de rechtbank kan worden gecorrigeerd.

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-18 Onderwerp: zelfmoord gevallen (11 personen, woning boven); vader gekeurd voor een werkkamp in Drenthe; vader is hoopvol; razzia's…&nbsp;

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-07-18 Onderwerp: zelfmoord gevallen (11 personen, woning boven); vader gekeurd voor een werkkamp in Drenthe; vader is hoopvol; razzia's…&nbsp;

Brief van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. De tafel waarop de kinderen spelen (voor barak 45) werd ook als tafeltennistafel gebruikt. Het jongentje dat zitten op de tafel naar de camera kijkt is Marius Bloemhard. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. De tafel waarop de kinderen spelen (voor barak 45) werd ook als tafeltennistafel gebruikt. Het jongentje dat zitten op de tafel naar de camera kijkt is Marius Bloemhard. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring).

Foto van Indische kinderen in (kamp) Schattenberg

Onbekende vrouw met twee kinderen in kamp Schattenberg Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Onbekende vrouw met twee kinderen in kamp Schattenberg Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van een Indische vrouw met twee kinderen in (kamp) Schattenberg

Van: de Haaff, Clara Aan: Cohen-de Haaff, Nathan en Jetty Plaats: Westerbork, kamp, barak 81 A Datum: 1943-02 Onderwerp: de schrijfster ligt in het ziekenhuis; maandagnacht zijn ze in kamp Westerbork aangekomen; ze hebben gezelschap van het echtpaar van der Heyden en mevrouw de Waal; mijnheer van de Heyden ligt ook in het ziekenhuis; de dokter heeft tegen de schrijfster gezegd dat ze rust moet houden; moeder ligt er ook, schuin tegenover en onder haar mevrouw Cohen; de schrijfster wordt goed verzorgt en de zusters zijn allemaal aardig; meneer Olman gesproken, die portier van de ziekenbarak is; Emmy Hartogs ligt ook in het ziekenhuis; vele anderen gesproken, waaronder oom Pienas (Levie)…

Van: de Haaff, Clara Aan: Cohen-de Haaff, Nathan en Jetty Plaats: Westerbork, kamp, barak 81 A Datum: 1943-02 Onderwerp: de schrijfster ligt in het ziekenhuis; maandagnacht zijn ze in kamp Westerbork aangekomen; ze hebben gezelschap van het echtpaar van der Heyden en mevrouw de Waal; mijnheer van de Heyden ligt ook in het ziekenhuis; de dokter heeft tegen de schrijfster gezegd dat ze rust moet houden; moeder ligt er ook, schuin tegenover en onder haar mevrouw Cohen; de schrijfster wordt goed verzorgt en de zusters zijn allemaal aardig; meneer Olman gesproken, die portier van de ziekenbarak is; Emmy Hartogs ligt ook in het ziekenhuis; vele anderen gesproken, waaronder oom Pienas (Levie)…

Briefkaart van Clara de Haaff aan Nathan en Jetty Cohen-de Haaff vanuit kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad in Den Haag Aan: een medewerker van de Joodse Raad in Den Haag Plaats: Den Haag Datum: 1942 Onderwerp: afwikkeling bagageberichten

Van: de Joodse Raad in Den Haag Aan: een medewerker van de Joodse Raad in Den Haag Plaats: Den Haag Datum: 1942 Onderwerp: afwikkeling bagageberichten

Mededeling over bagageberichten voor de Joodse Raad in Den Haag

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-08 Onderwerp: niet-joods personeel in Joodse lokalen; bezoek bij niet-Joden; spertijden winkels; bezorging goederen; verboden beroepen.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam/Den Haag Datum: 1942-09-08 Onderwerp: niet-joods personeel in Joodse lokalen; bezoek bij niet-Joden; spertijden winkels; bezorging goederen; verboden beroepen.

Bulletin nummer 11 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Nieuwkerk, mevrouw Plaats: Dresden Datum: 1942-02-06 Onderwerp: bedankje; over haar broer Günt(h)er (Höxter), hoe het met hem gaat; een aantal keer geschreven, maar geen antwoord gekregen.&nbsp; Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Nieuwkerk, mevrouw Plaats: Dresden Datum: 1942-02-06 Onderwerp: bedankje; over haar broer Günt(h)er (Höxter), hoe het met hem gaat; een aantal keer geschreven, maar geen antwoord gekregen.&nbsp; Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Briefkaart van Margot Sara Nalowitz aan mevrouw Nieuwkerk vanuit Dresden

Van: Sidtmann&nbsp; Aan: Günt(h)er Höxter c/o Nieuwkerk&nbsp; Plaats: Parijs Datum: 1942 Onderwerp: over gezondheid en een oorlog die niet eeuwig zal duren… Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Van: Sidtmann&nbsp; Aan: Günt(h)er Höxter c/o Nieuwkerk&nbsp; Plaats: Parijs Datum: 1942 Onderwerp: over gezondheid en een oorlog die niet eeuwig zal duren… Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Briefkaart van Sidtmann aan Günt(h)er Höxter c/o Nieuwkerk vanuit Parijs

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Höxter, Günt(h)er, c/o Nieuwkerk Plaats: Dresden Datum: 1942-05-17 Onderwerp: aan haar broer Günt(h)er; grote zorgen, geen antwoord. Hopelijk kan haar broer zich verder bij boeren in zijn vaardigheden ontwikkelen. Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Van: Margot. S. Nalowitz(?)-Höxter Aan: Höxter, Günt(h)er, c/o Nieuwkerk Plaats: Dresden Datum: 1942-05-17 Onderwerp: aan haar broer Günt(h)er; grote zorgen, geen antwoord. Hopelijk kan haar broer zich verder bij boeren in zijn vaardigheden ontwikkelen. Günther behoort tot de groep zionistische jongeren die werkzaam zijn geweest in het werkdorp Wieringermeer. Hij woonde na de opheffing van het werkdorp in bij het gastgezin Nieuwkerk.

Briefkaart van Margot S. Nalowitz aan Günter Höxter op het adres van de familie Nieuwkerk vanuit Dresden

Aan: Cohen-Wolf, G (Gezela)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Geboren: 1910-07-06 Datum: 1943-08-31 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een pakket met achterop geschreven de inhoud.

Aan: Cohen-Wolf, G (Gezela)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Geboren: 1910-07-06 Datum: 1943-08-31 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een pakket met achterop geschreven de inhoud.

Bewijs van ontvangst voor verzonden pakket naar kamp Westerbork

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-08-18 Onderwerp: afstempeling oproepingen voor Joodse werkkampen; Joodse kapperszaken.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1942-08-18 Onderwerp: afstempeling oproepingen voor Joodse werkkampen; Joodse kapperszaken.

Bulletin nummer 7 van de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag

Van: Moes, D. (assistent personeelszaken) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948 Onderwerp: vrij personeel in het kamp gefotografeerd op hun werk- en woonlocaties.&nbsp;

Van: Moes, D. (assistent personeelszaken) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948 Onderwerp: vrij personeel in het kamp gefotografeerd op hun werk- en woonlocaties.&nbsp;

Fotoalbum van D. Moes gemaakt tijdens zijn werkperiode in het Interneringskamp Westerbork

Onderwerp: briefje van 1- en 2 Rentenmark.

Onderwerp: briefje van 1- en 2 Rentenmark.

Papiergeld uit Duitsland

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: de dominee heeft een bezoek in Amsterdam gebracht; felicitatie aan Aron in verband met zijn mooie betrekking bij de Joodse Raad; Mietje is met de kinderen bij haar ouders in Farmsum; is Lena nog in Amsterdam?; Lima is naar het buitenland gegaan, gehoord van Nijveen uit de Folkingestraat. Ze heeft in Hoogezand een briefje uit de trein gegooid en daarop geschreven…Een Jodenman uit Hoogezand heeft het briefje gevonden en naar Nijveen gestuurd; over vele anderen uit Groningen die zijn doorgestuurd…Siegfried ligt in het ziekenhuis en Rosa moet bevallen…

Van: Sleutelberg-Bamberger, Judikje en Sleutelberg Meijer (en Borach) Aan: van Dam-Sleutelberg, Golina en haar gezin&nbsp; Plaats: Farmsum Datum: 1942-07 Onderwerp: de dominee heeft een bezoek in Amsterdam gebracht; felicitatie aan Aron in verband met zijn mooie betrekking bij de Joodse Raad; Mietje is met de kinderen bij haar ouders in Farmsum; is Lena nog in Amsterdam?; Lima is naar het buitenland gegaan, gehoord van Nijveen uit de Folkingestraat. Ze heeft in Hoogezand een briefje uit de trein gegooid en daarop geschreven…Een Jodenman uit Hoogezand heeft het briefje gevonden en naar Nijveen gestuurd; over vele anderen uit Groningen die zijn doorgestuurd…Siegfried ligt in het ziekenhuis en Rosa moet bevallen…

Brief van Judikje Sleutelberg-Bamberger en Meijer Sleutelberg aan Golina van Dam-Sleutelberg en haar gezin

Recept&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Recept&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944

Recept voor Esther Boom-Jacobs in kamp Westerbork

Bewijs Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-11 Plaats: Westerbork, kamp

Bewijs Kruimink-van Dam, Saartje, barak 72, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-11 Plaats: Westerbork, kamp

Vrijstelling van transport voor Saartje Kruimink-van Dam

Joodse gemeenten in Groningen

Joodse gemeente Uithuizen

Sonder-Ausweis&nbsp; Norden, Herman, 19-7-21, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Norden, Herman, 19-7-21, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Herman Norden

Tussenblad Gemeente Politie Assen, Bureau Opsporing&nbsp;Oorlogsmisdrijven Behorend bij proces-verbaal 414B Bijlage 10

Tussenblad Gemeente Politie Assen, Bureau Opsporing&nbsp;Oorlogsmisdrijven Behorend bij proces-verbaal 414B Bijlage 10

Proces-verbaal tussenblad

Foto van Indische vrouwen met pannetjes en rantangs Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950-1951 De vrouwen zijn op weg naar de Centrale Keuken waar de maaltijden konden worden afgehaald.

Foto van Indische vrouwen met pannetjes en rantangs Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Datum: 1950-1951 De vrouwen zijn op weg naar de Centrale Keuken waar de maaltijden konden worden afgehaald.

Foto van Indische vrouwen met pannetjes en rantangs in Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg)

Lijst met opsomming van impressies geschreven door J. de Vries tussen 10-03-1945 en 20-05-1945. Alleen ‘Maanlicht in Westerbork’ en ‘Transport’ zijn bewaard gebleven.&nbsp;

Lijst met opsomming van impressies geschreven door J. de Vries tussen 10-03-1945 en 20-05-1945. Alleen ‘Maanlicht in Westerbork’ en ‘Transport’ zijn bewaard gebleven.&nbsp;

Lijst met opsomming van impressies geschreven door Jacob de Vries

Verklaring - Doorreisvergunning Plaats: provincie Drenthe Datum:&nbsp;1945-04/05 Dhr. M.F. Buijvoets, de vader van commandant Jan Buijvoets, heeft van het Militair Gezag toestemming om zich van Drenthe naar Oss te begeven en terug eventueel via Almelo.&nbsp;

Verklaring - Doorreisvergunning Plaats: provincie Drenthe Datum:&nbsp;1945-04/05 Dhr. M.F. Buijvoets, de vader van commandant Jan Buijvoets, heeft van het Militair Gezag toestemming om zich van Drenthe naar Oss te begeven en terug eventueel via Almelo.&nbsp;

Verklaring van het Militair Gezag waarin aan M. F. Buijvoets toestemming wordt verleend zich naar Oss te begeven

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-09 Onderwerp: bedankje voor een pakket.

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-09 Onderwerp: bedankje voor een pakket.

Briefkaart van Abraham van Dam aan Joseph van Dam vanuit kamp Westerbrok

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07 Onderwerp: bedankje voor een pakket.

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07 Onderwerp: bedankje voor een pakket.

Briefkaart van Abraham van Dam aan Joseph van Dam vanuit kamp Westerbork

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam

Van: de Burgerlijke Stand Amsterdam Aan: Teixeira de Mattos, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-16 Onderwerp: betaald voor het doen van nasporing in de registers van de Burgerlijke Stand. Zie gegevens op de achterkant.

Van: de Burgerlijke Stand Amsterdam Aan: Teixeira de Mattos, mej. Plaats: Amsterdam Datum: 1933-08-16 Onderwerp: betaald voor het doen van nasporing in de registers van de Burgerlijke Stand. Zie gegevens op de achterkant.

Bewijs van betaling door mej. Teixeira de Mattos voor nasporing in de Burgerlijke Stand in Amsterdam

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-15 Onderwerp: bedankje voor een pakket.

Van: van Dam, Abraham Aan: van Dam, Joseph Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-15 Onderwerp: bedankje voor een pakket.

Van: Boas, Salomon Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-21 Onderwerp: Salomon is dankbaar voor het pakje. Esthertje smult van de borstplaatjes, koekjes en ontbijtkoek. Hij bedankt ook voor de eieren en de boter. De oorarts is tevreden over Esther. Ze heeft een rond gezicht met rode wangen. De volgende keer stuurt Salomon weer een zegel mee voor een nieuw pakje.&nbsp;

Van: Boas, Salomon Aan: Familie Spier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-04-21 Onderwerp: Salomon is dankbaar voor het pakje. Esthertje smult van de borstplaatjes, koekjes en ontbijtkoek. Hij bedankt ook voor de eieren en de boter. De oorarts is tevreden over Esther. Ze heeft een rond gezicht met rode wangen. De volgende keer stuurt Salomon weer een zegel mee voor een nieuw pakje.&nbsp;

Brief van Salomon Boas aan de familie Spier vanuit kamp Westerbork

Personen