We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Bericht over kinderen geboren in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: de geboorte van Elisabeth Spee en David Abraham Sack.

Bericht over kinderen geboren in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: de geboorte van Elisabeth Spee en David Abraham Sack.

Bericht over de geboorte van Elisabeth Spee en David Abraham Sack

Van: Leeuw, Schoontje, de Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-02 Onderwerp: dinsdag naar Auswitsch (Auslits); werken in de matrassen; Ze hoopt haar echtgenoot en twee zonen weer te kunnen zien; De schrijfster is onder andere verzorgt door Esther Rafalowicz (hulp aan vertrekkenden) Bijz.: brief is geschreven op een enveloppe

Van: Leeuw, Schoontje, de Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-02 Onderwerp: dinsdag naar Auswitsch (Auslits); werken in de matrassen; Ze hoopt haar echtgenoot en twee zonen weer te kunnen zien; De schrijfster is onder andere verzorgt door Esther Rafalowicz (hulp aan vertrekkenden) Bijz.: brief is geschreven op een enveloppe

Brief van Schoontje de Leeuw aan haar kinderen vanuit kamp Westerbork

Kamporganisatie kamp Westerbork

Barakkenindeling

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging hoedje met bloem 'Hobo'.

Van: Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946 Onderwerp: kostenberekening vervaardiging hoedje met bloem 'Hobo'.

Calculatie voor het vervaardigen van een hoedje met een bloem in Interneringskamp Westerbork onder de naam 'Hobo'

In Lagerbefehl No. 19 staan nieuwe kampregels over bezoektijd in het ziekenhuis; behandeling in de polikliniek; roken in het lager Westerbork; verhuisplan; betreden der werkplaatsen en van het ketelhuis. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24&nbsp;

In Lagerbefehl No. 19 staan nieuwe kampregels over bezoektijd in het ziekenhuis; behandeling in de polikliniek; roken in het lager Westerbork; verhuisplan; betreden der werkplaatsen en van het ketelhuis. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24&nbsp;

Lagerbefehl No. 19

Van: Bouwman, O. en Maas, H.&nbsp; Aan: M.H.&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum:&nbsp;1941-03-12 Onderwerp: Jodenvraagstuk; Joden niet gewenst; opsomming van zaken waar Joden niet gewenst zijn, met de bepaling dat borden met deze mededeling moeten worden geplaatst.

Van: Bouwman, O. en Maas, H.&nbsp; Aan: M.H.&nbsp; Plaats: Groningen&nbsp; Datum:&nbsp;1941-03-12 Onderwerp: Jodenvraagstuk; Joden niet gewenst; opsomming van zaken waar Joden niet gewenst zijn, met de bepaling dat borden met deze mededeling moeten worden geplaatst.

Brief van Bouwman en Haas aan M. H. over het plaatsen van borden 'Joden niet Gewenst'

Foto van Abraham Roos

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Breslauer, W.R. Portretfoto van baby&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944 Er zijn verschillende baby's door Breslauer gefotografeerd.

Potret van een baby in kamp Westerbork

Het casino van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Zondagavond maaltijd in het Casino.

Het casino van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Zondagavond maaltijd in het Casino.

Foto van vrij personeel aan het eten in het Casino van het Interneringskamp Westerbork

Joodse gemeenten in Utrecht

Joodse gemeente Veenendaal

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, familie, Corrie, Jo en de kinderen Datum: 1942-12-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: de brief is een afschrift van de brief 16290-08. Zie daar de beschrijving van de inhoud.

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, familie, Corrie, Jo en de kinderen Datum: 1942-12-01 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: de brief is een afschrift van de brief 16290-08. Zie daar de beschrijving van de inhoud.

Brief van Rosette Stranders-de Hartog aan familie Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Kockx, Th. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05 Onderwerp: richtlijnen voor inname goederen e.d.

Van: Kockx, Th. Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05 Onderwerp: richtlijnen voor inname goederen e.d.

Instructie van commandant Th. Kockx over inname goederen bij binnenkomst van groepen NSB'ers

Portretfoto van Asser Straus.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend&nbsp; Hij was slager van beroep en woonde in Terborg.

Portretfoto van Asser Straus.&nbsp; Plaats en jaartal onbekend&nbsp; Hij was slager van beroep en woonde in Terborg.

Portret van Asser Straus

Van: Dina Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-02 Onderwerp: vraag om fruit, deze week zullen er geen transporten gaan.

Van: Dina Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-02 Onderwerp: vraag om fruit, deze week zullen er geen transporten gaan.

Briefkaart van Dina aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Van: Leeuw en Beugen, familie&nbsp; Aan: Zwijnen, familie Plaats: de trein Datum: 1942-10-03&nbsp; Onderwerp: 3 oktober 1942 te Utrecht: 'even willen wij berichten dat we om kwart over zes zijn vertrokken naar Westerbork.&nbsp; Op de briefkaart worden de volgende personen genoemd: Naatje van Beugen-Bing (1880) Rozette de Leeuw-van Beugen (1916) Barend de Leeuw (1915)

Van: Leeuw en Beugen, familie&nbsp; Aan: Zwijnen, familie Plaats: de trein Datum: 1942-10-03&nbsp; Onderwerp: 3 oktober 1942 te Utrecht: 'even willen wij berichten dat we om kwart over zes zijn vertrokken naar Westerbork.&nbsp; Op de briefkaart worden de volgende personen genoemd: Naatje van Beugen-Bing (1880) Rozette de Leeuw-van Beugen (1916) Barend de Leeuw (1915)

Briefkaart van de familie de Leeuw en Beugen aan de familie Zwijnen vanuit de trein

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op de kampboerderij. De kinderen (Stefan en Ursula) van filmmaker en kampfotograaf Breslauer maken een onderdeel uit van het vastgelegde decor.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op de kampboerderij. De kinderen (Stefan en Ursula) van filmmaker en kampfotograaf Breslauer maken een onderdeel uit van het vastgelegde decor.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van:&nbsp;Levie, Joseph en Sibilla Aan: Lieve moeder en kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11/12 Onderwerp: omstandigheden; pakketten; transporten, familieleden zijn doorgestuurd of dreigen doorgestuurd te worden.

Van:&nbsp;Levie, Joseph en Sibilla Aan: Lieve moeder en kinderen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum:&nbsp;1943-11/12 Onderwerp: omstandigheden; pakketten; transporten, familieleden zijn doorgestuurd of dreigen doorgestuurd te worden.

Brief van Joseph en Sibilla aan de familie Lakrooy vanuit kamp Westerbork

Van: van Duren, Frederika Aan: familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-10 Onderwerp: brief van Gerry gekregen, er was een tijd geen bericht van hem, Frederika vreesde het ergste; bedankt voor de bonnen…&nbsp;

Van: van Duren, Frederika Aan: familie&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-10 Onderwerp: brief van Gerry gekregen, er was een tijd geen bericht van hem, Frederika vreesde het ergste; bedankt voor de bonnen…&nbsp;

Bewijs van inbeslagname van de radio van Jozeph Granaat

Personen