In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

1945

September 1945

Reisvergunning Formulier bestemd voor het verlenen van toestemming om door Nederland te reizen voor joodsche personen. Niet ingevuld.

Reisvergunning Formulier bestemd voor het verlenen van toestemming om door Nederland te reizen voor joodsche personen. Niet ingevuld.

Reisvergunning

Van: Dentz, H. S. Aan: Levit, M (broer Dresden-Levit) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-16 Onderwerp: M. Levit kan vrij over de heer Dentz beschikken ten behoeve van zijn zuster; het gezin voor hun vertrek naar Westerbork nog ontmoet. Dat Judicje de Metz zou moeten heten lijkt Dentz onwaarschijnlijk. De Joodse Raad zal zo'n moeilijk onderzoek waarschijnlijk niet uitvoeren…

Van: Dentz, H. S. Aan: Levit, M (broer Dresden-Levit) Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-16 Onderwerp: M. Levit kan vrij over de heer Dentz beschikken ten behoeve van zijn zuster; het gezin voor hun vertrek naar Westerbork nog ontmoet. Dat Judicje de Metz zou moeten heten lijkt Dentz onwaarschijnlijk. De Joodse Raad zal zo'n moeilijk onderzoek waarschijnlijk niet uitvoeren…

Brief van H.S. Dentz aan M. Levit vanuit Amsterdam

Brandweeroefening.&nbsp; Brandweeroefening in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; De kampbrandweer oefent bij de brandweergarages barak 31.&nbsp; Op achtergrond de centrale keuken met op de barak het nummer 30.

Brandweeroefening.&nbsp; Brandweeroefening in kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, jaartal onbekend.&nbsp; De kampbrandweer oefent bij de brandweergarages barak 31.&nbsp; Op achtergrond de centrale keuken met op de barak het nummer 30.

Een brandweeroefening in het kamp

Plaatsen in kamp Westerbork

Antragstelle

Datum: 1945-04-14 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: sportwedstrijden Baseball en Voetbal tussen bevrijdde kamp gevangenen en Canadese bevrijders en handbalwedstrijden tussen respectievelijk twee damesteams en twee herenteams.

Datum: 1945-04-14 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: sportwedstrijden Baseball en Voetbal tussen bevrijdde kamp gevangenen en Canadese bevrijders en handbalwedstrijden tussen respectievelijk twee damesteams en twee herenteams.

Mededeling over sportwedstrijden in het bevrijd kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Magteld&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-07-26&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; Overlijden van Maximilian en Hanna in Bergen Belsen. Het bericht werd doorgegeven door iemand die bij het overlijden van Max aanwezig was. De schrijver probeert deze getuige te bezoeken.

Van:&nbsp; Aan: Magteld&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1945-07-26&nbsp; Onderwerp: Omstandigheden; Overlijden van Maximilian en Hanna in Bergen Belsen. Het bericht werd doorgegeven door iemand die bij het overlijden van Max aanwezig was. De schrijver probeert deze getuige te bezoeken.

Brief van een onbekend persoon aan Magteld vanuit Amsterdam

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: werk in het Joodse werkkamp de Bruine Enk in Nunspeet. De schrijver loopt 1.5 uur naar zijn werk, omspitten van de woeste grond tot 60 cm diep. De discipline in het kamp is streng (militair). In zijn vrije tijd leest de schrijver uit zijn wiskunde boeken en Engelse grammatica.

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Nunspeet&nbsp; Datum: 1942-09-25&nbsp; Onderwerp: werk in het Joodse werkkamp de Bruine Enk in Nunspeet. De schrijver loopt 1.5 uur naar zijn werk, omspitten van de woeste grond tot 60 cm diep. De discipline in het kamp is streng (militair). In zijn vrije tijd leest de schrijver uit zijn wiskunde boeken en Engelse grammatica.

Brief van Herman van Campen aan A.E. Schöne vanuit het Joodse werkkamp De Bruine Enk

Barak 24

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Van: Bielschowsky, Hilde Aan: Guten Maedels Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-14 Onderwerp: uitstel van transport is niet mogelijk, er is geen grond voor uitstel voor haar ouders; het schrijven van de brief valt haar zwaar; bedankt voor de toegestuurde spullen, er is nog van alles nodig, onder andere dekens en de tijd dringt als ze dinsdag op transport moeten gaan….

Van: Bielschowsky, Hilde Aan: Guten Maedels Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-14 Onderwerp: uitstel van transport is niet mogelijk, er is geen grond voor uitstel voor haar ouders; het schrijven van de brief valt haar zwaar; bedankt voor de toegestuurde spullen, er is nog van alles nodig, onder andere dekens en de tijd dringt als ze dinsdag op transport moeten gaan….

Brief van Hilde Bielschowsky aan Guten Maedels vanuit kamp Westerbork

Van: Gersons-Gomperts Aan: Nieland, Fam. Dr. L.W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-10 Onderwerp: Bedankje voor een ontvangen pakket.

Van: Gersons-Gomperts Aan: Nieland, Fam. Dr. L.W. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-10 Onderwerp: Bedankje voor een ontvangen pakket.

Briefkaart van Frederika Gersons-Gomperts aan Dr. L.W. Nieland vanuit kamp Westerbork

Personen