We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1924-10 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond in het Oude Lieden Gesticht.

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1924-10 Onderwerp: dank voor zijn bijdrage aan een zeer geslaagde avond in het Oude Lieden Gesticht.

Brief van Dowor Touf aan Levy Coster over de geslaagde feestavond

Aan: Friedheim, F. Th., Westerbork, kamp Geboren: 1882-06-29 Datum: 1943-04-24 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een pakket, met op de achterkant beschreven de inhoud.

Aan: Friedheim, F. Th., Westerbork, kamp Geboren: 1882-06-29 Datum: 1943-04-24 (poststempel) Plaats van verzending: Hilversum Onderwerp: ontvangstbewijs verzenden van een pakket, met op de achterkant beschreven de inhoud.

Bewijs van ontvangst voor verzonden pakket naar kamp Westerbork

Klaveren, van, dhr. Het huis van de commandant/directeur Schol van het Centraal Vluchtelingen Kamp. Kamp Westerbork, 1941.

Klaveren, van, dhr. Het huis van de commandant/directeur Schol van het Centraal Vluchtelingen Kamp. Kamp Westerbork, 1941.

van het huis van directeur Schol van het Centraal Vluchtelingenkamp

Van: Aan: Liefste Plaats: Datum: 1944-12-31 Onderwerp: gelukwensen, oom op reis gegaan, kopen van ceintuurtjes, achter op een menukaart geschreven.

Van: Aan: Liefste Plaats: Datum: 1944-12-31 Onderwerp: gelukwensen, oom op reis gegaan, kopen van ceintuurtjes, achter op een menukaart geschreven.

Brief met gelukwensen

Sonder-Ausweis Van Spier, Joseph, 29-10-05, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Van Spier, Joseph, 29-10-05, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Jozef van Spier

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-12&nbsp; Onderwerp: bedankje ontvangen pakket

Van: Praag, van, I. (geschreven door Frederika) Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-12&nbsp; Onderwerp: bedankje ontvangen pakket

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Van: Gelder, van, Abraham&nbsp; Onderwerp: ontvangen van brief, als zijn vrouw weg is dan doorsturen naar een ander adres. Datum: 1942-11

Van: Gelder, van, Abraham&nbsp; Onderwerp: ontvangen van brief, als zijn vrouw weg is dan doorsturen naar een ander adres. Datum: 1942-11

Brief van Abraham van Gelder over doorsturen van berichten naar een ander adres

Van: Vissel-Sleutelberg, Mietje Aan: haar ouders Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1942-11-15 Onderwerp: allen gezond; het eten en drinken is goed; vele bekenden; de moed niet laten zakken…

Van: Vissel-Sleutelberg, Mietje Aan: haar ouders Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1942-11-15 Onderwerp: allen gezond; het eten en drinken is goed; vele bekenden; de moed niet laten zakken…

Briefkaart van Mietje Vissel-Sleutelberg aan haar ouders

Van: Wiener, S.J.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-06-29&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging voor was van As voor de schrijver en zijn gezin heeft gedaan. Daarnaast een opsomming van de lotgevallen van oud-medewerkers van het CDK-kamp Westerbork.

Van: Wiener, S.J.&nbsp; Aan: As, van, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-06-29&nbsp; Onderwerp: o.a. dankbetuiging voor was van As voor de schrijver en zijn gezin heeft gedaan. Daarnaast een opsomming van de lotgevallen van oud-medewerkers van het CDK-kamp Westerbork.

Brief van S.J. Wiener aan Aad van As vanuit Amsterdam

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Tröbitz Datum: 1945-04 Na een reis van ongeveer veertien dagen stond de trein, afkomstig uit Bergen-Belsen, stil bij het plaatsje Tröbitz, tussen Leipzig en Dresden. Het gedicht gaat over deze treinreis.

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Tröbitz Datum: 1945-04 Na een reis van ongeveer veertien dagen stond de trein, afkomstig uit Bergen-Belsen, stil bij het plaatsje Tröbitz, tussen Leipzig en Dresden. Het gedicht gaat over deze treinreis.

Gedicht van Rosa van der Hal-Prins

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: aanvragen van kleding in de Kleiderkammer, de voormalige ‘F’.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-1944 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: aanvragen van kleding in de Kleiderkammer, de voormalige ‘F’.

Mededeling over aanvragen van kleding

Van: van Cleef, Rozette Plaats: Libau Datum: 1945-05-11 Onderwerp: ‘ik ben vrij’, het hek is open en ik kan eruit lopen…als een klein kind ben ik naar buiten gewandeld, wijdbeens op de weg gestaan, met haar armen gezwaaid, gelachen en vreemde klanken uitgestoten', terwijl de tranen uit haar open ogen stroomden…dat het leven weer is teruggekeerd heeft ze ontvangen als het schoonste geschenk van God.

Van: van Cleef, Rozette Plaats: Libau Datum: 1945-05-11 Onderwerp: ‘ik ben vrij’, het hek is open en ik kan eruit lopen…als een klein kind ben ik naar buiten gewandeld, wijdbeens op de weg gestaan, met haar armen gezwaaid, gelachen en vreemde klanken uitgestoten', terwijl de tranen uit haar open ogen stroomden…dat het leven weer is teruggekeerd heeft ze ontvangen als het schoonste geschenk van God.

Manuscript van Rozette van Cleef geschreven kort na haar bevrijding in Libau

Van: Heymans, Nathan Aan: Arrondissementsrechtbank Datum: 1949-07-09 Plaats: Assen&nbsp; Onderwerp: oppakken van zijn dochter, kleindochter en schoonzoon te Assen op 21 februari 1941 en overbrenging naar kamp Westerbork. Hun deportatie naar Theresienstadt. Nathan was getuige van hun vertrek naar Auschwitz vanuit Theresienstadt op 6 oktober 1944. Verklaring overlijden van zijn schoonzoon.

Van: Heymans, Nathan Aan: Arrondissementsrechtbank Datum: 1949-07-09 Plaats: Assen&nbsp; Onderwerp: oppakken van zijn dochter, kleindochter en schoonzoon te Assen op 21 februari 1941 en overbrenging naar kamp Westerbork. Hun deportatie naar Theresienstadt. Nathan was getuige van hun vertrek naar Auschwitz vanuit Theresienstadt op 6 oktober 1944. Verklaring overlijden van zijn schoonzoon.

Verklaring van Nathan Heymans over het lot van zijn familie

Personen