In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: filmtekst

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Vrouwenmars van Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Doorgangskamp Westerbork

Van: Office Palestinien De Suisse Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Genève Datum: 1943-12-24 Onderwerp: Palestina-certificaat

Van: Office Palestinien De Suisse Aan: Emmering, Siegfried Plaats: Genève Datum: 1943-12-24 Onderwerp: Palestina-certificaat

Brief van Office Palestinien De Suisse aan Siegfried Emmering

Van: Dienstbereich II Verwaltung Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-31 Onderwerp: Verklaring dat de heer Cohen op de Stammliste vermeld staat.

Van: Dienstbereich II Verwaltung Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-31 Onderwerp: Verklaring dat de heer Cohen op de Stammliste vermeld staat.

Foto van een bericht van Dienstbereich II Verwaltung aan L.A.A. Cohen

Reisvergunning van het Militair Gezag Amsterdam Datum: 1945-08 Vergunning voor C.A.M. de Vries voor een reis van Amsterdam naar Friesland i.v.m. de gezondheid

Reisvergunning van het Militair Gezag Amsterdam Datum: 1945-08 Vergunning voor C.A.M. de Vries voor een reis van Amsterdam naar Friesland i.v.m. de gezondheid

Reisvergunning Militair Gezag voor C.A.M. de Vries

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling ‘Hulp aan Vertrekkenden’ Datum: 1942-11-28 Onderwerp: bagage om door te sturen naar kamp Westerbork voor Anna Polak-Kortoef.&nbsp;

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling ‘Hulp aan Vertrekkenden’ Datum: 1942-11-28 Onderwerp: bagage om door te sturen naar kamp Westerbork voor Anna Polak-Kortoef.&nbsp;

Bewijs van ontvangst voor het doorsturen van bagage van Anna Polak-Kortoef naar kamp Westerbork

Van: De Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Westerbork Aan: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-25 Onderwerp: oproep tot stempeling van persoonsbewijs

Van: De Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Westerbork Aan: Kruimink-van Dam, Saartje Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-25 Onderwerp: oproep tot stempeling van persoonsbewijs

Oproep van de Joodsche Raad voor Amsterdam voor Saartje Kruimink-van Dam

Van: Spiegel, Fritz (Fred)&nbsp; Datum: 1998 Geboren: 1932-04-2 Overleden: 2020-07-26

Van: Spiegel, Fritz (Fred)&nbsp; Datum: 1998 Geboren: 1932-04-2 Overleden: 2020-07-26

Foto van Fritz Spiegel op latere leeftijd

Jacob van der Woude voor de barak waarin hij woonde. Joods werkkamp, 1942-06-24.&nbsp;

Jacob van der Woude voor de barak waarin hij woonde. Joods werkkamp, 1942-06-24.&nbsp;

Jacob van der Woude bij een barak in een Joods werkkamp

Van: Gans, Regina Clara Plaats: Arnhem Datum: 1941-11-21 Nr. A48/068446

Van: Gans, Regina Clara Plaats: Arnhem Datum: 1941-11-21 Nr. A48/068446

Persoonsbewijs van Regina Gans

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: het gaat niet goed met Jules; een oud-collega van Siegfried die vlakbij Jules woonde, bracht een boodschap van Jules en Liesje mee; van alles gekocht en dingen klaargelegd voor het volgende pakket; Siegfried kreeg een aanwijzing om van Willemsparkweg naar ‘Oost’ te verhuizen; Els hoeft vanwege haar gemengde huwelijk geen ster meer te dragen…

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: het gaat niet goed met Jules; een oud-collega van Siegfried die vlakbij Jules woonde, bracht een boodschap van Jules en Liesje mee; van alles gekocht en dingen klaargelegd voor het volgende pakket; Siegfried kreeg een aanwijzing om van Willemsparkweg naar ‘Oost’ te verhuizen; Els hoeft vanwege haar gemengde huwelijk geen ster meer te dragen…

Brief van Alfred en Els aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Van: Enwald, Corn. (Eppo Gans) Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1944-08 Onderwerp: gemoedstoestand; probeert de vrouw van zijn broer Gerard op te beuren; weet zelf niet welke kant het opgaat wat hem zelf betreft. Een goede vriend is op transport gegaan…

Van: Enwald, Corn. (Eppo Gans) Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1944-08 Onderwerp: gemoedstoestand; probeert de vrouw van zijn broer Gerard op te beuren; weet zelf niet welke kant het opgaat wat hem zelf betreft. Een goede vriend is op transport gegaan…

Brief van Eppo Gans aan zijn familie vanuit kamp Vught

Pasfoto van Rozette van Cleef Plaats: Praag Datum: 1945-05

Pasfoto van Rozette van Cleef Plaats: Praag Datum: 1945-05

Pasfoto van Rozette van Cleef

Van: Fam. Spier Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-18 Onderwerp: schrijfster vindt het fijn dat Esthertje zo'n schik heeft met de pop.&nbsp;

Van: Fam. Spier Aan: Boas-Prins, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-07-18 Onderwerp: schrijfster vindt het fijn dat Esthertje zo'n schik heeft met de pop.&nbsp;

Brief van de familie Spier aan S. Boas-Prins vanuit Amsterdam

Personen