In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-22 No. 24&nbsp; Inhoud: Inlichtingenbureau (lijst van in Theresienstadt bevrijdde gevangenen en naar Zwitserland uitgewisselde gevangenen); post; zionistische bijeenkomst; verloren; geboren; stenotypiste; ruilen; wereldnieuws; Joden in Palestina en elders in de wereld.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-05-22 No. 24&nbsp; Inhoud: Inlichtingenbureau (lijst van in Theresienstadt bevrijdde gevangenen en naar Zwitserland uitgewisselde gevangenen); post; zionistische bijeenkomst; verloren; geboren; stenotypiste; ruilen; wereldnieuws; Joden in Palestina en elders in de wereld.

De Westerborker nummer 24 van 22 mei 1945

Kruimink, Rudolf Maurits, barak 59, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-15 Plaats: Westerbork, kamp

Kruimink, Rudolf Maurits, barak 59, is teruggesteld van het transport van morgen Datum: 1942-10-15 Plaats: Westerbork, kamp

Vrijstelling van transport voor Rudolf Maurits Kruimink

Portretfoto van Gemmeker, A.K.&nbsp; Betreft een politiefoto van de Gemeentepolitie Assen.&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1945&nbsp;

Portretfoto van Gemmeker, A.K.&nbsp; Betreft een politiefoto van de Gemeentepolitie Assen.&nbsp; Plaats: Assen Datum: 1945&nbsp;

Foto van A.K. Gemmeker

Gebeurtenissen kamp Westerbork

Conflicten tussen Duitse en Nederlandse Joden kamp Westerbork

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1960-04-29

Situatie Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:1000&nbsp; Datum: 1960-04-29

Plattegrond van de situatie in het woonoord Schattenberg in 1960

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 9 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: verhalen over de sokken en witte kool; wetenschappelijke vraag van de week; de moord op Bankstone; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Opbouw Uitgegeven voor het ziekenhuis 2de Jaargang, No. 9 Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947 Onderwerp: verhalen over de sokken en witte kool; wetenschappelijke vraag van de week; de moord op Bankstone; oude wijsheid in een nieuw kleed.

Orgaan met de titel 'Opbouw' uitgegeven voor het ziekenhuis van het Interneringskamp Westerbork

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent, Serie BB No. 3463

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent, Serie BB No. 3463

Kampgeld Lager Westerbork 50 cent

Van: Jannie en Ies Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942/1943 Onderwerp: graag de kist van moeder aan een persoon meegeven; graag ook boter meegeven, anders komt Jannie het de volgende week ophalen.

Van: Jannie en Ies Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942/1943 Onderwerp: graag de kist van moeder aan een persoon meegeven; graag ook boter meegeven, anders komt Jannie het de volgende week ophalen.

Brief van Jannie en Ies aan de familie Veer

Foto van een doorkijk tussen twee familiebarakken (44 en 45) met kinderen op de achtergrond Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1955-1965

Foto van een doorkijk tussen twee familiebarakken (44 en 45) met kinderen op de achtergrond Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1955-1965

Foto van een doorkijk tussen twee familiebarakken in woonoord Schattenberg

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Houtvester Assen Plaats: Westerbork Datum: 1946-05-26 Onderwerp: schietoefening voor het personeel. De vraag aan Staatsbosbeheer of er geen bezwaar is tegen het gebruik van de twee schietbanen ten oosten van het kamp.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Houtvester Assen Plaats: Westerbork Datum: 1946-05-26 Onderwerp: schietoefening voor het personeel. De vraag aan Staatsbosbeheer of er geen bezwaar is tegen het gebruik van de twee schietbanen ten oosten van het kamp.

Brief van J.G. Buijvoets aan Houtvester Assen

Registratiekaart (Registration Record) van Maud Clara Grietje Hedeman, in verband met haar repatriëring naar Nederland, aug. 1945.

Registratiekaart van Maud Clara Grietje Hedeman