In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

1945

Augustus 1945

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry en verdere familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie. Als Jurry de post ontvangt zal Danny al doorgezonden zijn met vele vrienden uit het kamp, allen vrijgezellen; korte beschrijving van het dagelijkse leven in het kamp, van opstaan, van het appel tot het gaan naar het werk buiten het kamp (graven voor de aanleg van een waterleiding); organisatie in handen van Duitse Joden, de SS zie je alleen bij de poort en buiten het prikkeldraad, uitgebreide beschrijving van het eten. Er zou hoog bezoek zijn geweest van Schmidt en Rauter. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Van: Stoppelman, Danny&nbsp; Aan: Ouders, Jurry en verdere familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-08-23&nbsp; Onderwerp: afscheid nemen van familie. Als Jurry de post ontvangt zal Danny al doorgezonden zijn met vele vrienden uit het kamp, allen vrijgezellen; korte beschrijving van het dagelijkse leven in het kamp, van opstaan, van het appel tot het gaan naar het werk buiten het kamp (graven voor de aanleg van een waterleiding); organisatie in handen van Duitse Joden, de SS zie je alleen bij de poort en buiten het prikkeldraad, uitgebreide beschrijving van het eten. Er zou hoog bezoek zijn geweest van Schmidt en Rauter. Danny en de andere Groningers behoren waarschijnlijk tot de groep die op 10 juli 1942 in kamp Westerbork terecht kwamen.&nbsp;

Brief van Danny Stoppelman aan zijn verloofde en verdere familie vanuit kamp Westerbork

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Paarsblauw schrift met op het etiket (2358-01) Dagboek Westerbork, van 1942-09-04 tot en met 1943-09-14 Met potlood geschreven + getypte aanvulling (2358-02) Van 1944-01-01 t/m 1946-09-09 5 blz. Zie voor getypte versie: 2136-1

Dagboek van Aad van As over kamp Westerbork 1942-1943

Werken.&nbsp; Werken op het land.&nbsp; Pauze tijdens het werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Werken.&nbsp; Werken op het land.&nbsp; Pauze tijdens het werken op het land.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944.

Kampgevangenen pauzeren tijdens het werk op het land

Plaatsen in kamp Westerbork

Barakken gebouwd van 1942-1945

Transport uit kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943. Een vertrekkend transport.&nbsp;

Transport uit kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1943. Een vertrekkend transport.&nbsp;

Transport uit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Kerkdienst in barak 9 geleid door Srul Tabaksblatt. Kinderen van het koor zijn aan het zingen.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Kerkdienst in barak 9 geleid door Srul Tabaksblatt. Kinderen van het koor zijn aan het zingen.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Snoek, Hermine Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: kwitanties Prot. Bond, doopbewijs, pakketten, kleding

Van: Snoek, Hermine Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: kwitanties Prot. Bond, doopbewijs, pakketten, kleding

Brief van Hermine Snoek vanuit kamp Westerbork

Bewaking kamp Westerbork

SS-Wachbattalion kamp Westerbork

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-01-05 Onderwerp: Levy wenst zijn gezin een gelukkig nieuwjaar; hij is blij dat de feestdagen achter de rug zijn; lang geen post meer ontvangen; op de 23ste december voor controle bij de arts geweest voor zijn keel. het volgende bezoek volgt over zes weken; hoop op vrede, Levy houdt moed…&nbsp;

Van: Coster, Levy Aan: Coster-v.d. Harst Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-01-05 Onderwerp: Levy wenst zijn gezin een gelukkig nieuwjaar; hij is blij dat de feestdagen achter de rug zijn; lang geen post meer ontvangen; op de 23ste december voor controle bij de arts geweest voor zijn keel. het volgende bezoek volgt over zes weken; hoop op vrede, Levy houdt moed…&nbsp;

Brief van Levy Coster aan zijn vrouw en kinderen

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-11 (poststempel) Onderwerp: vermelding van namen van bekenden in het kamp; dagelijks leven.

Van: Turksma, Jacob Aan: Van Leer, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-11 (poststempel) Onderwerp: vermelding van namen van bekenden in het kamp; dagelijks leven.

Briefkaart van Jacob Turksma aan M. van Leer vanuit kamp Westerbork

Personen