In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Nieuw-Amsterdam Datum: 1941-09-06 Onderwerp: ze is alleen in het huis van haar oom en tante, want die zijn tot de volgende week in Wildervank; haar neef Maurits is ook mee naar Wildervank, hij mag niet meer naar de openbare school en is onvrijwillig op vakantie; zondag gaat ze met de gymnastiekvereniging &nbsp;D.O.L. naar Dalen, ze moet meedoen aan verschillende atletiekonderdelen; ‘Ken jij die vrouw, die gifmengster uit Zuidwending wel’; ‘naast ons is een jongen in Rusland gesneuveld, hij was Duits soldaat, hij was in ondertrouw en zijn aanstaande verwacht een kind…’;&nbsp;

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Nieuw-Amsterdam Datum: 1941-09-06 Onderwerp: ze is alleen in het huis van haar oom en tante, want die zijn tot de volgende week in Wildervank; haar neef Maurits is ook mee naar Wildervank, hij mag niet meer naar de openbare school en is onvrijwillig op vakantie; zondag gaat ze met de gymnastiekvereniging &nbsp;D.O.L. naar Dalen, ze moet meedoen aan verschillende atletiekonderdelen; ‘Ken jij die vrouw, die gifmengster uit Zuidwending wel’; ‘naast ons is een jongen in Rusland gesneuveld, hij was Duits soldaat, hij was in ondertrouw en zijn aanstaande verwacht een kind…’;&nbsp;

Brief van Gaaltje Valk aan Henny vanuit Nieuw-Amsterdam

Hoek van het kampterrein met afrastering en op de achtergrond een wachttoren. De gracht wordt uitgegraven.&nbsp;Zicht op de zuidoost zijde van het kamp. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942.

Hoek van het kampterrein met afrastering en op de achtergrond een wachttoren. De gracht wordt uitgegraven.&nbsp;Zicht op de zuidoost zijde van het kamp. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942.

Foto van de afrastering van kamp Westerbork met wachttoren

In het boek mijn naam is Selma, beschrijft Selma haar leven, voor en na de oorlog en haar deportatie en overleven in de kampen.

Van: Leffie Aan:&nbsp;Beste Dien (Bos, Dina Amelia Elizabeth) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-08-23 Onderwerp: De schrijver bedankt Dien voor de sigaretten voor Pim en zal deze in zijn pakje stoppen. Schrijver vertelt verder dat het met paps (schoonvader, Leo Loeb)) &nbsp;heel slecht gaat. Hij heeft hartaanval gehad. Het is een dubbeltje op zijn kant geweest. Hij krijgt voortdurend injecties en is nu voor de derde keer geopereerd (een buisje in de buik). Schrijver hoopt dat paps het haalt. Verder meldt de schrijver dat Pim (Willem Loeb) door een bloedtransfusie (voor zijn vader ¾ liter bloed) een aderinfectie heeft opgelopen, omdat ze hem met een onsteriele naald bloed hebben afgetapt. Hij loopt nu met zijn arm in een slinger.&nbsp;

Van: Leffie Aan:&nbsp;Beste Dien (Bos, Dina Amelia Elizabeth) Plaats: Amsterdam Datum: 1944-08-23 Onderwerp: De schrijver bedankt Dien voor de sigaretten voor Pim en zal deze in zijn pakje stoppen. Schrijver vertelt verder dat het met paps (schoonvader, Leo Loeb)) &nbsp;heel slecht gaat. Hij heeft hartaanval gehad. Het is een dubbeltje op zijn kant geweest. Hij krijgt voortdurend injecties en is nu voor de derde keer geopereerd (een buisje in de buik). Schrijver hoopt dat paps het haalt. Verder meldt de schrijver dat Pim (Willem Loeb) door een bloedtransfusie (voor zijn vader ¾ liter bloed) een aderinfectie heeft opgelopen, omdat ze hem met een onsteriele naald bloed hebben afgetapt. Hij loopt nu met zijn arm in een slinger.&nbsp;

Brief van Leffie aan Dien vanuit Amsterdam

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Nieuw-Amsterdam Datum: 1940-09 Onderwerp: zie brief 16403-02, 6 september 1941.

Van: Valk, Gaaltje Aan: (v/d Laan) Henny Plaats: Nieuw-Amsterdam Datum: 1940-09 Onderwerp: zie brief 16403-02, 6 september 1941.

Enveloppe beschreven door Gaaltje Valk aan Henny v/d Laan vanuit Nieuw-Amsterdam

Van: de Wehrmacht Aan: wie het betreft Plaats: Berlijn Datum: 1940-04-02 Onderwerp: berichtenverkeer; op de achterkant een krabbel: ‘ sigaretten niet toegestaan’.

Van: de Wehrmacht Aan: wie het betreft Plaats: Berlijn Datum: 1940-04-02 Onderwerp: berichtenverkeer; op de achterkant een krabbel: ‘ sigaretten niet toegestaan’.

Mededeling over berichtenverkeer

Van: Bonn, S.&nbsp; Aan: het Rode Kruis, Informatiebureau Plaats: Amsterdam-Zuid Datum: 1953-03 Onderwerp: het overlijden van Eliazer v.d. Hoeden is reeds op 5 juli 1951 gepubliceerd in de Staatscourant.

Van: Bonn, S.&nbsp; Aan: het Rode Kruis, Informatiebureau Plaats: Amsterdam-Zuid Datum: 1953-03 Onderwerp: het overlijden van Eliazer v.d. Hoeden is reeds op 5 juli 1951 gepubliceerd in de Staatscourant.

Brief van S. Bonn aan het Informatiebureau van het Rode Kruis

Van: onbekend Aan: Diekerhof, G.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04

Van: onbekend Aan: Diekerhof, G.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04

Enveloppe gericht aan G.J. Diekerhoff vanuit Amsterdam

Van: onbekend Aan: Diekerhof, G.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943

Van: onbekend Aan: Diekerhof, G.J. Plaats: Amsterdam Datum: 1943

Bewijs Datum: 1941-05-14 Onderwerp: inleveren van een radiotoestel door W. Kortoef.

Bewijs Datum: 1941-05-14 Onderwerp: inleveren van een radiotoestel door W. Kortoef.

Bewijs voor het inleveren van een radiotoestel door W. Kortoef

Personen