We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Beulink, J. (afzender) Aan: Fam. N.G. Vietor, Julianastraat 12, Beilen (geadresseerde) Plaats: Datum: Onderwerp: achterop de envelop met de hand geschreven informatie over Zwaantinus Gerding geb. 1905-10-05, met verzetsaktiviteiten en voormalig beroep (chauffeur).

Van: Beulink, J. (afzender) Aan: Fam. N.G. Vietor, Julianastraat 12, Beilen (geadresseerde) Plaats: Datum: Onderwerp: achterop de envelop met de hand geschreven informatie over Zwaantinus Gerding geb. 1905-10-05, met verzetsaktiviteiten en voormalig beroep (chauffeur).

Enveloppe met achtergrondinformatie van Zwaantinus Gerding uit Beilen

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 184 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De La Penha, Hijman geb. 17-11-81 overleden te Westerbork op 11-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 184 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De La Penha, Hijman geb. 17-11-81 overleden te Westerbork op 11-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hijman de la Penha

Situatieschets van een uitgaand transport kamp Westerbork op het station van Assen. rangeren van de locomotief van achter naar voor de trein.

Situatieschets van een uitgaand transport kamp Westerbork op het station van Assen. rangeren van de locomotief van achter naar voor de trein.

Situatieschets van een uitgaand transport op station Assen

Van:&nbsp; Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-09 Onderwerp: slaapzaal bewakers; de heer Egges zittend op zijn bed.

Van:&nbsp; Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-09 Onderwerp: slaapzaal bewakers; de heer Egges zittend op zijn bed.

Foto van een slaapzaal voor bewakingspersoneel in Interneringskamp Westerbork

Van: Goldsteen, A. Aan: Goldsteen-Hoen, T.J. Datum: 1944-08 Plaats: Westerbork, kamp, barak 82 Onderwerp: pakket was goed, alleen boter en shag ontbrak. De vraag is of het verzonden was, omdat het pakket ongeschonden voorkwam. Alfred bevindt zich nu in barak 82, voor lichte zieken en met de bedoeling om geheel op te knappen. Verzoek om het een en andere toe te sturen. Tomaten krijgen ze in het kamp en in het ziekenhuis heeft Alfred 2x kersen gekregen…

Van: Goldsteen, A. Aan: Goldsteen-Hoen, T.J. Datum: 1944-08 Plaats: Westerbork, kamp, barak 82 Onderwerp: pakket was goed, alleen boter en shag ontbrak. De vraag is of het verzonden was, omdat het pakket ongeschonden voorkwam. Alfred bevindt zich nu in barak 82, voor lichte zieken en met de bedoeling om geheel op te knappen. Verzoek om het een en andere toe te sturen. Tomaten krijgen ze in het kamp en in het ziekenhuis heeft Alfred 2x kersen gekregen…

Brief van A. Goldsteen aan T.J. Goldsteen-Hoen vanuit kamp Westerbork

Plaats: Assen Datum: 1945-09-18 Onderwerp: Provinciale Drentsche en Asser Courant. Op bl. 2 een artikel over de Zuidlaardermarkt. Hierin wordt melding gemaakt van geïnterneerden die voor oogstwerkzaamheden in aanmerking komen.

Plaats: Assen Datum: 1945-09-18 Onderwerp: Provinciale Drentsche en Asser Courant. Op bl. 2 een artikel over de Zuidlaardermarkt. Hierin wordt melding gemaakt van geïnterneerden die voor oogstwerkzaamheden in aanmerking komen.

Krant met een artikel over de inzet van gedetineerden tijdens oogstwerkzaamheden

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De schoorsteen van het ketelhuis steekt uit boven een van de daken. De foto is gemaakt achter de zogenaamde vijftiger barakken.

Barakken in het kamp Westerbork&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1944. De schoorsteen van het ketelhuis steekt uit boven een van de daken. De foto is gemaakt achter de zogenaamde vijftiger barakken.

Zicht op woonbarakken in kamp Westerbork

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 14 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork.&nbsp;Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 14 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Foto van de brief 'Ergens in Nederland' van J. Cahen aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Van: Arbeitszentrale Aan: Gerzon, Sigbert Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-11-11 Onderwerp: Arbeitsgruppe bei der Dienststelle.

Van: Arbeitszentrale Aan: Gerzon, Sigbert Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-11-11 Onderwerp: Arbeitsgruppe bei der Dienststelle.

Bericht van Arbeitszentrale aan Sigbert Gerzon in Theresienstadt

Van: de Sportleitung Aan: wie het betreft: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24 Onderwerp: deelnemende elftallen voor de voetbalwedstrijden op zondag 26 september 1943; aanvoerders en vervangende aanvoerders; spelers afkomstig van verschillende Dienstbereiche; voor Stern in barak 6.

Van: de Sportleitung Aan: wie het betreft: Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-24 Onderwerp: deelnemende elftallen voor de voetbalwedstrijden op zondag 26 september 1943; aanvoerders en vervangende aanvoerders; spelers afkomstig van verschillende Dienstbereiche; voor Stern in barak 6.

Overzicht van de voetbalelftallen die deelnemen aan de voetbalwedstrijden in kamp Westerbork

Lagerbefehl No. 21 Datum: 1943-04-03 Fahrbereitschaft; benoeming van groepsleiders; boeken uit de voormalige bibliotheek Blz.: 2

Lagerbefehl No. 21 Datum: 1943-04-03 Fahrbereitschaft; benoeming van groepsleiders; boeken uit de voormalige bibliotheek Blz.: 2

Lagerbefehl No. 21

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangene Jacques Tailleur verzorgt de kippen op de kampboerderij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangene Jacques Tailleur verzorgt de kippen op de kampboerderij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Meijer Nieweg trouwde op 8 mei 1940 met Magdalena Wolf, het echtpaar ging wonen aan de Jukwerderweg 6. Oorspronkelijk handelde Meijer in vee, maar later is hij makelaar geworden. Hij verkocht landerijen en sloot daar dan ook verzekeringen voor. Hij werkte voor o.a. Winterthur. In zijn vrije tijd speelde hij trompet in de Appingedam Philharmonie, en speelde ook toneel in de plaatselijke toneelvereniging. &nbsp;

Van: Schuitevoerder, M. Aan: Matteman, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: ontvangen postwissel uit kamp Westerbork bestemd voor Margot retour; afspraak in gebouw Joodse Raad aan de Amstel.

Van: Schuitevoerder, M. Aan: Matteman, R. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-09-23 Onderwerp: ontvangen postwissel uit kamp Westerbork bestemd voor Margot retour; afspraak in gebouw Joodse Raad aan de Amstel.

Brief van M. Schuitevoerder aan R. Matteman

Personen