In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Tafelrede Tafelrede gehouden door de kampcommandant Gemmeker.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-12-19. Links van Gemmeker Frau Hassel en haar echtgenoot. Rechts van Gemmeker Aus der Fünten en zijn secretaresse Winkelkämpf.

Tafelrede Tafelrede gehouden door de kampcommandant Gemmeker.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-12-19. Links van Gemmeker Frau Hassel en haar echtgenoot. Rechts van Gemmeker Aus der Fünten en zijn secretaresse Winkelkämpf.

Tafelrede kampcommandant Gemmeker tijdens het Joelfeest in 1942 in kamp Westerbork

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Ontwerptekening voor een operettevoorstelling ‘Lente in Wien’ Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-1948

Tekening/Ontwerp voor een decor voor 'Lente In Wien' in Interneringskamp Westerbork

Contact

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Reisverloop vanuit kamp Westerbork

Deportatiewagons vanuit kamp Westerbork

Personenwagons gebruikt bij deportatie vanuit kamp Westerbork

Goederenwagons gebruikt bij deportatie vanuit kamp Westerbork

Veewagons gebruikt bij deportatie vanuit kamp Westerbork

Overzicht cabaretvoorstellingen kamp Westerbork Overzicht van de programmaonderdelen van de voorstellingen Bunter Abend, Humor und melodie, Bravo Dacapo en Total verruckt. Blz.: 3

Overzicht cabaretvoorstellingen kamp Westerbork Overzicht van de programmaonderdelen van de voorstellingen Bunter Abend, Humor und melodie, Bravo Dacapo en Total verruckt. Blz.: 3

Overzicht cabaretvoorstellingen kamp Westerbork

Foto van een aantal Indische families in kamp Schattenberg (bewoners barak 45). Onder andere zijn te zien Hendricus Bloemhard (met Marijke) en zijn vrouw Frederica Bloemhard-Bastiaans (2de rij rechts). Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van een aantal Indische families in kamp Schattenberg (bewoners barak 45). Onder andere zijn te zien Hendricus Bloemhard (met Marijke) en zijn vrouw Frederica Bloemhard-Bastiaans (2de rij rechts). Datum: 1950/1951 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van een aantal Indische families in (kamp) Schattenberg

De koffer van J. en G. Polnaya, vader en zoon.&nbsp; Beiden zijn oud-bewoners van Schattenberg van 1951-1970.&nbsp; Bij J. Polnaya is waarschijnlijk zijn legernummer op de koffer genoteerd: N 368.44.

De koffer van J. en G. Polnaya, vader en zoon.&nbsp; Beiden zijn oud-bewoners van Schattenberg van 1951-1970.&nbsp; Bij J. Polnaya is waarschijnlijk zijn legernummer op de koffer genoteerd: N 368.44.

Koffer gebruikt door Otis Polnaya tijdens zijn overtocht naar Nederland

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners voor de poort van het Joodse werkkamp "Het Wijde Gat", aug. 1942.&nbsp; Op de achterkant van de foto worden verschillende namen genoemd.

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners voor de poort van het Joodse werkkamp "Het Wijde Gat", aug. 1942.&nbsp; Op de achterkant van de foto worden verschillende namen genoemd.

Bewoners van het Joodse werkkamp "Het Wijde Gat"

Woning van de commandant in woonoord Schattenberg. Plaats: Woonoord Schattenberg Datum: 1965-1970 Bewoners de familie Van der Speck O'Breen

Woning van de commandant in woonoord Schattenberg. Plaats: Woonoord Schattenberg Datum: 1965-1970 Bewoners de familie Van der Speck O'Breen

Foto van de voormalige woning van de commandant in het woonoord Schattenberg

Registratiekaart Van: Cohen, Jules Plaats: Pilsen&nbsp; Datum: 1945-06-22 &nbsp;

Registratiekaart Van: Cohen, Jules Plaats: Pilsen&nbsp; Datum: 1945-06-22 &nbsp;