In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: een buurmeisje Aan: Kaak, familie, te Groenlo (Beltrumsestraat) Plaats: Uit de trein geworpen te Hoogezand Onderwerp: ‘Ik zit in de trein en wil jullie ook nog even schrijven. Waar ik naar toe ga weet ik nog niet. Veel te schrijven heb ik niet. Enkel de hartelijke groeten aan allen, jullie buurmeisje’. De vinder van de briefkaart was getuige van dit transport en voelde het als zijn vaderlandse plicht de briefkaart op te rapen en op de post te doen.

Van: een buurmeisje Aan: Kaak, familie, te Groenlo (Beltrumsestraat) Plaats: Uit de trein geworpen te Hoogezand Onderwerp: ‘Ik zit in de trein en wil jullie ook nog even schrijven. Waar ik naar toe ga weet ik nog niet. Veel te schrijven heb ik niet. Enkel de hartelijke groeten aan allen, jullie buurmeisje’. De vinder van de briefkaart was getuige van dit transport en voelde het als zijn vaderlandse plicht de briefkaart op te rapen en op de post te doen.

Briefkaart van een buurmeisje vanuit de trein gegooid in Hoogezand

Van:&nbsp;Leeuw, Schoontje, de Aan: Lieve kinderen en kleinkinderen Plaats: Datum: 1944-02-08 Onderwerp: met de beestenwagen naar Polen; weersomstandigheden; gezondheid; ze krijgt eten mee voor de treinreis van Esther Rafalowicz (hulp aan vertrekkenden).

Van:&nbsp;Leeuw, Schoontje, de Aan: Lieve kinderen en kleinkinderen Plaats: Datum: 1944-02-08 Onderwerp: met de beestenwagen naar Polen; weersomstandigheden; gezondheid; ze krijgt eten mee voor de treinreis van Esther Rafalowicz (hulp aan vertrekkenden).

Brief van Schoontje de Leeuw aan kinderen en kleinkinderen vanuit de trein

Portemonnee Het betreft de portemonnee van Izak Asscher (1921). Hij kwam in 1943 als onderduiker terecht bij de familie van Bruggen in het Friese Boornbergum. Zijn schuilnaam was Freerk. De woonomstandigheden waren eenvoudig. Er was geen elektrisch licht en stromend water. Izak paste zich gemakkelijk aan en kon zich al vrij snel redden in het Fries. Tijdens een razzia in de nacht van 24 maart 1944 werd het huis door Duitse politie omsingeld. Vluchten was niet meer mogelijk. Izak werd samen met de zoon des huizes Willem opgepakt. Via de gevangenis in Leeuwarden kwam Izak op 9 mei 1944 in kamp Westerbork terecht. Hij werd op 4 september 1944 doorgestuurd naar Theresienstadt en van hieruit op 29 september naar Auschwitz-Birkenau. In januari 1945 werd hij hier voor het laatst gezien.&nbsp; &nbsp;

Portemonnee Het betreft de portemonnee van Izak Asscher (1921). Hij kwam in 1943 als onderduiker terecht bij de familie van Bruggen in het Friese Boornbergum. Zijn schuilnaam was Freerk. De woonomstandigheden waren eenvoudig. Er was geen elektrisch licht en stromend water. Izak paste zich gemakkelijk aan en kon zich al vrij snel redden in het Fries. Tijdens een razzia in de nacht van 24 maart 1944 werd het huis door Duitse politie omsingeld. Vluchten was niet meer mogelijk. Izak werd samen met de zoon des huizes Willem opgepakt. Via de gevangenis in Leeuwarden kwam Izak op 9 mei 1944 in kamp Westerbork terecht. Hij werd op 4 september 1944 doorgestuurd naar Theresienstadt en van hieruit op 29 september naar Auschwitz-Birkenau. In januari 1945 werd hij hier voor het laatst gezien.&nbsp; &nbsp;

De portemonnee van Izak Asscher

Personen