In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto genomen voor de ziekenbarak Plaats: Rivesaltes, Camp (Frankrijk) Datum: 1941-06

Foto genomen voor de ziekenbarak Plaats: Rivesaltes, Camp (Frankrijk) Datum: 1941-06

Foto van een ziekenbarak in het interneringskamp Camp Rivesaltes

Van: Rika (Bamberger) Aan: Line Plaats: Farmsum Datum: 1942-08 Onderwerp: hoe gaat het met verschillende personen, waaronder Jetbora; ze zal brood- en aardappelbonnen toesturen; zeep gemaakt van shampoo en scheerzeep… Line is Golina van Dam-Sleutelberg. In maart 1942 werd ze gedwongen met haar gezin te verhuizen van Farmsum naar Amsterdam.

Van: Rika (Bamberger) Aan: Line Plaats: Farmsum Datum: 1942-08 Onderwerp: hoe gaat het met verschillende personen, waaronder Jetbora; ze zal brood- en aardappelbonnen toesturen; zeep gemaakt van shampoo en scheerzeep… Line is Golina van Dam-Sleutelberg. In maart 1942 werd ze gedwongen met haar gezin te verhuizen van Farmsum naar Amsterdam.

Brief van Rika aan Line vanuit Farmsum

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Weinreb vrijstelling

Vrijstelling op basis van een buitenlandse nationaliteit kamp Westerbork

Stammliste in kamp Westerbork

Palestina vrijstelling kamp Westerbork

Frontkämpfer Sperre kamp Westerbork

Vrijstelling op basis van connecties in het buitenland kamp Westerbork

Rüstungs Sperre kamp Westerbork

Verlof kamp Westerbork

Gekochte vrijstellingen kamp Westerbork

Platzen van vrijstellingslijsten kamp Westerbork

Gemengd gehuwden vrijstelling kamp Westerbork

Blauwe stempel

Groene stempel

Vrijlating uit kamp Westerbork

Vitamine R

Callmeyer vrijstelling kamp Westerbork

Gedoopte Joden vrijstelling kamp Westerbork

Alte Lagerinsassen

120.000 Stempel

Vrijstelling door ziekte kamp Westerbork

Vrijstelling wegens ziekte

Barneveld vrijstelling kamp Westerbork

Misbruik van macht gevangenen in kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de commandant van het Marechaussee-Detachement en de commandant van het Bewakingsdienst N.B.S. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: optreden van B.S.-wacht en marechaussee. Bladzijde 1: opdracht tot onderzoek&nbsp; Bladzijde 2: handgeschreven brief. In de brief de beschrijving van de omkoping met sigaretten door een bezoeker om op deze manier het kamp binnen te mogen komen.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: de commandant van het Marechaussee-Detachement en de commandant van het Bewakingsdienst N.B.S. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-31 Onderwerp: optreden van B.S.-wacht en marechaussee. Bladzijde 1: opdracht tot onderzoek&nbsp; Bladzijde 2: handgeschreven brief. In de brief de beschrijving van de omkoping met sigaretten door een bezoeker om op deze manier het kamp binnen te mogen komen.

Verklaring van J.G. Buijvoets aan de verschillende commandanten van de bewaking van het Interneringskamp

Van: Arem, Jean Aan: Onbekend&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-22 Onderwerp: Bericht van adreswijziging van Jean Arem. Briefkaart met daarop het oude adres: barak 83, en het nieuwe adres: barak 71

Van: Arem, Jean Aan: Onbekend&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-01-22 Onderwerp: Bericht van adreswijziging van Jean Arem. Briefkaart met daarop het oude adres: barak 83, en het nieuwe adres: barak 71

foto van een bericht van adreswijziging van Jean Arem in kamp Westerbork

Van: Langstadt, Ruth Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-27&nbsp; Onderwerp: bewijs van het overmaken van geld door Ruth Langstadt &nbsp;aan haar vader Wilhelm in Theresienstadt

Van: Langstadt, Ruth Aan: Langstadt, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-27&nbsp; Onderwerp: bewijs van het overmaken van geld door Ruth Langstadt &nbsp;aan haar vader Wilhelm in Theresienstadt

van het overmaken van geld door Ruth Langstadt aan haar vader in Theresienstadt

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 287 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Spanier, Anna geb. 08-09-66 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 21-05-1943 Nr. 287 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Spanier, Anna geb. 08-09-66 overleden te Westerbork op 13-05-1943 op: 14-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Anna Spanier

Van: Politie Aan: Kortoef, Willem Datum: 1941-04-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: in beslagname Philips radio

Van: Politie Aan: Kortoef, Willem Datum: 1941-04-26 Plaats: Amsterdam Onderwerp: in beslagname Philips radio

Bewijs dat de radio van Willem Kortoef in beslag is genomen

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-03-01 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Aan: Kortoef-Leijden van Amstel, Sara Datum: 1943-03-01 Plaats: Amsterdam Naar: Westerbork, kamp Onderwerp: verzenden van een pakket

Bewijs van verzending van een pakket aan Sara Kortoef-Leijden van Amstel in kamp Westerbork

Personen