In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

De aardappelbunker van de binnenkant gefotografeerd, in het kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942. De bunker bevond zich buiten het kamp en behoort nu tot een van de weinige bewaard gebleven bouwsels.

De aardappelbunker van de binnenkant gefotografeerd, in het kamp Westerbork. Kamp Westerbork, 1942. De bunker bevond zich buiten het kamp en behoort nu tot een van de weinige bewaard gebleven bouwsels.

De kelder van de aardappelbunker

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-05-30 Onderwerp: kampverleden; kamp Westerbork; Bergen-Belsen; Tröbitz.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-05-30 Onderwerp: kampverleden; kamp Westerbork; Bergen-Belsen; Tröbitz.

Verklaring van het Rode Kruis pover het kampverleden van Nathan Cohen

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-17, No. 57&nbsp; Inhoud: Wijziging groepsindeling van DB4 en DB8 (kappers en fotografen); afscheiding Industrieterrein.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-17, No. 57&nbsp; Inhoud: Wijziging groepsindeling van DB4 en DB8 (kappers en fotografen); afscheiding Industrieterrein.

Lagerbefehl No. 57

Van: Kalmann, Dora Aan: Rita Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-21 Onderwerp: pakketten, hoop om nog lang in Westerbork te blijven Zie ook F 310-068

Van: Kalmann, Dora Aan: Rita Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-21 Onderwerp: pakketten, hoop om nog lang in Westerbork te blijven Zie ook F 310-068

Briefkaart van Dora Kalmann aan Rita vanuit kamp Westerbork

Lagersbefehl No. 29 Datum: 1943-05-06 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Bezoektijd weeshuis; Bewaring van sleutels van werkplaatsen en industriebarakken; Spertijd

Lagersbefehl No. 29 Datum: 1943-05-06 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Bezoektijd weeshuis; Bewaring van sleutels van werkplaatsen en industriebarakken; Spertijd

Lagersbefehl No. 29

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 03-07-1943 Nr. 445 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bont, Judith geb. 07-07-16 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 03-07-1943 Nr. 445 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bont, Judith geb. 07-07-16 overleden te Westerbork op 21-07-1943 op 22-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Judith Bont

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het werk op het land. Op de voorgrond een volgeladen boerenwagen; op de achtergrond wordt aan korenmijten gewerkt.&nbsp; &nbsp;

Breslauer, W.R. Werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943.&nbsp; Kampgevangenen aan het werk op het land. Op de voorgrond een volgeladen boerenwagen; op de achtergrond wordt aan korenmijten gewerkt.&nbsp; &nbsp;

Werkzaamheden op het land van de kampboerderij tijdens de korenoogst

Portretfoto van kampcommandant/Directeur J. Schol.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Jacques Schol werd in mei 1940 aangesteld als directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp. Samen met zijn vrouw woonde hij in de commandantswoning. Ook toen kamp Westerbork een doorgangskamp werd bleef Schol zijn functie vervullen onder de Duits bezetting van het kamp. In januari 1943 werd hij weggewerkt door kampcommandant Gemmeker.

Portretfoto van kampcommandant/Directeur J. Schol.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944 Jacques Schol werd in mei 1940 aangesteld als directeur van het Centraal Vluchtelingenkamp. Samen met zijn vrouw woonde hij in de commandantswoning. Ook toen kamp Westerbork een doorgangskamp werd bleef Schol zijn functie vervullen onder de Duits bezetting van het kamp. In januari 1943 werd hij weggewerkt door kampcommandant Gemmeker.

Foto van kampcommandant/Directeur Jacques Schol

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: spreekuur van kinderarts Dr. Wolff en Dr. Tas.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: spreekuur van kinderarts Dr. Wolff en Dr. Tas.

Mededeling over spreekuur van kinderarts Dr. Wolff en Dr. Tas

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-02-25 Onderwerp: informatie over Roosje Querido-Lever.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-02-25 Onderwerp: informatie over Roosje Querido-Lever.

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Roosje Querido-Lever

Van: Lierens, A. en J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-26 Onderwerp: dank voor briefkaart.

Van: Lierens, A. en J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-26 Onderwerp: dank voor briefkaart.

Briefkaart van A. en J. Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Reisvergunning Aan: Cohen, Jules Datum: 1944-06-27 Plaats: Westerbork, kamp Hem wordt toestemming verleend om van 28 juni tot 11 juli 1944 naar (buitencommando) Zeist te reizen.

Reisvergunning Aan: Cohen, Jules Datum: 1944-06-27 Plaats: Westerbork, kamp Hem wordt toestemming verleend om van 28 juni tot 11 juli 1944 naar (buitencommando) Zeist te reizen.

Briefkaart van A. Walg-Reens aan A. Reens vanuit kamp Westerbork

Personen