In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Leeuwen, Chaja, A., van Aan: Hack, L.E.M Datum: 1942-02-11 Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: pakket ontvangen. Prachtig.

Van: Leeuwen, Chaja, A., van Aan: Hack, L.E.M Datum: 1942-02-11 Plaats: Westerbork, kamp, barak 65 Onderwerp: pakket ontvangen. Prachtig.

Briefkaart van C. A. van Leeuwen aan L.E.M. Hack vanuit kamp Westerbork

Van: Gosschalk, familie Aan: Stranders-Hartog, Rosette, de (barak 36) Datum: 1943-02-11 Plaats: Scherpenisse Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

Van: Gosschalk, familie Aan: Stranders-Hartog, Rosette, de (barak 36) Datum: 1943-02-11 Plaats: Scherpenisse Onderwerp: verzenden van een pakket.&nbsp;

van familie Gosschalk aan Rosette Stranders-de Hartog

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-03&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: matrassen

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-12-03&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: matrassen

Mededeling dat matrassen niet meer gerepareerd zullen worden

Van: Joodsche Raad&nbsp;voor Amsterdam, afdeling Den Haag. Aan: Beurze-de Vries, J.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-02-11&nbsp; Onderwerp: tekenen van formulieren voor aanvraag verhuizing.

Van: Joodsche Raad&nbsp;voor Amsterdam, afdeling Den Haag. Aan: Beurze-de Vries, J.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-02-11&nbsp; Onderwerp: tekenen van formulieren voor aanvraag verhuizing.

Brief van de Joodsche Raad voor Amsterdam, afdeling Den Haag aan J. (Cahen) Beurze-de Vries

Leo Fischer werd op 29 februari 1944 op de Waalsdorpervlakte geëxecuteerd. Hij was ter dood veroordeeld voor zijn aandeel in het verzetswerk van de knokploeg ‘Oranje Vrijbuiters’ in Utrecht.

Informatie uit andere archieven

Colofon

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Nationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publieksonderzoek Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Internationale samenwerking Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Contacten Herinneringscentrum Kamp Westerbork met overheden

Wetenschappelijk onderzoek Herinneringskamp Westerbork

Contacten met kampoverlevenden

Uitbreidingen Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Ontstaan Herinneringscentrum Kamp Westerbork

PR Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Beleid Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publicaties Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Educatie Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Activiteiten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Wisselexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Basisexposities Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Herinrichtingen terrein kamp Westerbork

Post kamp Westerbork

Pakketpost kamp Westerbork

Voedselpakketten kamp Westerbork

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Verplegers kamp Westerbork

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Samenstelling transportlijsten kamp Westerbork

Reisverloop vanuit kamp Westerbork

Deutsche Reichsbahn en de deportatie vanuit kamp Westerbork

Nederlandse Spoorwegen en de deportatie vanuit kamp Westerbork

Transportbegeleiding vanuit kamp Westerbork

Kampleven Westerbork

Verstuurde post kamp Westerbork

Briefpost kamp Westerbork

Ontvangen post kamp Westerbork

Censuur kamp Westerbork

Clandestiene post kamp Westerbork

Keukenpersoneel kamp Westerbork

Handelsvertegenwoordigers kamp Westerbork

Landarbeiders kamp Westerbork

Rabbijnen kamp Westerbork

Barakleiding in kamp Westerbork

Ordonnansen

Maatschappelijk werkers kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Artiesten kamp Westerbork

Leraren kamp Westerbork

Verjaardagen kamp Westerbork

Barakleven kamp Westerbork

Jeugdorganisaties kamp Westerbork

Overnachten kamp Westerbork

Feestdagen kamp Westerbork

Maaltijden kamp Westerbork

Conflicten kamp Westerbork

Stemming kamp Westerbork

Kampjargon Westerbork

Privileges kampbewoners

Dienstreizen kamp Westerbork

Huishouding kamp Westerbork

Vriendschappen kamp Westerbork

Liefde en sexualiteit kamp Westerbork

Inkomsten kampbewoners Westerbork

Nieuwsvergaring en verspreiding kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Diefstallen kamp Westerbork

Bezittingen kampbewoners Westerbork

Gezinsleven kamp Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Kampregelementen kamp Westerbork

Sport kamp Westerbork

Hygiënische omstandigheden kamp Westerbork

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. Op de voorgrond rechts Marijke- en Huib of Eric Bloemhard. Links op de achterste rij twee kinderen van de familie Vogel (links Carla en rechts Tineke) Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van kinderen in kamp Schattenberg. Op de voorgrond rechts Marijke- en Huib of Eric Bloemhard. Links op de achterste rij twee kinderen van de familie Vogel (links Carla en rechts Tineke) Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)&nbsp;

Foto van kinderen in (kamp) Schattenberg