In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Naziconcentratiekampen

Kamp Biberach

Voedselvoorziening kamp Westerbork

Organisatie voedselvoorziening kamp Westerbork

Essenholers

Frachtgruppe

Keukenpersoneel kamp Westerbork

Kamp Grünberg

Kamp Malchow

Kamp Hamburg

Kamp Marbach

Kamp Mariënburg

Kamp Natzweiler-Struthof

Kamp Schoppinitz

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 69

Van: Velleman, W.&nbsp; Aan: Procee, fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-17&nbsp; Onderwerp: groeten en vraag om kleding. De hele familie is vertrokken.

Van: Velleman, W.&nbsp; Aan: Procee, fam.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-04-17&nbsp; Onderwerp: groeten en vraag om kleding. De hele familie is vertrokken.

Briefkaart van W. Velleman aan de fam. Procee vanuit kamp Westerbork

Van: Ies (Cardozo) Aan: Vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp, barak 61 Datum: 1943-02-06 Onderwerp: Beschrijving situatie in kamp, Ies is bezig met de aanleg van leidingen in de wasserij. Binnenkort zullen de leidingen voor proef onder stoom worden gezet. Er zijn mensen uit Vught aangekomen (29 januari).

Van: Ies (Cardozo) Aan: Vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp, barak 61 Datum: 1943-02-06 Onderwerp: Beschrijving situatie in kamp, Ies is bezig met de aanleg van leidingen in de wasserij. Binnenkort zullen de leidingen voor proef onder stoom worden gezet. Er zijn mensen uit Vught aangekomen (29 januari).

Brief van Ies Cardozo aan vader en moeder vanuit kamp Westerbork

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Misbruik van macht gevangenen in kamp Westerbork

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-10 Hij is tot nader bericht uit Den Haag vrijgesteld van transport.

Vrijstelling Van: Cohen, Jules Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-10 Hij is tot nader bericht uit Den Haag vrijgesteld van transport.

Vrijstelling voor Jules Cohen

Omstanders kamp Westerbork

Werk bewoners buiten kamp Westerbork

Landarbeiders kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: 2de Pinksterdag, een gewone werkdag in kamp Westerbork, Werner leest de brieven van Stella nog eens door, de meeste vernietigd hij, een enkele waar belangrijke dingen instaan bewaard hij; In Westerbork wordt naast de grootste misère en ellende toch nog een leven geleefd, dat in sommige opzichten Amsterdam voorbij is. Jacob (Hijman) en zijn vrouw ontmoet. Zij is blij hier te zijn; In Westerbork zijn de concerten weer begonnen in de Grote Zaal; sterilisatie gemengd-gehuwden, morgen moeten zij kiezen voor het een of het ander (deportatie); geruchten dat er enkele weken geen trein meer zou vertrekken, toch kwam er vanmorgen een goederentrein. De trein vertrok spoedig weer, het was een vergissing; de naar Amersfoort vertrokken (buitenlanders) zijn weer teruggekomen; er wordt gezegd dat de gevangenen in Vught en Barneveld ook naar kamp Westerbork zullen worden overgebracht; er worden nieuwe barrakken gebouw, Westerbork zal ook een werkkamp worden; over de relatie tussen Werner en Stella; wat Werner over Vught hoorde is juist, alle kinderen zijn uit Vught vertrokken, velen zijn doorgestuurd, een gedeelte ligt in het ziekenhuis van kamp Westerbork; Werner hoopt dat Stella niet als strafgeval in kamp Westerbork zou terecht komen. in dat geval zou hij niets kunnen doen; Rosa Eva Pool, een goede kennis van Werner schijnt de familie Pach al lang te kennen; met mevrouw Mahler gaat het behoorlijk, Werner ziet haar niet meer zo vaak als vroeger, van haar man is nog niets gehoord.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: 2de Pinksterdag, een gewone werkdag in kamp Westerbork, Werner leest de brieven van Stella nog eens door, de meeste vernietigd hij, een enkele waar belangrijke dingen instaan bewaard hij; In Westerbork wordt naast de grootste misère en ellende toch nog een leven geleefd, dat in sommige opzichten Amsterdam voorbij is. Jacob (Hijman) en zijn vrouw ontmoet. Zij is blij hier te zijn; In Westerbork zijn de concerten weer begonnen in de Grote Zaal; sterilisatie gemengd-gehuwden, morgen moeten zij kiezen voor het een of het ander (deportatie); geruchten dat er enkele weken geen trein meer zou vertrekken, toch kwam er vanmorgen een goederentrein. De trein vertrok spoedig weer, het was een vergissing; de naar Amersfoort vertrokken (buitenlanders) zijn weer teruggekomen; er wordt gezegd dat de gevangenen in Vught en Barneveld ook naar kamp Westerbork zullen worden overgebracht; er worden nieuwe barrakken gebouw, Westerbork zal ook een werkkamp worden; over de relatie tussen Werner en Stella; wat Werner over Vught hoorde is juist, alle kinderen zijn uit Vught vertrokken, velen zijn doorgestuurd, een gedeelte ligt in het ziekenhuis van kamp Westerbork; Werner hoopt dat Stella niet als strafgeval in kamp Westerbork zou terecht komen. in dat geval zou hij niets kunnen doen; Rosa Eva Pool, een goede kennis van Werner schijnt de familie Pach al lang te kennen; met mevrouw Mahler gaat het behoorlijk, Werner ziet haar niet meer zo vaak als vroeger, van haar man is nog niets gehoord.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Jellema, H.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Staphorst&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Jellema, H.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Staphorst&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van H. Jellema aan Staatsbosbeheer

Kamp Obertraubling

1944

Juni 1944

Kamp Sint-Truiden

Van: Vader en moeder Aan; Cohen, Lien Plaats: Grindelwald (poststempel) Datum: 1937-08-10 (poststempel) Onderwerp: Hoe laat ze zijn aangekomen in het hotel; een rit met de tandradbaan; veel regen maar warm en de mooie omgeving.

Van: Vader en moeder Aan; Cohen, Lien Plaats: Grindelwald (poststempel) Datum: 1937-08-10 (poststempel) Onderwerp: Hoe laat ze zijn aangekomen in het hotel; een rit met de tandradbaan; veel regen maar warm en de mooie omgeving.

van vader en moeder aan Lien (Sara) Cohen vanuit Grindelwald

Personen